Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Kasım 2010
- 44. Hafta
Pritzker Mimarlık Ödülü, Hyatt Vakfı tarafından 1979’dan beri her sene verilen bir mimarlık ödülü olup yeteneği, önsezileri ve sorumluluk bilinciyle, topluma ve mimarlığa anlamlı katkılar sağlayan mimarları onurlandırmaktadır. Hyatt Vakfı 1979 yılında Jay A. Pritzker ve eşi Cindy Pritzker tarafından Pritzker Mimarlık Ödülleri’ni vermek için kuruldu ve de finansmanı halen Pritzker Ailesi tarafından sağlanmaktadır. Milliyet, ırk, köken veya ideoloji ayrımı yapılmaksızın verilen ödül 100,000 Amerikan Doları ve 1987 yılından beri üzerine Latince Firmitas, Utilitas, Venustas (Türkçe 'Sağlamlık, İşe Yararlık, Zariflik') yazılmış bir bronz madalyadır. 2009 itibariyle halen ödül komisyonu başkanı olan Martha Thorne, gerek bu ödülü geçmişte kazanan mimarlardan gerekse "mimarlık sektoründe tecrübeli ve ilgili" akademisyenler, eleştirmenler ve diğerlerinden aday göstermelerini beklediklerini belirtti ve ekledi: "Ayrıca her sene 1 Kasım’a kadar, ülkesinde lisanslı herhangi bir mimar da kişisel tavsiyesini komisyona bildirebilir. Her sene oluşturulan jüri "mimarlık, iş dünyası, eğitim, basın ve kültür alanlarında tanınmış" beş ila dokuz uzmandan oluşur. Bu üyeler o seneki ödülün sahibini ilkbaharın başında seçer. Mimarlık dünyasının bir nevi Nobel’i sayılan ve en prestijli ödülü olarak kabul edilen Pritzker Mimarlık Ödülü için bugüne kadar 47 ülkeden, 500'den fazla kişi veya oluşum bu ödül için adaylar önerdi. Bu ödülün ilk sahibi olan Philip Johnson’a ödülü takdim edilirken “50 yıllık tasarım yeteneğinin ve enerjisinin sayısız müze, tiyatro, kütüphane, müstakil ev, bahçe ve ofis yapılarında hayat kazandığı” belirtilmiştir. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 45. Hafta
[[Dosya:|sol|200px]] Tengricilik, ya da Göktanrı dini tüm Türk ve Moğol halklarının, şimdiki inanç sistemlerine katılmadan önceki inancıdır. Tengri'ye ibadet etmenin yanında Animizm, Şamanizm, Totemizm ve atalara ibadet etmek bu inancın ana hatlarını oluşturur. Tengri, bugünkü Türkçe'deki Tanrı kelimesinin eski söyleniş şeklidir. Bu inanca göre Gök'ün yüce ruhu Tengri'ydi. İnsanlar kendilerini gök baba Tengri, toprak ana Ötüken ve insanları koruyan atalarının ruhları arasında güven içinde hissedip, onlara ve diğer doğa ruhlarına dua ederlerdi. Büyük dağların, ağaçların ve bazı göllerin güçlü ruhları barındırdıklarına inanarak dualarını bu cisimlere yöneltirlerdi. Göğün ve yeraltının 7 katı olduğuna, her katta çeşitli ruhların varolduğuna inanılırdı. İnsanlar doğaya, ruhlara ve diğer insanlara saygılı davranıp belli kurallara uyarak dünyalarını dengede tutmaları ile kişisel güçlerinin doruğuna varıp dışarıya yansıdığına inanırlardı. Eğer bu denge, kötü ruhların saldırısı veya bir felaketten dolayı bozulursa, bir şamanın yardımı ya da Tengri'ye verilen bir adak ile tekrar düzene sokulması gerektiğine inanılırdı. Bu inancın kalıntılarını bugün Moğollarda (Lamaizmle birleşmiş şekilde), ve bazı hâlâ doğaya bağlı göçebe yaşam tarzı sürdüren Türk Halkları'nda, örneğin Altay-Türkleri ve Yakutlarda bulmak mümkündür. Ama Tengriciliği çoktan bırakmış halklarda da bu inancın birçok parçası, İslam, Hristiyanlık, Budizm, Musevilik veya Taoizm ile birlikte, batıl inanç ya da geleneksel kültür olarak hâlâ sürmektedir. Örnek olarak, Türkiye Türkçesindeki "Utançtan yedi kat yerin dibine girdim" deyimi gösterilebilir. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 46. Hafta
