İçeriğe atla

Salgınlar listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ana madde: Salgın
Bulaşıcı hastalıkların neden olduğu ölümler listesi
Ölümün zaferini tasvir eden 17. yüzyıl Alman "veba levhası". Bu tür levhalar vebaya karşı uyarmak için evlerin duvarlarına yerleştirilirdi. 1632-1635 yılları arasında Augsburg, Bavyera'da bir veba salgını patlak vermişti.
Süreİnsanlık tarihi

Salgın, bulaşıcı bir hastalığın belirli bir popülasyondaki çok sayıda insana kısa sürede yayılmasıdır. Örneğin meningokok enfeksiyonlarında ardışık iki hafta boyunca 100,000 insanda 15 ve üzeri vaka görülmesi bir salgın olarak kabul edilir.

Bu liste, bulaşıcı hastalıkların neden olduğu bilinen en büyük epidemik ve pandemik salgınların listesidir. Yaygın şikayetlerden olan kalp hastalıkları ve kanser gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar bu listeye dahil edilmemişlerdir.

1500 öncesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sayısı (tahminen) Konum Tarih Madde Hastalık Kaynak
75000-100000 Yunanistan MÖ 429-426 Atina Vebası Bilinmiyor, Tifüs olabileceği tahmin ediliyor. [1]
5 milyon; nüfusun %30'u.
 Avrupa, Batı asya, Kuzey Afrika 165-180 Antoninus vebası Bilinmiyor, belirtiler çiçek hastalığı ve kızamık ile benzer. [2]
Avrupa 250-266 Kıbrıs vebası Bilinmiyor, çiçek hastalığı olabileceği tahmin ediliyor. [3]
25-50 milyon; nüfusun %40'ı. Avrupa 541-542 Justinianus Veba Salgını Veba [4]
Britanya Adaları 664-668 664 vebası Veba [5][page needed]
Britanya Adaları 680-686 Veba [5][page needed]
75-100 milyon; nüfusun %30-60'ı. Avrupa 1347-1357 Kara ölüm Veba [6]

1500-1699

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sayısı (tahminen) Konum Tarih Madde Hastalık Kaynak
5-15 milyon; nüfusun %80'i Meksika 1545-1548 Kanamalı ateş, Viral kanamalı ateş
 [7][8][9]
2-25 milyon; nüfusun %50'si
 Meksika 1576 1576 kanamalı ateş salgını Viral kanamalı ateş [7][8][9]
Seneca ulusu 1592-1596 Kızamık [10]
5000-9000; nüfusun %25-%45'i Tenerife, İspanya 1582-1583 San Cristóbal de La Laguna vebası Veba [11]
İspanya 1596-1602 Veba [12]
Güney Afrika
 1600-1650
Londra, İngiltere 1603 Veba
Mısır 1609 Veba
Nüfusun %30-90'ı
 New England'ın güneyi, özellikle Wampanoag halkı 1616-1619 Nedeni bilinmiyor. Son yapılan araştırmalara göre salgının nedeni leptospiroz ile beraber Weil sendromu olduğunu göstermektedir. Klasik açıklamalar sarıhumma, hıyarcıklı veba, grip, çiçek hastalığı, su çiçeği, tifüs veya hepatit B ve hepatit D'nin beraber etkileşiminin salgını başlatmış olma ihtimali olduğunu söylemektedir. [13][14]
280.000 İtalya 1629-1631 1629-1631 İtalya veba salgını Veba [15]
Ontario, Wyandot halkı 1630 Çiçek hastalığı
On üç koloni, Plymouth Colonisi 1633 Çiçek hastalığı
On Üç Koloni, Connecticut Nehri bölgesi 1634 Çiçek hastalığı
Newcastle, İngiltere 1636 Veba
Çin 1633-1644 Geç Ming Hanedanı veba salgını Veba (Ming Hanedanılığının yıkılmasının nedenlerindendir) [16]
İspanya 1647-1652 Büyük Sevilla Vebası Veba
Güney Amerika 1648 Sarıhumma
Napoli, İtalya 1656
Boston, Massachusetts, On Üç Koloni 1657 Kızamık
24.148[17] Hollanda 1663-1664 Veba
100.000[18] İngiltere 1665-1666 Büyük Londra Vebası Veba [19]
40.000 Fransa 1668 Veba
İspanya 1676-1685 Veba
76.000 Avusturya 1679 Büyük Viyana Vebası Veba
Boston, Massachusetts, On Üç Koloni 1687 Kızamık
New York, On Üç Koloni 1690 Sarıhumma

18. yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sayısı (tahminen) Konum Tarih Madde Hastalık Kaynak
Kanada, Yeni Fransa 1702-1703 Çiçek hastalığı [20]
Stokholm, İsveç 1710-1711 Veba
Boston, Massachusetts, On Üç Koloni 1713
New England ve Büyük Göller, On Üç Koloni 1713-1715 Kızamık
Kanada, Yeni Fransa 1714-1715 Kızamık [21]
Marsilya, Fransa 1720-1722 Büyük Marsilya Vebası Veba [22]
Boston, Massachusetts, On Üç Koloni 1721-1722 1721 Boston çiçek hastalığı salgını Çiçek hastalığı
 [23]
Boston, Massachusetts, On Üç Koloni 1729 Kızamık
Cádiz, İspanya 1730 Sarıhumma
On Üç Koloni 1732-1733 Grip [24]
Kanada, Yeni Fransa 1733 Çiçek hastalığı
 [25]
>50.000 Balkanlar 1738 Büyük 1738 Vebası Veba
Güney Karolina, On Üç Koloni 1738 Çiçek hastalığı
Boston, Massachusetts, On Üç Koloni 1739-1740 Kızamık
Messina, İtalya 1743 Veba
On Üç Koloni,CT, NY, PA, SC 1747
Kuzey Amerika 1755-1756 Çiçek hastalığı
Kuzey Amerika 1759 Kızamık
Kuzey Amerika, Karayipler 1761 Grip
Kuzey Amerika, şimdiki Pittsburgh bölgesi (Fıransız-Yerli savaşının bir parçası olan Fort Pitt kuşatması sırasında biyolojik savaş kurbanı Kızılderililer .) 1763 Çiçek hastalığı
>50.000 Rusya 1770-1772 1770-1772 Rusya veba salgını Veba
Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri 1770s Çiçek hastalığı [26]
Kuzey Amerika 1772
Kuzey Amerika (Özellikle kuzey-doğusunda) 1775 Sebebi bilinmiyor
İngiltere 1775-1776 İnfluenza [27]
İspanya 1778 Cadiz Deng humması
Ova Kızılderilileri 1775-1782 1775-1782 Kuzey Amerika çiçek hastalığı salgını Çiçek hastalığı [28]
Pueblo Karayiplilieri 1788 Çiçek hastalığı
Philadelphia ve New York 1788 Kızamık
Yeni Güney Galler, Avustralya (Aborjinler arasında) 1789-1790 Çiçek hastalığı [29]
Vermont, ABD 1793 Grip ve  ve tifüs salgını
Virginia, ABD 1793
Amerika Birleşik Devletleri 1793-1798 1793 Philadelphia sarıhumma salgını Sarıhumma [30]

19. yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sayısı (tahminen) Konum Tarih Madde Hastalık Kaynak
İspanya 1800-1803 Sarıhumma [31]
Osmanlı İmparatorluğu, Mısır 1801 Hıyarcıklı veba [32]
New York, ABD 1803 Sarıhumma
Mısır 1812 Veba
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu 1812 1812-1819 Osmanlı veba salgını Veba
Malta 1813 1813-1814 Malta veba salgını Veba
Bükreş, Romanya 1813 Karaca vebası Veba
İrlanda 1816-1819 Tifüs
>>100.000 Asya, Avrupa 1817-1824 İlk kolera salgını Kolera [33]
Amerika Birleşik Devletleri, Schuylkill Nehri yakınlarında 1820-1823 Humma
Barselona, İspanya 1821 1821 Barselona sarıhumma salgını Sarıhumma [34]
Yeni Güney galler, Avustralya (Aborjinler arasında) 1828 Çiçek hastalığı [35]
Hollanda 1829 Groningen salgını Sıtma
Güney Avustralya 1829 Çiçek hastalığı [36]
İran 1829-1835 Hıyarcıklı veba [37]
>>100.000 Asya, Avrupa, Kuzey Amerika 1829-1851 İkinci kolera salgını Kolera [33]
Mısır 1831 cholera [38][39]
Ova Kızılderilileri 1831-1834 Çiçek hastalığı
Londra, İngiltere; Paris, Fransa 1832 Kolera
Kuzey Amerika, New York, Montreal diğer şehirler 1832 Kolera
Columbus, Ohio, Amerika Birleşik Devletleri 1833 Kolera
New York, Amerika Birleşik Devletleri 1834 Kolera
Mısır 1834-1836 Hıyarcıklı veba [38][39]
Philadelphia, Amerika Birleşik Devletleri 1837 1837 Büyük Ovalar çiçek hastalığı salgını
Büyük Ovalar 1837-1838 1837-38 çiçek hastalığı salgını Çiçek hastalığı [40]
Dalmaçya 1840 Veba
Cape Town, Güney Afrika 1840 Çiçek hastalığı
Amerika Birleşik Devletleri (Özellikle güneyde çok daha ciddi) 1841 Sarıhumma
20.000+ Kanada 1847-1848 1847 Kuzey Amerika tifüs salgını Tifüs salgını [41]
New Orleans, Amerika Birleşik Devletleri 1847 Sarıhumma
Dünya çapında 1847-1848 Grip [42]
Mısır 1848 Kolera [38][39]
Kuzey Amerika 1848-1849 Kolera
Amerika Birleşik Devletleri 1850 Sarıhumma
Kuzey Amerika 1850-1851 Grip
Amerika Birleşik Devletleri (Illinois, Büyük Ovalar ve Missouri) 1851 Kolera
New Orleans, Amerika Birleşik Devletleri 1852
1.000.000 Rusya 1852-1860 Üçüncü kolera salgını Kolera [33]
şimdiki Yemen, Osmanlı İmparatorluğu 1853 Veba [43]
4.737 Kopenhag, Danimarka 1853 1853 Kopenhag kolera salgını Kolera [44]
616 İngiltere 1854 Geniş Cadde kolera çıkışı Kolera [45]
Amerika Birleşik Devletleri 1855 Sarı humma
Dünya çapında 1855-1950 Üçüncü veba salgını Hıyarcıklı veba [46]
Lizbon, Portekiz 1857 Sarıhumma
Victoria, Avustralya 1857 Çiçek hastalığı [47]
Avrupa, Kuzey Amerika, Güney Amerika 1857-1859 [48]
Orta doğu 1863-1879 Dördüncü kolera salgını Kolera [33]
Mısır 1865 Kolera [38][39]
Rusya, Almanya 1866-1867 Kolera
Sidney, Avustralya 1867 Kızamık
Irak 1867 Veba [49]
Buenos Aires, Arjantin 1852-1871 1871 Buenos Aires sarıhumma salgını Sarıhumma [50]
Almanya 1870-1871 Çiçek hastalığı
40.000 Fiji 1875 Kızamık [51]
Rus İmparatorluğu, Bakü (şimdiki Azerbaycan) 1877 Veba [52]
Mısır 1881 Kolera [38][39]
>>9.000 Hindistan, Almanya 1881-1896 Beşinci kolera salgını Kolera [33]
3.164 Montreal 1885 Çiçek hastalığı Montreal Zaman çizelgesi
1.000.000 Dünya çapında 1889-1890 1889-1890 grip pandemisi Grip [53]

20. yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sayısı (tahminen) Konum Tarih Madde Hastalık Kaynak
Kongo havzası 1896-1906 Trypanosomiasis [54]
>>800.000 Avrupa, Asya, Afrika 1899-1923 Altıncı kolera salgını cholera [33]
113 San Fransisko 1900-1904 Hıyarcıklı veba [55]
Batı Afrika 1900 Sarıhumma
Uganda 1900-1920 [56]
Mısır 1902 Kolera [38][39]
Hindistan 1903 Veba [57]
40.000 Harbin, Shenyang, Çin 1910-1912 Hıyarcıklı veba [58]
75.000.000 Dünya çapında 1918-1920 İspanyol gribi [59]
Rusya 1918-1922 Tifüs
Mısır 1942-1944 Sıtma [38][39]
Harbin, Çin 1946 Hıyarcıklı veba
Mısır 1946 Tekrarlayan ateş [38][39]
1947 Kolera [38][39]
2.000.000 Dünya çapında 1957-1958 Asya gribi Grip [60]
1961-1975 Yedinci kolera salgını Kolera [33]
1.000.000 1968-1970 Hong Kong gribi Grip [60]
5 Hollanda 1971 Staphorst, Elspeet ve Uddel Çocuk felci [61]
35 Yugoslavya 1972 1972 Yugoslavya çiçek hastalığı çıkışı Çiçek hastalığı
Amerika Birleşik Devletleri 1972-1973 Londra gribi Grip [62]
15.000 Hindistan 1974 1974 Hindistan çiçek hastalığı salgını Çiçek hastalığı
>30.000.000 Kongo havzası 1960-günümüz HIV/AIDS pandemisi HIV/AIDS [63]
Güney Amerika 1990s Kolera
52 Hindistan 1994 1994 Surat veba salgını Veba [64]
Batı afrika 1996 Menenjit

21. yüzyıl

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sayısı (tahminen) Konum Tarih Madde Hastalık Kaynak
Orta Amerika 2000 Deng humması [65]
Nijerya 2001 Kolera [66]
Güney Afrika 2001 Kolera [67]
775 Asya, Kanada 2002-2003 SARS salgını SARS koronavirüs
Cezayir 2003 Veba [68]
Afganistan 2004 Layşmanyaz [69]
Bangladeş 2004 Kolera [70]
Endonezya 2004 Deng humması
Senegal 2004 Kolera [71]
Sudan 2004 Ebola
Mali 2005 Sarıhumma [72]
19 Singapur 2005 2005 Singapur deng humması salgını Deng ateşi [73]
Luanda, Angola 2006 Kolera [74]
Kongo 2006 Ituri Veba
Hindistan 2006 Sıtma [75]
50+ Hindistan 2006 2006 Hindistan deng humması salgını Deng ateşi [76]
Hindistan 2006 Chikungunya salgını Chikungunya virüsü [77]
50+ Pakistan 2006 2006 Pakistan deng humması salgını Deng humması [78]
Filipinler 2006 Deng humması
Mweka, Kongo 2007 Ebola [79]
Etiyopya 2007 Kolera [80]
49 Hindistan 2008 Kolera [81]
10 Irak 2007 2007 Irak kolera salgını Kolera [82]
Nijerya 2007 Çocuk felci
 [83]
Porto Riko, Dominik Cumhuriyeti, Meksika 2007 Deng humması
 [84]
Somali 2007 Kolera [85]
Uganda 2007 Ebola
Vietnam 2007 Kolera [86]
Brezilya 2008 Deng humması
Kamboçya 2008 Deng humması [87]
Çad 2008 Kolera [88]
Çin 2008 El, ayak ve ağız hastalığı
Madagaskar 2008 Hıyarcıklı veba
Filipinler 2008 Deng humması [89]
Vietnam 2008 Kolera [90]
4.293 Zimbabve 2008-2009 2008-2009 Zimbabve kolera salgını Kolera
18 Bolivya 2009 2009 Bolivya dang humması salgını Deng humması
49 2009 2009 Gujarat hepatit salgını Hepatit B
Queensland, Avustralya 2009 Deng humması [91]
Dünya çapında 2009 2000'lerdeki kabakulak salgını Kabakulak
931 Batı Afrika
 2009-2010 2009-2010 Batı Afrika menenjit salgını Menenjit [92]
14.286 Dünya çapında 2009 2009 domuz gribi salgını Grip [93][94]
8.500+ (Mart 2014) Hispanyola 2010-günümüz Haiti kolera salgını Kolera [95][96]
4.500+ (Şubat 2014) Kongo Demokratik Cumhuriyeti 2011-günümüz [97][98]
170 Vietnam 2011-günümüz El, ayak ve ağız hastalığı [99][100]
350+ Pakistan 2011-günümüz 2011 Pakistan dang humması salgını Deng humması
847 (10 Ocak 2013 itibarıyla) Darfur Sudan 2012 2012 Sudan sarıhumma salgını Sarıhumma [101]
449 (11 Haziran 2015 itibarıyla) Dünya çapında 2012-günümüz MERS salgını MERS [102]
>11.300 Batı Afrika
 2013-2016 Batı Afrika Ebola salgını Ebola virüsü hastalığı
 [103][104]
183 Amerika 2013-2015 2013-14 chikungunya salgını Chikungunya [105]
40 Madagaskar 2014-günümüz 2014 Madagaskar veba salgını Hıyarcıklı veba [106]
36 Hindistan 2014-günümüz 2014 Odisha jaundice salgını Öncelikle Hepatit E, ancak Hepatit A da neden olabilir [107]
2.035 Hindistan 2015-günümüz 2015 Hindistan domuz gribi salgını Grip A virüsü H1N1 alttipi [108][109][110]
2015-günümüz Amerika Zika virüsü salgını (2015 ve sonrası) Zika virüsü
Yüzlerce (1 Nisan 2016 itibarıyla) Afrika 2016 2016 Angola sarıhumma salgını Sarıhumma [111]
5.512.161 (10 Ocak 2022 itibarıyla) Dünya Çapında 2019-Günümüz COVID-19 pandemisi (COVID-19) Şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2) [112]
2022-günümüz 2022 maymun çiçeği virüsü salgını Maymun çiçeği

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Plague of Athens: Another Medical Mystery Solved at University of Maryland". University of Maryland Medical Center. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2016. 
  2. ^ "Past pandemics that ravaged Europe" 7 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, November 7, 2005
  3. ^ D. Ch. Stathakopoulos Famine and Pestilence in the late Roman and early Byzantine Empire (2007) 95
  4. ^ Rosen, William (2007), Justinian's Flea: Plague, Empire, and the Birth of Europe 25 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ a b Adomnan of Iona.
  6. ^ Austin Alchon, Suzanne (2003). A pest in the land: new world epidemics in a global perspective. University of New Mexico Press. s. 21. ISBN 0-8263-2871-7. 4 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  7. ^ a b American plague 11 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New Scientist Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "American plague" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ a b Acuna-Soto, Rodolfo; Romero, Leticia Calderon; Maguire, James H. (2000). "Large Epidemics of Hemorrhagic Fevers in Mexico 1545–1815" (PDF). American Journal of Tropical Medicine and Hygiene. 62 (6). ss. 733-739. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2015. [ölü/kırık bağlantı] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Acuna-SotoRomero2000" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ a b Acuna-Soto, Rodolfo; Stahle, David W.; Cleaveland, Malcolm K.; Therrell, Matthew D. (Nisan 2002). "Megadrought and Megadeath in 16th Century Mexico". Emerging Infectious Diseases. 8 (4). ss. 360-362. doi:10.3201/eid0804.010175. ISSN 1080-6040. 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Acuna-SotoStahle2002" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  10. ^ "American Indian Epidemics". 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  11. ^ "La Peste. El cuarto jinete" (PDF). 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. 
  12. ^ "A History of Spain and Portugal". 27 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  13. ^ Marr, John S.; Cathey, John T. (2010). "New hypothesis for cause of epidemic among Native Americans, New England, 1616–1619". Emerging Infectious Diseases. 16 (2). ss. 281-286. doi:10.3201/eid1602.090276. PMC 2957993 $2. PMID 20113559. 
  14. ^ Mann, Charles C. (2005). "Native intelligence", December. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  15. ^ Hays, J. N. (2005). Epidemics and pandemics their impacts on human history. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. s. 103. ISBN 978-1851096589. 
  16. ^ Timothy Brook (1 Eylül 1999). The Confusions of Pleasure: Commerce and Culture in Ming China. University of California Press. s. 163. ISBN 978-0-520-22154-3. Erişim tarihi: 31 Mart 2011. 
  17. ^ nl:Pestepidemie in Amsterdam
  18. ^ Ross, David. "UK travel and heritage – Britain Express UK travel guide". The London Plague of 1665. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2011. 
  19. ^ Archives, The National. "Great Plague of 1665-1666 - The National Archives". 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  20. ^ Desjardins, B. (1996). "Demographic Aspects of the 1702–1703 Smallpox Epidemic in the St. Lawrence Valley". Canadian Studies in Population. 23 (1). ss. 49-67. 
  21. ^ Mazan, Ryan; Gagnon, Alain; Desjardins, Bertrand (2009). "The Measles Epidemic of 1714-1715 in New France". Canadian Studies in Population. 36 (3–4). ss. 295-323. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  22. ^ Devaux, Christian A. (1 Mart 2013). "Small oversights that led to the Great Plague of Marseille (1720-1723): lessons from the past". Infection, Genetics and Evolution: Journal of Molecular Epidemiology and Evolutionary Genetics in Infectious Diseases. Cilt 14. ss. 169-185. doi:10.1016/j.meegid.2012.11.016. ISSN 1567-7257. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  23. ^ "Zabdiel Boylston and inoculation". 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  24. ^ "Ambrosevideo.com". 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  25. ^ Gagnon, Alain; Mazan, Ryan (2009). "Does exposure to infectious diseases in infancy affect old-age mortality? Evidence from a pre-industrial population". Social Science & Medicine. 68 (9). ss. 1609-1616. doi:10.1016/j.socscimed.2009.02.008. 
  26. ^ Greg Lange,"Smallpox epidemic ravages Native Americans on the northwest coast of North America in the 1770s" 26 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 23 Jan 2003, HistoryLink.org, Online Encyclopedia of Washington State History, accessed 2 Jun 2008
  27. ^ Prichard, Augustin; Fothergill, John (1894). "Influenza in 1775". The Lancet. 143 (3673). ss. 175-176. doi:10.1016/S0140-6736(01)66026-4. 
  28. ^ Houston, CS; Houston, S (2000). "The first smallpox epidemic on the Canadian Plains: In the fur-traders' words". The Canadian journal of infectious diseases = Journal canadien des maladies infectieuses. 11 (2). ss. 112-5. PMC 2094753 $2. PMID 18159275. 
  29. ^ The History of Small-Pox in Australia, 1788-1908, JHL Cumpston, (1914, Government Printer, Melb.
  30. ^ "Epidemics". 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  31. ^ "Tiger mosquitoes and the history of yellow fever and dengue in Spain". 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  32. ^ Andrew Davidson (1893). Hygiene & diseases of warm climates. Pentland. s. 337. 27 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2011. 
  33. ^ a b c d e f g J. N. Hays (2005). Epidemics and pandemics: their impacts on human history. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-658-9. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2011.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Hays2005" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  34. ^ "Yellow Fever – LoveToKnow 1911". 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  35. ^ "Aboriginal Health History". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  36. ^ Barry Leadbeater. "South Australian History Timeline (19th Century)". 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  37. ^ A History of the Human Plague in Iran 27 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Mohammad Azizi, Farzaneh Azizi
  38. ^ a b c d e f g h i Kuhnke, Laverne.
  39. ^ a b c d e f g h i Gallagher, Nancy.
  40. ^ "Smallpox decimates tribes; survivors join together - Timeline - Native Voices". www.nlm.nih.gov. 30 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  41. ^ Gallagher, The Reverend John A. (1936). "The Irish Emigration of 1847 and Its Canadian Consequences". Canadian Catholic Historical Association Report, University of Manitoba Web site. 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2008. 
  42. ^ a s, &NA; (Temmuz 1849). "On the Influenza, or Epidemic Catarrhal Fever of 1847-8". American Journal of the Medical Sciences. 18 (35). ss. 148-54. doi:10.1097/00000441-184907000-00018. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  43. ^ Practitioner. 1877. Erişim tarihi: 29 Mart 2011. 
  44. ^ [1] 3 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. About Cholera epidemic of Copenhagen 1853
  45. ^ John Snow (1855). On the mode of communication of cholera. John Churchill. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2011. 
  46. ^ Pryor, E.G. (1975). Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Pryor" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  47. ^ "Australian Medical Pioneers Index (AMPI) – Colonial Medical Life". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  48. ^ Beveridge, W.I.B. Influenza, the Last Great Plague (Heinemann, London, 1977)[page needed]
  49. ^ "1902Encyclopedia.com". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  50. ^ Cited in: Howlin, Diego (2004).
  51. ^ "Death of Forty Thousand Fijians from Measles". Liverpool Mercury. 29 Eylül 1875. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2012. 
  52. ^ "Plague – LoveToKnow 1911". 7 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "1911e" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  53. ^ Great Britain. Local Government Board (1893). Further report and papers on epidemic influenza, 1889–92: with an introduction by the medical officer of the Local Government Board. Eyre. 24 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2011. 
  54. ^ African trypanosomiasis 4 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., WHO
  55. ^ Echenberg, Myron (2007). Plague Ports: The Global Urban Impact of Bubonic Plague: 1894–1901. Sacramento: New York University Press. s. 231. ISBN 0-8147-2232-6. 
  56. ^ "Reanalyzing the 1900–1920 sleeping sickness epidemic in Uganda". 16 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  57. ^ "Texas Department of State Health Services, History of Plague". 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "DSHS" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  58. ^ "In Memory of the 1910 Harbin Plague". 28 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Harbin Plague" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  59. ^ Patterson, KD; Pyle GF (Spring 1991). Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Patterson1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  60. ^ a b William E. Paul (1 Mayıs 2008). Fundamental immunology. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-6519-0. 2 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2011.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Paul2008" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  61. ^ Geschiedenis 24 - Polio in Staphorst 14 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  62. ^ "New, Deadly Flu Strain Detected in Albany Co". Schenectady Gazette. Associated Press. 24 Ocak 1975. s. 3. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2012. 
  63. ^ UNAIDS (2010) report on the global AIDS epidemic' 1 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  64. ^ Dutt, Ashok (2006). "SURAT PLAGUE OF 1994 RE-EXAMINED" (PDF). SOUTHEAST ASIAN J TROP MED PUBLIC HEALTH. ss. 755-60. 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Haziran 2016. 
  65. ^ "Dengue in the Americas: The Epidemics of 2000". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  66. ^ "Nigeria cholera outbreak kills 400". 19 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  67. ^ "Cholera Spreads Through South Africa Townships". 3 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  68. ^ Bertherat, E; Bekhoucha, S; Chougrani, S; Razik, F; Duchemin, JB; Houti, L; Deharib, L; Fayolle, C; Makrerougrass, B; Dali-Yahia, Radia; Bellal, Ramdan; Belhabri, Leila; Chaieb, Amina; Tikhomirov, Evgueni; Carniel, Elisabeth (2007). "Plague reappearance in Algeria after 50 years, 2003". Emerging Infectious Diseases. 13 (10). ss. 1459-62. doi:10.3201/eid1310.070284. PMC 2851531 $2. PMID 18257987. 
  69. ^ "World Health Organization action in Afghanistan aims to control debilitating leishmaniasis" 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "WHOint" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  70. ^ Faruque, Shah M.; Johirul Islam, M.; Shafi Ahmad, Qazi; Faruque, A. S. G.; Sack, David A.; Balakrish Nair, G.; Mekalanos, John J. (2005). Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Faruque et al 2005" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  71. ^ Staff Reporter. "Cholera epidemic takes hold in Senegal". The M&G Online. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  72. ^ "Mali: Yellow fever epidemic in Kayes". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  73. ^ Koh, Benjamin K. W.; Ng, Lee Ching; Kita, Yuske; Tang, Choon Siang; Ang, Li Wei; Wong, Kit Yin; James, Lyn; Goh, Kee Tai (1 Temmuz 2008). "The 2005 dengue epidemic in Singapore: epidemiology, prevention and control". Annals of the Academy of Medicine, Singapore. 37 (7). ss. 538-545. ISSN 0304-4602. 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  74. ^ Worst cholera outbreak in Angola 29 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC
  75. ^ "Malaria Epidemic Sweeps Northeast India". 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  76. ^ "Dengue epidemic threatens India's capital". News-Medical.net. 2 Ekim 2006. 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  77. ^ "WHO - Chikungunya in India". 23 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  78. ^ Khan, E.; Siddiqui, J.; Shakoor, S.; Mehraj, V.; Jamil, B.; Hasan, R. (1 Kasım 2007). "Dengue outbreak in Karachi, Pakistan, 2006: experience at a tertiary care center". Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene. 101 (11). ss. 1114-1119. doi:10.1016/j.trstmh.2007.06.016. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  79. ^ ""Mourners die as fever grips Congo."". 30 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  80. ^ Xan Rice. "Fatal outbreak not a cholera epidemic, insists Ethiopia". the Guardian. 29 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  81. ^ Cholera death toll in India rises 11 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News
  82. ^ Cholera outbreak in Iraq growing 22 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Associated Press
  83. ^ Vaccine-linked polio hits Nigeria 20 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News
  84. ^ Dengue fever epidemic hits Caribbean, Latin America 3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Reuters
  85. ^ "Somalia cholera death fears grow". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  86. ^ "Cholera epidemic losing its sting". 26 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  87. ^ Cambodia suffers worst dengue epidemic, 407 dead 11 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Reuters
  88. ^ "Cholera epidemic in western Chad kills 123". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  89. ^ "Dengue cases in Philippines rise by 43 percent: government". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  90. ^ Vietnam PM urges action against diarrhea outbreak 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Thanh Nien Daily
  91. ^ "Dengue fever epidemic hits northern Australia" 4 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. bmj.com.
  92. ^ "West Africa has worst meningitis epidemic for 10 years" 2 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. bmj.com.
  93. ^ "First Global Estimates of 2009 H1N1 Pandemic Mortality Released by CDC-Led Collaboration". Centers for Disease Control and Prevention. 25 Haziran 2012. 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  94. ^ "2009 Swine-Flu Death Toll 10 Times Higher Than Thought". LiveScience.com. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  95. ^ "Ministère de la Santé Publique et de la Population official cholera report" (PDF). 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  96. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  97. ^ "Doctorswithoutborders.org". MSF USA. 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  98. ^ "Democratic Republic of Congo: More measles vaccinations needed". Médecins Sans Frontières (MSF) International. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  99. ^ Vietnam on alert as common virus kills 81 children - Yahoo News 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  100. ^ "BMC Infectious Diseases - Full text - Epidemiological and clinical characteristics of children who died from hand, foot and mouth disease in Vietnam, 2011". 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2014. 
  101. ^ Yuill, Thomas M; Woodall, John P; Baekeland, Susan (2013). "Latest outbreak news from ProMED-mail. Yellow fever outbreak-Darfur Sudan and Chad". Int J Inf Dis. Cilt 17. ss. e476-e478. doi:10.1016/j.ijid.2013.03.009. 
  102. ^ "Middle East Respiratory Syndrome coronavirus (MERS-CoV) – Saudi Arabia". 16 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  103. ^ "Situation summary Latest available situation summary, 26 June 2015". 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  104. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016. 
  105. ^ "Número de casos informados de artritis epidémica chikungunya en las Américas - SE 5 (February 6, 2015)". Pan American Health Organization. 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2015. 
  106. ^ "Plague – Madagascar". WHO. World Health Organization. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2016. 
  107. ^ "Odisha grapples with jaundice outbreak". Deccan Herald. 17 Şubat 2015. 17 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2015. 
  108. ^ Press Trust of India (21 Mart 2015). "Swine flu deaths at 1895; number of cases near 32K mark". The Indian Express. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2015. 
  109. ^ "India struggles with deadly swine flu outbreak". BBC News. 20 Şubat 2015. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2015. 
  110. ^ "Death toll Gujarat". Business Standard. 15 Mart 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2015. 
  111. ^ "Yellow fever - countries with dengue: alert 2016-03-28 20.39:56 Archive Number: Archive Number: 20160328.4123983". ProMED-mail. International Society for Infectious Diseases. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2016. 
  112. ^ "WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard". 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Salgınlar_listesi&oldid=33150553" sayfasından alınmıştır