İrini (Trabzon imparatoriçesi)
| İrini Paleologina Ειρήνη Παλαιολογίνα | |
|---|---|
 | |
| Trabzon imparatoriçesi | |
| Hüküm süresi | 6 Nisan 1340 – 17 Temmuz 1341 |
| Önce gelen | Basileios |
| Sonra gelen | Anna Anakutlu Komnini |
| Doğum | 1315 |
| Ölüm | 1341'den sonra |
| Eş(ler)i | Basileios |
| Çocuk(lar)ı | III. İoannis |
| Hanedan | Paleologos Hanedanı |
| Babası | III. Andronikos |
İrini Paleologina (Yunanca: Ειρήνη Παλαιολογίνα, Eirēnē Palaiologina; yaklaşık 1315 - 1341'den sonra), 6 Nisan 1340 tarihinden 17 Temmuz 1341 tarihine kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoriçesi. Bizans imparatoru III. Andronikos'un gayrı meşru kızıdır.
Evliliği
[değiştir | kaynağı değiştir]1335 yılında, Trabzon imparatoru Basileios, Bizans imparatoru III. Andronikos ile müttefik olabilmek için İrini ile bir evlilik yaptı. Ancak bu evlilikten kısa bir süre sonra ilişkiler bozuldu. Basileios, gene İrini isminde bir metres tuttu. Bu ilişkiden dört gayrı meşru çocuk babası oldu. Yerel kilise, Basileios ile İrini'yi boşadı ancak Konstantinopolis Patriği XIV. İoannis Kalekas bu konu hakkında Trabzon metropolitine mektup yazmıştır. Boşanmaya rağmen, Trabzon'da etkili durumda kalmıştır. Basileios, 6 Nisan 1340 tarihinde muhtemelen İrini tarafından zehirlenmesi sonucu ölmüştür. Saray darbesi ile tacı ele geçirmiştir. Ancak, Komninos Hanedanı üyesi olmaması, tacı ele geçiriş tarzı durumunu zorlaştırdı. Durumunu sağlamlaştırmak için ölü kocasının metresi ve çocuklarını Konstantinopolis'e babasının gözetimine yollamıştır.[1]
Durumunu güçlendirmek, düşmanlarıyla savaşmak ve hükûmet işlerine yardım etmesi için babasından Bizans soyluları arasından bir koca belirleyip yollamasını istedi. Ancak III. Andronikos bu isteği yerine getiremeden 15 Haziran 1341 tarihinde öldü. Ancak bu onu çok etkilemedi çünkü kısa bir süre önce kendisinin Megas Domestikos'una ("Ordu komutanı") âşık olmuştu. Ona karşı duyguları sarayı hiziplere böldü.[2]
İç Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk savaşın ilk dönemi tahta çıkmasından kısa bir süre süre sonra başladı. Üç muhalif hizip vardı:
- İrini'nin hizbi, Amytzantarioi ailesi ve onun babasına sadık Bizanslı tüccarlar.
- Donanma komutanı Lord Tzanich liderliğinde birleşen soylular, önceki imparatora sadık Scholarioi (imparatorluk muhafız birliği) bir kısmı bu hizbi destekliyordu.
- Limnia yöneticisi Megadük Hadım İoannis
Asi asiller, başkentteki Hagios Eugenius Manastırı'nda toplandılar fakat Megadük İoannis taraf değiştirerek İrini tarafına geçti. Manastır neredeyse tamamen yıkılacak şekilde bombalanarak Temmuz 1340 tarihinde isyan bastırıldı.[3]
Aynı zamanlarda, Türkmenler Trabzon'a saldırdılar ve şehrin duvarlarına kadar geldiler. İlk atak savuşturulsada, ikincisi durdurulamadı ve bu İrini'nin ordusunda moral bozukluğuna neden oldu. Türkmenler şehri almadılar ama ateşe verdiler. Bu felaket bir salgınla iyice etkisini artırdı. Şehri, insan ve at cesetlerinin kötü kokusu sardı.[4]
Görevden alınması
[değiştir | kaynağı değiştir]Hagios Eugenius Manastırı katliamından kaçan soylular, bu felaketten çıkış olarak II. Aleksios'un kızı Anna Anakutlu Komnini'yi tahta çıkmasına karar verdiler. Rahibeliği bırakmasını ikna ederek, Lazika'da imparatoriçe olarak ilan ettiler. İrini bu isyanı duyunca, Hagios Eugenius Manastırı katliamından esir alınanları idam ettirdi.[5] Ancak bu, Anna'nın 17 Temmuz 1341 tarihinde şehre girip onu görevden alıp tahta geçmesine engel olamadı.
Bu olaydan sonra Konstantinopolis'e yollandı. Daha sonraki hayatı hakkında bilgi yoktur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ William Miller, Trebizond: The last Greek Empire of the Byzantine Era: 1204-1461, 1926 (Chicago: Argonaut, 1969), s. 45
- ^ Miller, Trebizond, pp. 46f. However, George Finlay believes there was truth in this story; The History of Greece and the Empire of Trebizond, (1204-1461) (Edinburgh: William Blackwood, 1851), s. 365
- ^ Miller, Trebizond, pp. 47f
- ^ Panaretos, ch. 30. Greek text and English translation in Scott Kennedy, Two Works on Trebizond, Dumbarton Oaks Medieval Library 52 (Cambridge: Harvard University, 2019), s. 15
- ^ Miller, Trebizond, s. 48
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Her profile in "Medieval Lands" by Charles Cawley14 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Basileios |
 Trabzon imparatoriçesi 1340-1341 |
Sonra gelen: Anna Anakutlu Komnini |