Lost dizisinin ikinci sezonu, Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada'da 21 Eylül 2005'te başladı ve 24 Mayıs 2006 tarihinde "Live Together, Die Alone" adlı bölümüyle sona erdi. Uçak kazası sonucunda Güney Pasifik'teki gizemli bir adada mahsur kalan bir grup kazazedenin hikâyesi olan Lost'un ikinci sezonunda, kazadan sonraki kırk dördüncü günden devam edilir. Olaylar, 4 ila 27 Kasım 2004 tarihinde geçer. Dizinin yapımcıları ilk sezonda karakterlerin tanıtıldığını, ikinci sezonda ise kazazedelerin "ambar" dedikleri istasyonlarda araştırmalar yapan 1980'lerin gizemli Dharma Girişimi ile ilgili olduğunu belirttiler. Sezon, Amerika Birleşik Devletleri'nde çarşamba akşamları saat 21.00'da ABC kanalında yayınlandı. Düzenli bir şekilde gösterilen yirmi dört bölümün yanında sezonunu galasından önce "Destination Lost", onuncu bölümünden önce "Lost: Revelation", yirminci bölümünden önce "Lost: Reckoning" adlarında üç kolaj bölüm de yayınlandı. Dizinin ikinci sezonunun DVD'si Buena Vista Home Entertainment tarafından "Lost: The Complete Second Season - The Extented Experience" adıyla yedi diskten oluşan DVD kutu seti olarak 5 Eylül 2006'da Birleşik Devletler'de piyasaya sunuldu. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 47. Hafta
GRB 970508, 8 Mayıs 1997 günü, saat 21:42'de (UTC) tespit edilmiş bir gama-ışın patlamasıdır (kısaca GIP) (addaki "GRB", gama-ışın patlamasının İngilizce kısaltmasıdır). Bir gama-ışın patlaması, uzak galaksilerde meydana gelen ve gama ışını üreten patlamalar ve bunların yol açtığı çok parlak parıltıdır. Bunun ardından genelde X ışını, morötesi ışın, görünür ışık, kızılötesi ışın ve radyo dalgaları içeren, uzun süreli "artık parıltı" izlenir. İtalya-Hollanda ortak yapımı olan, X ışını gökbilimi uydusu BeppoSAX üzerindeki Gama Işın Patlama Gözlemcisi, GRB 970508'i tespit etmiştir. Gökbilimci Mark Metzger, GRB 970508'in dünyadan en az 6 milyar ışık yılı uzaklıkta meydana geldiğini belirledi; bu bir gama-ışın patlaması için yapılan ilk uzaklık tespitidir. Bu patlamaya kadar, gökbilimciler GIP'ların dünyadan ne kadar uzakta gerçekleştiğinin nasıl belirleneceği konusunda bir fikir birliğine varamamıştı. Bazı gökbilimciler, patlamaların Samanyolu'nda meydana geldiğini; fakat görünüşte sönük olduklarını, çünkü fazla enerjiye sahip olmadığını düşünüyordu. Bazıları ise patlamaların kozmolojik uzaklıktaki başka galaksilerde meydana geldiğini ve çok fazla enerjiye sahip olduğunu savunuyordu. Bu patlama, patlamaların kaynağının Samanyolu dışında olduğunu kesin olarak göstererek tartışmayı sonlandırdı. GRB 970508, ayrıca olarak artık parıltısında radyo frekansı olduğu gözlemlenmiş ilk patlamaydı. Radyo dalgalarının azalıp çoğalan güçlerini inceleyen gökbilimci Dale Frail, radyo dalgalarının kaynağının neredeyse ışık hızında genişlediğini hesapladı. Bu, GIP'ların görelilikli hızlarda genişleyen patlamalar olduğuna ilişkin kuvvetli bir kanıt oldu. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 48. Hafta
İstanbul'un ilçeleri, 22 Mart 2008 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanan 5747 sayılı yasa ile tanımlanmıştır. Bunlardan 25'i Avrupa Yakası'nda; 14'ü ise Anadolu Yakası'nda bulunur. İlk belediye benzeri teşkilâtın 1855 yılında Şehremaneti adıyla kurulduğu İstanbul'da, Cumhuriyet sonrası belediye hizmetleri uzun süre Valilik tarafından verildi. 3 Nisan 1930'da çıkarılan 1580 sayılı belediyeler yasasıyla İstanbul, 10'u il belediyesi sınırlarına dâhil olan toplam 16 şubeye bölündü. Aynı yasayla şehremaneti ve şehremini gibi terimler de kullanımdan kalktı. İstanbul'un il örgütlenmesi ilk olarak 1954 yılında Şişli, 1957 yılında ise Zeytinburnu'nun ilçe olmasıyla değişikliğe uğradı. Giderek genişleyen şehir sınırları ve artan nüfuslar nedeniyle bunu izleyen yıllarda yeni değişiklikler görüldü. 1963 yılında Gaziosmanpaşa; 1987 yılında Büyükçekmece, Kâğıthane, Pendik ve Ümraniye; 1989 yılında Küçükçekmece; 1990 yılında Bayrampaşa; 1992 yılında Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Güngören, Maltepe ve Sultanbeyli; 1993 yılında ise Esenler bağlı bulundukları ilçelerden koparılarak bağımsız ilçeler hâline getirildiler. Son olarak 2008 yılında Arnavutköy, Ataşehir, Başakşehir, Beylikdüzü, Çekmeköy, Esenyurt, Sancaktepe ve Sultangazi'nin de ilçe statüsüne kavuşmasıyla birlikte hâlen İstanbul iline bağlı 39 ilçe, 782 mahalle, 152 köy bulunmaktadır. Tüm ilçeler, 22 Temmuz 2004 tarihinde Resmî Gazete'de yayınlanan yasayla İstanbul Büyükşehir Belediyesi hizmet alanı içine dâhil edilmiştir. Yapılan düzenlemeyle il sınırları içindeki tüm belde belediyeleri de feshedildi. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş