Üçırmak, Arhavi
| Üçırmak | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Üçırmak Üçırmak'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Arhavi |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 842 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 216 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08290 |
Üçırmak, Artvin ilinin Arhavi ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Üçırmak köyünün eski adı Orçi'dir. Lazeti üzerine bir çalışmada verilen bilgiye göre Orçi köyü, Çançahepuna (ჭანჭახეფუნა) adını taşıyan bir bataklığın yukarısında bulunuyor, bu bataklık da Otalahe köyünde yer alıyordu.[3] Lazca bir yer adı olan Orçi'nin (ორჭი) küçük ve düz arazi parçası veya dağ sırtı anlamlarına geldiği belirtilmiştir.[4] Bu yer adı Türkçeye "Orci" şeklinde girmiştir. Ancak 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde geçen "Orci Başköy" (اورجی باشكوی), Orçi bölgesindeki Başköy'ü ifade eder. Çünkü Orçi, aynı zamanda bir dere ile bölgenin de adıydı.[5][6] Murgul vadisindeki bir Gürcü köyü de Orci veya Orca adını taşıyordu.[7][8]
Orçi köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[9] Orçi'nin 1486 tarihli Osmanlı tahrir defterinde bir köy olarak kaydedildiği ve sonra birkaç köye bölündüğü tahmin edilmektedir.[10] Bu köylerden biri Üçırmak köyüdür.
Üçırmak köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesine araştırma gezisi yapan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyün adını Rusça "Üçırmak" (Учирмак) şeklinde yazmış, köyde 51 hanede 227 kişinin yaşadığını belirtmiştir.[11]
Üçırmak köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Üç Irmak (اوچ ایرمق) olarak geçer. Bu sırada köy Rize vilayetinin Hopa kazasının Arhavi nahiyesine bağlıydı.[12] 1935 genel nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesi sonucunda kurulmuş olan Çoruh vilayeti içinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 480 kişiden oluşuyordu.[13] 1965 genel nüfus sayımında Üçırmak köyünün nüfusu 617 kişiye ulaşmıştı ve bu nüfus içinde 223 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Üçırmak köyünde 2012 yılında mimari dokusunu korumuş 15 Laz evi, 15 serender ve 5 su değirmeni bulunmaktaydı.[15]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Arhavi ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 216[2] |
| 2019 | 226[2] |
| 2018 | 328[2] |
| 2017 | 156[2] |
| 2016 | 151[2] |
| 2015 | 172[2] |
| 2014 | 219[2] |
| 2013 | 362[2] |
| 2012 | 80[2] |
| 2011 | 71[2] |
| 2010 | 76[2] |
| 2009 | 87[2] |
| 2008 | 106[2] |
| 2007 | 51[2] |
| 2000 | 179[16] |
| 1990 | 452[16] |
| 1985 | 496[16] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Üçırmak, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Artvin Arhavi Üçırmak Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი) 2 cilt, I. Cilt, Batum, 1977, s. 75". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2024.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 209, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 366, ISBN 9789157871117.
- ^ Kenan Aydın, "Arhavi Kazasında İskân ve Nüfus (1583-1681/1682)", Ankara, 2018, s. 39. Yüksek lisans tezi
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1339". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ Nurşen Gök, “Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN: 99940-61-43-7
- ^ Kenan Aydın, "Arhavi Kazasında İskân ve Nüfus (1583-1681/1682)", Ankara, 2018, s. 38. Yüksek lisans tezi
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 166". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 310.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 87" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2024.
- ^ "Köylerimiz (Ortacalar, Sırtoba, Soğucak)". arhavizyon.com. 3 Mart 2012. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024.
- ^ a b c d "Üçırmak Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Yerelnet4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Üçırmak, Arhavi için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft