Antakyalı Maria
| Maria | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Bizans imparatoriçesi | |||||
 | |||||
| Hüküm süresi | 1161-1180 | ||||
| Doğum | 1145 | ||||
| Ölüm | 1182 (36-37 yaşında) | ||||
| Eş(ler)i | I. Manuil | ||||
| Çocuk(lar)ı | II. Aleksios | ||||
| |||||
| Hanedan | Châtillon Hanedanı | ||||
| Babası | Antakyalı Raymond | ||||
| Annesi | Antakyalı Konstans | ||||
Antakyalı Maria (1145–1182), Bizans imparatoru I. Manuil'un karısı. Antakyalı Konstans ile onun ilk kocası Antakyalı Raymond'ın kızıdır. Tek çocuğu, II. Aleksios, babası Manuil'den sonra 1180 yılında imparator olmuş, ancak sadece üç yıl sonra 14 yaşında ölmüştür.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1160 yılında, Maria'nın üvey babası ve Antakyalı Konstans'ın ikinci kocası Raynald, Halep hükümdarı ve Nureddin Mahmud Zengi'nin müttefiki Maj al-Dīn tarafından esir alınmıştı. Annesi, Antakya Prensliği'nin kendisinin olduğunu iddia etti ancak soylular oğlu ve Maria'nın erkek kardeşi Antakyalı III. Boemondo'yu desteklediler. Kudüs Kıralı III. Baudouin, III. Bohemund'u prens ilan etti, Antakya'nın Latin patriği, Raynald'un eski rakibi ve zengin Limogesli Aimery'i naip olarak atadı. Konstans, bu kararı Konstantinopolis'te kâğıt üzerinde Antakya'nın üstü I. Manuil'in sarayında protesto etti.
1159 yılının sonunda, Manuil'in karısı İmparatoriçe İrini (doğum ismi Sulzbachlı Bertha) öldü ve Manuil, Haçlı devletlerinden bir prenses ile evlenmek istedi. John Kontostephanos ve Basil Kamateros, imparatora yeni eş bulmak için Kudüs'e gönderildi. Adaylar arasında iki prenses, Maria ile Kont Tripolili Raymond ile Tripolili Hodierna'nın kızları Melisende öne çıktı. Her ikisi de güzellikleri ile tanınmışlardı, fakat İoannis Kinnamos'a göre Maria ikisi arasında daha güzeldi: uzun boylu, sarı saçlı ve Norman köklerini açıkça belli ediyordu.
Kudüs Kıralı III. Baudouin, Melisende'yi önerdi. Melisende'nin erkek kardeşi Tripolili III. Raymond, yüksek miktarda çeyiz ile birlikte annesi Hodierna ve halası ve adaşı Kudüs Kraliçesi Melisende'den hediyeler önerdi. Elçiler, tam anlamı ile tatmin olmadılar ve evlilik bir yıl gecikti. Onlar, özellikle Melisende'nin sadakatsizliği hakkındaki dedikoduları duydular. Sonuçta Manuil, Maria'yı seçti. Kont Raymond, bunu hakaret telakki etti ve Bizans'a air Kıbrıs'a saldırdı.
Aynı zamanda, elçiler Antakya'ya evlilik görüşmeleri için geldiler. Maria, Eylül 1161 tarihinde Aziz Simeon (Samandağı) limanından Konstantinopolis için hareket etti. Evlilik 24 Aralık tarihinde Aya Sofya'da gerçekleşti. Evliliği, Konstantinopolis Patriği Luke Chrysoberges, İskenderiye patriği III. Sofronius ve Antakya Ortodoks patriği Athanasios kıydı. Evlilik şenlikler, kiliseye hediyeler ve ahali için hipodromda araba yarışları ile kutlandı. Bu evlilik Antakya ile Bizans İmparatorluğu arasındaki bağı güçlendirdi. Evlilik ayrıca Maria'nın annesi Konstans'ın durumunu, Antakya prensliğinde naipliği eline alarak güçlendirdi. Nikitas Honiatis göre:
"...sevimli gülüşü altın Afrodit, beyaz kolları, güzel gözleri Hera, uzun boynu ve güzel bilekleri Helen gibi antik güzellerden, diğer tüm güzelliklerini ise ayrıcalıklı kitap ve tarihten almıştı."
