Türkiye-Vatikan ilişkileri
 | |
 Vatikan |
 Türkiye |
|---|---|
Vatikan-Türkiye ilişkileri, Vatikan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı İmparatorluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Vatikan'ın Türkiye ile, daha doğrusu Avrupalı müttefiklerinin 1571'de Lepanto deniz savaşında yenilgiye uğrattığı Osmanlı İmparatorluğu ile zorlu bir ilişki geçmişi vardır[1] ve 1683'teki Viyana Savaşı.[2] Vatikan, Osmanlı yönetimi altındayken bile Ermenistan ile olumlu ilişkiler sürdürmüştür. Ayrıca, milliyetlerin kendilerini Türk egemenliğinden kurtardıkları bir dönemde Balkanlar ve Yunanistan ile de ilgilenmiştir.
Atatürk devrimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Atatürk devrimi, millet sisteminin bastırılmasına yol açtığı için ilişkileri gerçekten kolaylaştırmadı, Daha önce Bizans, Latin, Ermeni, Süryani ve Yunan-Melkit etnik çizgilerine bölünmüş olan Türkiye'deki Hıristiyan azınlıkların haklarını garanti altına almıştı. Bu da Türkiye'nin Hristiyan nüfusunun etnik Türk gelenek ve göreneklerine asimilasyon olmasına yol açmıştır. Ayrıca, Kemalist ideoloji, Batı Avrupa'da Kilise'ye düşman olan Fransız cumhuriyetçi ideolojisi olan Fransa'daki antiklerikalizm ile yakından ilişkiliydi.
Papalık ziyaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Papa Paul VI, Temmuz 1967'de Türkiye'yi ziyaret etti.[3] Ziyareti sırasında Doğu Ortodoks İstanbul Patriği I. Athenagoras ile görüştü,[4] Shenork I Kaloustian, İstanbul Ermeni Patriği[5] üyelerinin yanı sıra Müslüman[6] ve Musevi Cemaatlerinin üyelerine[7]
Papa John Paul II Kasım 1979'da Türkiye'yi ziyaret etti. Konstantinopolis Patriği I. Dimitrios[8] ve Ermeni Patriği I. Şenork[9] ile görüştü ve Efes'te Efkaristiya ayinini kutladı.[10]
2006 yılında Papa Benedict XVI Türkiye'yi ve ünlü Mavi Camii'ni ziyaret etti. Bu, görevdeki bir Papa'nın bir camiye girdiği bilinen ikinci ziyaretti[11] ve Müslüman-Hristiyan ilişkilerini düzeltme çabalarının bir parçasıydı, ancak bazıları tarafından İslam ve şiddet arasında bağlantı kurma girişimi olarak yorumlanan Regensburg'daki konferans ile ilgili tartışmaların gölgesinde kaldı. Papa Ankara'ya vardığında 25,000 milliyetçi ve İslamcı protestocu tarafından karşılandı.[12]
Vatikan ziyaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye Cumhurbaşkanı Celal Bayar 11 Temmuz 1959 tarihinde Vatikan'ı ziyaret etmiş ve Papa XXIII. John ile görüşmüştür.[13]
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Şubat 2018'de Vatikan'ı ziyaret etti ve Apostal Sarayı'nda Papa Franciscus ile bir görüşme gerçekleştirdi.[14]
Dini konular
[değiştir | kaynağı değiştir]Vatikan, 1960'lardan bu yana Konstantinopolis Ekümenik Patriği ile olumlu ilişkiler sürdürmektedir. Günümüzde İstanbul'da bulunan Ekümenik Patrik, kendisini yerel bir piskopos olarak görmeyi tercih eden Türk hükûmeti tarafından Doğu Ortodoks lideri olarak tanınmamaktadır. Patriğin bu şekilde tanınmaması Vatikan-Türkiye ilişkilerinde bir sorun teşkil etmektedir.
Kilise aynı zamanda Türk yasaları kapsamında daha iyi bir yasal tanınma elde etmeye çalışmıştır; bu durum şu anda Katolik piskoposların Apostolik hizmetlerinde yasal olarak tanınmalarını zorlaştırırken, zaman zaman kiliselerin mülkiyeti de sorgulanmaktadır. Benzer sorunlar, ruhban okulu eğitimi Türk devleti tarafından kapatılan Rum Patrikhanesi ile de gündeme gelmiştir.
Ermeni Tehciri
[değiştir | kaynağı değiştir]2000 yılında John Paul II, Ermeni Tehciri'ni Ermeni Soykırımı olarak tanıması; bu, siyasi enerjisinin çoğunu Ermenistan'daki olayların uluslararası toplum tarafından tanınmaması için harcayan Türk hükûmetine karşıt bir tutum olmuştur.[15] 12 Nisan 2015 tarihinde Papa Franciscus, Osmanlı hükûmeti tarafından Ermenilere yönelik toplu techire atıfta bulunmak için 'soykırım' terimini kullanmıştır. Buna karşılık Türkiye, Francis'in yorumlarından birkaç saat sonra Vatikan'daki büyükelçisini "istişareler" için geri çağırdı ve Vatikan'daki büyükelçiyi bir toplantıya çağırdı.[16] Ayrıca, 24 Haziran 2016 tarihinde Papa Franciscus bir başka konuşmasında Ermeni Tehciri'ni soykırım olarak nitelendirmiştir. Ayrıca Vatikan sözcüsü Federico Lombardi, gazetecilere yaptığı açıklamada "Bu durumda bu kelimeyi kullanmamak için hiçbir neden yok" diyerek, "Gerçek açık ve biz gerçeğin ne olduğunu hiçbir zaman inkar etmedik" dedi. Türkiye açıklamayı "çok talihsiz" olarak niteledi ve "Haçlı Seferleri zihniyetinin" izlerini taşıdığını söyledi.[17][18]
AB üyeliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Kardinal Joseph Ratzinger'in Papa olmadan önce yayınladığı bir kitapta buna karşı olduğu ve Türkiye'nin bunun yerine yakın Orta Doğu ülkeleriyle ilişkilere odaklanması gerektiğini düşündüğü söylenmesine rağmen, Vatikan Türkiye için AB üyeliği konusunda güçlü bir pozisyon almamıştır. Ancak 2006 yılında Papa 16. Benedict olarak Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında Türkiye'nin AB üyeliğini desteklediğini açıklamıştır.[19] Tarcisio Bertone, Holy See's Secretary of State, bu konularda Apostolic See'nin görüşlerini dile getirmiştir.
Turizm ve hac ziyaretleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Vatikan ile Türkiye arasında turizm ve hac ziyaretleri temelinde ilişkiler mevcuttur. 2008-2009 Saint-Paul Yılı'nda, iki ülke arasında havari Paul doğduğu yer olan Tarsus'a hac ziyaretlerini teşvik etmek için bir anlaşmaya varılmıştır. Diğer önemli hac yerleri arasında Selçuk, İstanbul'un eski şehri, İznik (Nicaea), Bergama, İzmir (Smyrna), Manisa ve Trabzon bulunmaktadır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ John L. Esposito (1999). The Islamic Threat: Myth or Reality?. Oxford U.P. ss. 42, 85. 28 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Leitsch, Walter (July 1983). "1683: The Siege of Vienna". History Today. 33 (7). 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2014.
Osmanlı Ordusunun 300 yıl önce Viyana kapıları önünde uğradığı yenilgi, genellikle Osmanlı İmparatorluğunun gerilemesinin başlangıcı olarak kabul edilir.
- ^ "İstanbul, Efes ve İzmir'e Apostolik Yolculuk 25 - 26 Temmuz 1967". 21 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "va/holy_father/paul_vi/letters/1967/documents/hf_p-vi_let_19670725_patriarca-athenagora_fr. html Patrik Athenagoras'a Batı ve Doğu Kilisesi arasında birliğin yeniden kurulmasını teşvik eden nedenlere ilişkin mektup (İstanbul, 25 Temmuz 1967)". 25 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "vatican.va/holy_father/paul_vi/speeches/1967/july/documents/hf_p-vi_spe_19670725_patriarca-armeno_en.html To the Armenian Patriarch His Beatitude Snork Kalustian (Istanbul, 25 July 1967)"
|url=değerini kontrol edin (yardım). 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. - ^ html Müslüman Cemaatinin Dini Liderine (İstanbul, 25 Temmuz 1967)
- ^ "İbrani Cemaatinin Dini Liderine (İstanbul, 25 Temmuz 1967)". 9 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Konstantinopolis Patriği Dimitrios Hazretlerine (29 Kasım 1979)". 18 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "İstanbul Ermeni Patriğine (29 Kasım 1979)". 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Efes'te Efkaristiya Ayini (30 Kasım 1979)". 29 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Papa Türk camisini ziyaret etti". 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Turks Protest Pope's Coming Visit". Washingtonpost.com. 1 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
- ^ "Contrasts, common ground await as Erdoğan comes calling Pope Francis". 5 Şubat 2018. 18 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "President Erogan meets Pope Francis in Vatican City". Anadolu Agency. 5 Şubat 2018. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Pope John Paul II recognises Armenian Genocide". Atour.com. 11 Kasım 2000. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.
- ^ Mullen, Jethro (13 Nisan 2015). com/2015/04/12/europe/pope-francis-turkey-armenia-genocide-reference "Pope Francis uses 'genocide' for killings of Armenians - CNN.com"
|url=değerini kontrol edin (yardım). Edition.cnn.com. Erişim tarihi: 30 Ocak 2016.[ölü/kırık bağlantı] - ^ "Papa 'Ermeni soykırımı' gibi trajedilere 'bir daha asla' dedi". hurriyet. 15 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ "Turkey says pope's 'Armenian genocide' declaration bears stamp of 'Crusades' mentality'"
|url=değerini kontrol edin (yardım). hurriyet. 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024. - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;autogenerated12isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Nunciature to Turkey. Katolik-Hiyerarşi.org
Şablon:Türkiye'de Katolik Kilisesi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye - Vatikan Siyasi İlişkileri 16 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.