Karaköy, Şavşat
| Karaköy | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Karaköy Karaköy'ün Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1918 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 102 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Karaköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Karaköy'ün eski adı Şavketi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Şevketi (შავქეთი), Şavkedi'den (შავქედი) değişime uğramış olup "kara tepe" anlamına gelir.[3] Bu yer adı Türkçe kaynaklara Şavket (شاوكت) olarak girmiştir.[4]
Şavketi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Şavşeti bölgesi yazılı kaynaklarda ilk kez 8. yüzyılda geçmektedir. Bununla birlikte Tskalsimeri'de Tunç Çağı'na ait baltaların ortaya çıkması, bu bölgenin çok eskiden beri bir yerleşme alanı olduğunu göstermektedir. Osmanlılar bu bölgeyi, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir.[5]
Şavketi köyü, 1835 tarihli Müslim nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'nin Şavşat (Satlel) sancağına bağlı köylerden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği bu tarihte köyde 10 hanede 38 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Şevket'in toplam nüfusunun 76 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[6]
Şavketi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Şavket (Шавкет) adıyla kaydettiği köy, Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasına bağlı Dabatsvrili nahiyesinin sekiz köyünden biriydi.1886 yılındaki nüfus tespitinde köyde, 65'i erkek ve 62'si kadın olmak üzere, 20 hanede 127 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmiştir. Bu sırada Şavket köyü, "Gorali-ogli" (Goralioğlu), "Tusi-ogli" (Tusioğlu) ve "Çarbaş-ogli" (Çarbaşoğlu) adlı mahalleleri kapsıyordu.[7] Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze 1890'ların başında Şavketi'yi Şavşeti bölgesinde Gürcüce ada sahip olan köyler arasında saymıştır.[8] 1904 yılında Şavşeti bölgesini gezen kültür tarihçisi Nikolay Marr Şavketi köyünün alt tarafından bir yerin "Patara Çala" (პატარა ჭალა) adını taşıdığını yazmıştır. Bu yer adı "küçük dere" anlamına gelir.[9]
Şavketi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla ülkenin sınırları Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Şavketi Türkiye'ye bırakıldı.[10][11]
Şavketi, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, bu livanın Şavşat kazasına bağlı Merya nahiyesinin bir köyüydü. Nüfusu 35 hanede yaşayan 166 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusunun tamamı bu tespitte de "Türk" olarak yazılmıştır.[12] Bununla birlikte Nakalakevi (ნაქალაქევი), Nakorevi (ნაყოროვი), Tovlianiçala (თოვლიანიჭალა), Ketsani (კეცანი), Kalo (კალო), Kundustskaro (კუნდუსწყარო), Şuaçala (შუაჭალა), Thiliçala (თხილიჭალა) gibi yer adları da Şavketi'nin bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.[13] Şavketi veya Şavket Türkçe olmadığı için köyün adı 1925'te Karaköy olarak değiştirildi.[14] Karaköy, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 272 kişiden oluşuyordu.[15] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 446 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 243 kişi okuma yazma biliyordu.[16]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Karaköy, Artvin il merkezine 89 km, Şavşat ilçe merkezine 17 km uzaklıktadır.[17]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 104[2] |
| 2020 | 102[2] |
| 2019 | 110[2] |
| 2018 | 95[2] |
| 2017 | 93[2] |
| 2016 | 93[2] |
| 2015 | 94[2] |
| 2014 | 82[2] |
| 2013 | 104[2] |
| 2012 | 104[2] |
| 2011 | 107[2] |
| 2010 | 100[2] |
| 2009 | 102[2] |
| 2008 | 99[2] |
| 2007 | 71[2] |
| 2000 | 133[17] |
| 1990 | 247[17] |
| 1985 | 276[17] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Karakoy, Turkey Page". Fallingrain.com. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Karaköy Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 313 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2021.
- ^ Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 8. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-407-11-6
- ^ Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18, 75-76 29 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisan tezi.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1449". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (Gürcüce), Tiflis, 1913, s. 294" (PDF). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Nisan 2022.
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 115. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Eylül 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 191 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ a b c d "Karaköy Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.