Çalıdere, Göle
| Çalıdere | |
|---|---|
 | |
 Köy yolundan bir görünüm | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Çalıdere Çalıdere'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Göle |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 416 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75700 |
Çalıdere, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Çalıdere köyünün eski adı Mihkerek veya Mehkerek olarak bilinir. Nitekim 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Mehkerek (Мехкерек), 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Mihkerek / Mihgerek (میخكرك) olarak geçer.[3][4]
Çalıdere-Okçu köyleri bölgesindeki megalit yapı kalıntıları, köyün bulunduğu yörenin çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir. Gürcüce kaynaklarda Mihkereki (მიხკერეკი) olarak geçen köy, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan tarihsel bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir.[5]
Mihkerek, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresi sırasında köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı. 1886 yılındaki nüfusu, "Kürt" olarak kaydedilmiş 54 kişiden oluşuyordu.[3] Köyün nüfusu 1896 yılında 77 kişi, 1906 yılında 86 kişi olarak tespit edilmiştir.[6]
Mihkerek köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Mihkerek Türkiye'ye bırakıldı.[7]
Mihkerek, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 189 kişiden oluşuyordu.[8] Mihkerek Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çalıdere olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Çalıdere köyünün nüfusu 488 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 58 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 51 km, Göle ilçe merkezine 6 km uzaklıktadır..[11]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 416[2] |
| 2021 | 423[2] |
| 2020 | 448[2] |
| 2019 | 449[2] |
| 2018 | 470[2] |
| 2017 | 425[2] |
| 2016 | 431[2] |
| 2015 | 468[2] |
| 2014 | 493[2] |
| 2013 | 566[2] |
| 2012 | 482[2] |
| 2011 | 520[2] |
| 2010 | 513[2] |
| 2009 | 555[2] |
| 2008 | 548[2] |
| 2007 | 473[2] |
| 2000 | 556[11] |
| 1990 | 669[12] |
| 1985 | 728[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Calidere, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Çalıdere Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 771.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 160 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 113, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 352.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 725". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ a b "Çalıdere Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.