İçeriğe atla

Yukarışahinler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yukarışahinler
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Yukarışahinler
Yukarışahinler
Yukarışahinler
Yukarışahinler'in Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeArhavi
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • YöneticiMuhtar[3]
İhtiyar heyeti[3]
Rakım736 m
Nüfus
 (2020)
 • Toplam245
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu466
İl plaka kodu08
Posta kodu08290

Yukarışahinler, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yukarışahinler ile Aşağışahinler köylerinin ortak eski adı Napşiti'dir. Eskiden tek bir köy olan Napşiti (ნაფშითი), Tudeni Napşiti (Aşağı Napşiti), Orta Napşiti (Orta Napşiti) ve Jileni Napşiti (Yukarı Napşiti) olmak üzere, üç bölümden oluşuyordu.[4][5] Bu yer adı Türkçeye Napşit şeklinde girmiştir. Nitekim 1835 tarihli Arhavi nüfus defteri ile 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Napşit (ناپشت) olarak geçer.[6][7][8]

Napşiti köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[9] Napşiti köyünün yer aldığı Arhavi, erken Osmanlı kayıtlarında Trabzon sancağına bağlı Arhavi kazası olarak geçer. Arhavi kazası, 1486 tahriri sırasında Arhavi-Laz nahiyesinden, 16. yüzyılda ise, Arhavi-Laz, Gonio, Vilayet-i İskele ve Vilayet-i Bağobit nahiyelerinden oluşuyordu. 17. yüzyılın son çeyreğinde (1681/1682) yapılan bir tahrirde bu yerleşme "Napşid" adıyla mahalleleriyle bitlikte kaydedilmiştir.[10]

Napşit, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre Trabzon vilayetinin sancaklarından biri olan Lazistan sancağı sınırları içinde Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlı bir köydü. Bu salnamede nüfusu 63 hane ve 135 kişi olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Osmanlı idaresi sadece erkek nüfusu tespit ettiğinden dolayı köyün toplam nüfusunu bulmak için erkek sayısı kadar kadın eklemek gerekir. Bunun sonucunda Napşit köyünde yaklaşık 270 kişinin yaşadığı ortaya çıkar. Hane başına yaklaşık 4,2 kişi düşmesi, ailelerin az sayıda bireyden oluştuğunu göstermektedir. Tarımla geçinen köyde hayvan varlığı olarak 168 keçi/koyun, 2 at, 192 inek ve 2 öküz tespit edilmiştir.[11]

Napşit, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlıydı.[8] 1935 genel nüfus sayımında, Artvin vilayeti yerine kurulmuş olan Çoruh vilayetinin Hopa kazasına bağlı Arhavi nahiyesinin bir köyü olarak geçer. Bu tarihte köyün nüfusu 441 kişiden oluşuyordu.[12] Napşit, 1954 yılında Yukarı Napşit ve Aşağı Napşit olmak üzere iki ayrı köy haline getirildi.[5] Nitekim 1955 genel nüfus sayımında Yukarınapşit ve Aşağınapşit iki ayrı köy olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Yukarınapşit'in nüfusu, 84'ü erkek ve 139'u kadın olmak üzere 223 kişiden oluşuyordu.[13]

Napşit kelimesi "yabancı kökten geldiği" için Yukarınapşit'in adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Yukarışahinler olarak değiştirilmiştir.[14] Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte bir süre daha resmi kayıtlarda "Yukarışahinler (Yukarı-Napşit)" biçiminde kullanılmıştır.[15]

2014 yılında, köyde mimari dokusunu korumuş 3 Laz evi ve 4 serender bulunmaktaydı.[16]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyün; kuzeyinde Güvercinli, güneyinde Derecik, doğusunda Tepeyurt ve batısında ise, Ulukent yer alır. Köyün deniz seviyesinden yüksekliği 736 metredir.[1]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
1952 yılında inşa edilen köy camii

2011 verilerine göre 6 yaş ve üzeri kişilerde; okuma yazma bilmeyen 11, okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 16, ilkokul mezunu 41, ilköğretim mezunu 25, ortaokul veya dengi okul mezunu 7, lise veya dengi okul mezunu 31, yüksekokul ve üzeri 9 ve eğitim durumu bilinmeyen 8 kişi vardır.[17]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2020 245[2]
2019 293[2]
2018 330[2]
2017 173[2]
2016 163[2]
2015 174[2]
2014 179[2]
2013 202[2]
2012 151[2]
2011 151[17]
2010 171[2]
2009 161[2]
2008 124[2]
2007 57[2]
2000 232[18]
1990 377[19]
1985 441[18]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Yukarisahinler, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n "Artvin Arhavi Yukarışahinler Köy Nüfusu". Nufusune.com. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  3. ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024. Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir. 
  4. ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი), Batum, 1977, s. 70-71". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2024. 
  5. ^ a b Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 65, 272, ISBN 9786055708856.
  6. ^ "1165 no.lu Arhavi Nüfus Defteri". 1835. 
  7. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 366, ISBN 9789157871117.
  8. ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
  9. ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
  10. ^ "Kenan Aydın, "Arhavi Kazasında İskân ve Nüfus (1583-1681/1682)" - Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2021 Bahar (34), s. 206". 17 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2021. 
  11. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 367, ISBN 9789157871117.
  12. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 290" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Nisan 2021. 
  13. ^ "1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1961, s. 143-144" (PDF). 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  14. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 983". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021. 
  15. ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  16. ^ Ceyhun Akyol, Sinan Güner, Yener Oğan, Ekrem Aydın, Rahime Yüce, Tuncay Uluyurt (2014). "Kırsal Alanların Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi – Artvin İli Arhavi İlçesi Örneği". dergipark.org.tr. 22 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 
  17. ^ a b "İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2011". TÜİK.gov.tr. 9 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2012. 
  18. ^ a b "Yukarışahinler Köyü". YerelNet.org.tr. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014. 
  19. ^ "Arhavi Nüfus". Arhavi MEM. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. [ölü/kırık bağlantı]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yukarışahinler&oldid=33810104" sayfasından alınmıştır