Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Ocak 2014
- 1. Hafta
Lale çılgınlığı, diğer adlarıyla Lale balonu, Lale spekülasyonu Hollanda Altın Çağı'nda lale soğanlarının fiyatlarının aniden aşırı derecede yükselip çöküşe geçtiği döneme verilen isimdir. Şubat 1637’de Lale Çılgınlığı’nın doruk noktasında laleye dayalı sözleşmeler yetenekli bir zanaatkarın yıllık gelirinin 10 katına satılmıştır. Bu olay genelde tarihteki ilk spekülatif balon (veya ekonomik balon) olarak bilinir. Lale çılgınlığı terimi günümüzde varlık fiyatlarının gerçek fiyatlarından sapmasını ifade eden bir benzetme olarak kullanılmaktadır. Olay, 1841 yılında İngiliz gazeteci Charles Mackay’ın Olağanüstü Kitlesel Yanılgılar ve Kalabalıkların Çılgınlığı (Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds) adlı kitabıyla popülerleştirilmiştir. Mackay’a göre bir noktada tek bir Semper Augustus soğanı için 12 akre (5 hektar) arazi teklif edilmiştir. Mackay, fiyatlardaki ani düşüşten dolayı bu tür yatırımcıların battığını ve Hollanda piyasalarının ciddi bir sarsıntı geçirdiğini iddia etmektedir. Mackay’ın kitabı bugün çokça basımı yapılan bir klasik olsa da iddiaları itirazlarla karşılaşmıştır. Çoğu bilim adamı çılgınlığın Mackay tarafından bahsedildiği kadar sıra dışı olmadığını, fiyat değişikliğinin balona sebep olmadığını iddia etmektedir. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 2. Hafta
Türkiye'de mimarlık, Türkiye mimarisi veya Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi 1923'te kurulan Türkiye devletinin toprakları üzerinde süregelen mimarlık sürecini inceler.
Türkiye’deki mimarlık uygulamaları belli dönemlerde yaygın olan mimari akımlardan, cumhuriyet tarihi boyunca yaşanan belli sorunlardan ve çelişkilerden etkilenerek veya onlara tepki olarak oluşmuştur. Bu çelişkilerden başta geleni özellikle cumhuriyetin ilk dönemlerinde gündeme gelen Doğu-Batı ikilemidir. Buna ek olarak ulusal-evrensel, geleneksel-modern veya dindarlık-laiklik gibi ikilemler ve farklı siyasi görüşler de mimarlık uygulamalarının seyrini etkilemiştir. Bu dönemlerin birbirinden kesin olarak ayrılması pek mümkün değildir. Bazı akımlar diğerleri ile içiçe belirli bir zaman dilimine kadar varlığını sürdümüşler; bir dönemin veya ekolün temsilcisi olarak nitelendirilen bazı Türk mimarlar, kariyerlerinin ilerki dönemlerinde daha farklı stillerde de eserler tasarlamışlardır.
(Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 3. Hafta
Akhisar Belediyespor 2012-13 sezonu, Önceki sezonu Hamza Hamzaoğlu'nun teknik direktörlüğünde 1. Lig şampiyonu olarak tamamlayan Akhisar Belediyespor, ertesi sezon için Süper Lig'de oynamaya hak kazanmıştı. Takım, bu sezonu da Hamzaoğlu'nun yönetiminde geçirdi. Süper Lig sezonuna 0-1'lik Eskişehirspor galibiyetiyle başladı. Sezonun ilk yarısında oynadığı on yedi maçtan üç galibiyet, altı beraberlik ve sekiz mağlubiyet ile ayrıldı. İkinci yarıda ise sekiz galibiyet, üç beraberlik ve altı mağlubiyet elde etti. Toplamda oynadığı otuz dört maç sonunda 42 puan toplamayı başaran takım, ligi 14. sırada tamamladı. Diğer yandan Türkiye Kupası'na ikinci turdan katılan takım bu turu geçse de, üçüncü turda elenerek kupaya veda etti. 2011-12 sezonunda mücadele ettiği 1. Lig'i şampiyonlukla tamamlayarak 2012-13 sezonunda Süper Lig'de oynama hakkı kazanan Akhisar Belediyespor, tarihinde ilk kez bu aşamaya kadar yükselmeyi başarmıştı.
(Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 4. Hafta
"4 Minutes", ABD'li şarkıcı Madonna'nın on birinci stüdyo albümü Hard Candy'de yer alan, ABD'li müzisyenler Justin Timberlake ve Timbaland ile düet yaptığı şarkıdır. 17 Mart 2008'de Warner Bros. Records tarafından albümün çıkış single'ı olarak yayımlandı. Şarkının gelişimi, gezegenin yok oluşunun acil olarak önüne geçilmesi ve insanların bu süreçten nasıl keyif alabilecekleri fikrinden esinlendi. Yazım süreci, Madonna ve Timberlake arasında yapılan fikir alışverişleri sayesinde tamamlandı. Madonna'ya göre şarkı, I Am Because We Are belgeselini hazırlamasında kendisine esin kaynağı oldu.
(Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 5. Hafta
Fil, hortumlular takımında yer alan filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan memeli bir hayvandır. Geleneksel olarak Asya fili (Elephas maximus) ve Afrika fili (Loxodonta africana) olmak üzere iki türü tanınır. Ancak bazı kanıtlara göre Afrika savan fili (L. africana) ile Afrika orman filinin (L. cyclotis) iki ayrı tür olduğu önerilmektedir. Filler, Sahra altı Afrika ile Güney ve Güneydoğu Asya'da bulunur. İçinde mamutlar ve mastodonlar gibi soyu tükenmiş türleri de barındıran hortumlular takımında günümüzde de soyunu sürdüren bir tek filler kalmıştır. Karada yaşayan en büyük hayvan olan Afrika filinin erkeği 4 m boya ve 7.000 kg ağırlığa ulaşabilir. Bu hayvanların dikkat çekici ve ayırt edici bazı özellikleri vardır. Bunların arasında, nesneleri yakalamak gibi çeşitli amaçlar için kullanılan uzun hortumlar başta gelir. Çok uzun ve sivri olan kesici dişlerini nesneleri taşımak, yeri kazmak için kullanırlar. Fildişinin kaynağı olan bu kesici dişler aynı zamanda dövüşürken silah olarak da kullanılır. Filin büyük ve geniş kulakları vücut ısısını kontrol etmeye yarar. Afrika fillerinin kulakları daha büyük olur ve sırtları içbükeydir. Asya fillerinin ise kulakları daha küçük olur ve sırtları dışbükey ya da düzdür.
(Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş