Çeğilli, Ardahan
| Çeğilli | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Çeğilli Çeğilli'nin Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1799 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 171 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Çeğilli, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Çeğilli köyünün bilinen en eski adı Revahisi veya Revazi'dir. Nitekim erken dönem Osmanlı kaydında Revahis (رواخس), görece geç dönemde kaydında ise Revaz (رواض) olarak geçer.[4][5] Revazi Gürcü erkek adı olup köyün bu ismi bununla ilişkili olabilir.
Revahisi veya Revazi köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ın bir parçası olan Artani bölgesinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün eski kilisesi olan Revazi Kilisesi de bu dönemden kalmış olmalıdır. Öte yandan Çeğilli köyünün sınırları içinde dört adet megalit yapı kalıntıları tespit edilmiştir.[6]
Revahisi köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasının Güney nahiyesine bağlıydı. Köyün nüfusu 25 Hristiyan haneden oluşuyordu. İspenç vergisi vermekle yükümlü erkeklerin büyük kısmı Basila, Maharebel, Giorgi, Gogiça, Batata, Nodar, Ramaz, Tariel, Revaza gibi Gürcü adları taşıyordu.[7]
Revahisi veya Revazi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Nitekim Rus idaresinin 1886 tarihindeki nüfus tespitinde Revaz (Ревазъ) şeklinde kaydettiği yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasının Şadevan nahiyesinin 11 köyünden biriydi. Nüfusu, 54'ü erkek ve 59'u kadın olmak üzere, 19 hanede yaşayan 133 kişiden oluşuyordu. Nüfusun tamamı Türk olarak yazılmıştır.[8]
Rus idaresi sırasında Ardahan bölgesini gezmiş olan Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli 1917 yılında Revazi (რევაზი) köyünde 20 hanede 346 Müslüman Gürcü'nün yaşadığını yazmış, yarı yıkık halde büyük bir kilisenin bulunduğunu belirtmiştir. Bu kilisenin kalıntıları günümüze ulaşmıştır.[9]
Revaz köyü, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Rus idaresinin son bulmasının ardından bir süre bağımsız Gürcistan’ın sınırları içinde kaldı. Bu durum Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgali daha sona ermeden Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında, 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.[10]
Revaz 1928 tarihli köy listesinde “Revas” (رواس) olarak geçer. Bu tarihte köy Kars vilayetinin Ardahan kazasının Yalnızçam nahiyesine bağlıydı.[11] Revaz veya Revas Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Çeğilli olarak değiştirildi. 1965 genel nüfus sayımında Çeğilli köyünün nüfusu 499 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 191 kişi okuma yazma biliyordu. Ardahan ilçesi 1992 yılında il olunca Çeğilli de bu ilin merkez ilçesi köyü haline geldi.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 16 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 171[2] |
| 2021 | 188[2] |
| 2020 | 192[13] |
| 2019 | 195[2] |
| 2018 | 191[2] |
| 2017 | 203[2] |
| 2016 | 201[2] |
| 2015 | 198[2] |
| 2014 | 192[2] |
| 2013 | 196[2] |
| 2012 | 202[2] |
| 2011 | 203[2] |
| 2010 | 196[2] |
| 2009 | 203[2] |
| 2008 | 201[2] |
| 2007 | 184[2] |
| 2000 | 206[14] |
| 1990 | 263[15] |
| 1985 | 283[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Cegilli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Çeğilli Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 516". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 259". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 111-114 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
- ^ {{Web kaynağı |url=http://dspace.nplg.gov.ge/simple-search?query=Gurjistanis_Vilaietis_Didi_Davtari 22 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |başlık=Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 433; II. Cilt (1941), s. 433; III. ciltler (1958), s. 516.]
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 285". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 7 Ekim 1917, sayı 220". 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ "Çegilli Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ "ÇEĞİLLİ KÖYÜ NÜFUSU, ARDAHAN MERKEZ". www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.