1169 yılında, Maria, gelecek imparator II. Aleksios'u doğurdu. Konstantinopolis'in politik ve diplomatik yaşamında önemli bir rol oynamıştır. Fransızca ana diliydi. hypoboleus (Saray tercümanı) Aaron İsaakios'un Batılı tacirlere imparatora çok para ödememeleri konusunda uyarı yaptığını yakalamıştır. Bunun üzerine Manuil, Aaron'u kör ettirerek cezalandırmıştır.
Dulluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]1180 yılında Manuil ölünce, oğlu II. Aleksios'un naibi gibi davranmıştır. Kendisine aşık ve danışman alarak Manuil'in yeğeni bir başka Aleksios'u[1] seçti. Bu, Yunan nüfus arasında ciddi bir skandala neden oldu. Bir batılı olarak, Yunanların muhalefetine rağmen, İtalyan tacirlere bazı iltimaslarda bulunmuştur. Bu, naipliğinin yaygın bir şekilde yetersiz olduğunun düşünülmesine neden olmuştur. Muhalefetin liderliğini, Manuil'in Sulzbachlı Bertha'dan olan kızı Maria Komnini ve kendisi de Latin olan kocası Caesar Montferratlı Renier yapıyorlardı. Maria, kendisinin, en büyük çocuk olarak varislikte hakkı olduğunu düşünüyordu. Yaşı yaklaşık üvey annesi kadardı. Maria ve Renier, patriğinde desteğini aldılar ve Ayasofya'yı kendilerine üst olarak seçtiler. II. Aleksios'un, patriği tutuklatması, Konstantinopolis sokaklarında açık bir savaşa neden oldu.
İdam edilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Manuil'in hükamdarlığı sırasında sürgünde olan, kuzeni Andronikos Komnenos, Maria Komnini tarafından geri çağrıldı. O da 1182 yılında Konstantinopolis'e yürüdü. Şehir halkını Latin tüccarlara karşı kışkırttı, çoğu Venedikli ve Cenevizli olan tüccarlar katledildi. Şehrin kontrolünü sağladıktan sonra, Maria ve Renier'i zehirledi. İmparatoriçe Maria'yı tutukladı ve Aziz Diomedes manastırı ya da yakınındaki bir hapishaneye koydu. İmparatoriçe, kayınbiraderi Macaristan Kralı III. Béla'dan yardım istedi ama sonuç alamadı. Andronikos, Aleksios'a annesinin idamı için bir ferman imzalattırdı. İdam için Andronikos, oğlu Manuil Komnenos ve sebastos George'u görevlendirdi ama her ikisi de reddettiler. Nikitas Honiatis'a göre, hetaireiarches Konstantin Tripsychos ve Pterygeonites cezayı infaz edip, cesedi yeri belli olmayan sahil kenarında bir yere gömdüler.[2]
Ölümündeki bu sır perdesi, ölümü hakkında farklı söylentiler çıkmasına neden olmuştur. Bunlardan bir tanesi bir çorapla boğulduğudur.[3] Andronikos önce kendini ortak imparator ilan etti sonra II. Aleksios'u öldürdü. Daha sonraları Andronikos, Maria'ya ait resimlerde ya yüzünü sildirmiş ya da resimleri tamamen yok ettirmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Niketas Choniatēs, Imperium Alexii Comneni Porphyrogeniti Manuelis filii, 1, p. 293 İmparator II. İoannis'un oğlu Andronikos Komnenos'un oğludur. Maria Doukaina ile evlenmiş, yaşamları kısa sürmüş iki oğlu olmuştur. I. Manuil'in dul eşi Antakyalı Maria onun metresi olmuştur. Maria'nın oğlu II. Aleksios'un hükümdarlık konseyi tarafından 1183 yılında, başı kesilerek öldürülmüştür
- ^ Niketas Choniatēs, Histories pp. 267-269 van Dieten; cf. Eustathios of Thessalonica, Sack of Thessalonica.
- ^ Roger of Howden, Annals 1180.
- Genel
- Lynda Garland, Byzantine Empresses: Woman and Power in Byzantium, AD 527-1204. Routledge, 1999.
- Runciman, Steven (1952). A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
- O City of Byzantium, Annals of Niketas Choniatēs, trans. Harry J. Magoulias. Wayne State University Press, 1984.
- İoannis Kinnamos, Deeds of John and Manuel Comnenus, trans. Charles M. Brand. Columbia University Press, 1976.
- Surlu Vilyam, A History of Deeds Done Beyond the Sea, trans. E. A. Babcock and A. C. Krey. Columbia University Press, 1943.
