İçeriğe atla

Hutsubani

Vikipedi, özgür ansiklopedi
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Osmanlı ordusuna karşı savaşmış olan Gürcü birliği

Hutsubani (Gürcüce: ხუცუბანი), Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hutsubani köyünün bulunduğu yer, antik çağda Kolheti Krallığı'nın sınırları içindeydi. Nitekim Hutsubani ve Kobuleti köylerinin sınırında Neolitik döneme ait aletler bulunmuştur. Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prensliklerinin idaresinde kalıyordu. Osmanlılar bu yerleşimi 18. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirdiler. Osmanlı idaresinden önce başlamak üzere, bu bölge 17. yüzyılın ortalarından 1770'lere değin Tavdgiridze ailesinin mülküydü.

Hutsubani köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Husuban (خصوبان) şeklinde kaydedilmiştir. Köy bu sırada Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Çürüksu kazasına bağlıydı. Nüfusu 128 hanede yaşayan 316 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusu olduğu ihtimali bulunmaktadır. Büyük bir köy olmasına karşın, vergiye tabi hayvan varlığı olarak sadece 10 öküz, 20 inek ve 40 keçi kaydedilmiştir.[1] Hutusbani köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sıradında, 18 Ocak 1878 tarihinde iki ordunun çarpışmasına sahne oldu. Bu yerleşim, savaşın hemen başında Çürüksu bölgesinde, Muhaestate köyünden sonra Rusların ele geçirdiği ikinci köyün. Aleksandr Frenkel 1879 yılında köyde 86 hanede 354 kişinin yaşadığını yazar.[2][3] Bu savaşın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Hutsubani Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı.

Hutsubani köyü, 1886 Rus nüfus sayımında Hutsubani (Хуцубани) şeklinde kaydedilmiştir. Köy bu tarihte Batum sancağının Kintrişi kazasına bağlı Hutsubani nahiyesinin tek köyü ve bu nahiyenin idari merkeziydi. Nüfusu, 157'si erkek ve 141'i kadın olmak üzere 42 hanede yaşayan 298 kişiden oluşuyordu. Köyün halkı Müslüman Gürcü anlamında "Acaralı" olarak kaydedilmiştir.[4] Köyünün nüfusunun on yıl sonra, savaşın ardından göçün etkisiyle 128 haneden 42 haneye düştüğü görülmektedir. Nitekim Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze, 1877-1878 savaşının ardından gerçekleşen Gürcü göçününü ele aldığı kitabında Hutsubani köyünden 1891 yılına değin 50 hanenin göç ettiğini yazmıştır.[5]

Hutsubani köyü, 1877-1878 savaşında harap hale gelmiş ve köyden 50 hane Gürcü Osmanlı ülkesine göç etmiş, bir kısmı bugünkü Perşembe ilçesine yerleşmiştir. Hutsubani'ye istinaden Husuban olarak adlandırılan bu yerleşimin adı 1959 yılında Yeniöz olarak değiştirilmiştir.[6][7]

Hutsubani yakında Açkva (აჭყვა) Deresi

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hutsubani köyü, Kobuleti ovasında, Kintrişi Deresinin sağ yıkısında, deniz seviyesinden yaklaşık 50 metre yükseklikte yer alır. Kobuleti kasabasına 6 kilometre uzaklıktadır.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hutsubani köyünde 2002 yılında 4.187 kişi, 2014 yılında 3.483 kişi yaşıyordu.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 364-365, ISBN 9789157871117.
  2. ^ "A. Frenkel, Очерки Чурук-су и Батума, Tiflis, 1879, s. 14". 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Aleksandre Prenkeli, Çürüksu ve Batum Denemeleri (ნარკვევები ჩურუქ-სუსა და ბათუმზე), Tiflis, 2012, s. 41". 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" 1306". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023. 
  5. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 123". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024. 
  6. ^ Kartvelce Konuşan Muhacirlerin Torunlarının Konuşmasına Göre Kartvelce-Türkçe Kodlar Karıştırma Düzenleri (ქართველურ-თურქულ სამეტყველო კოდთა შერევის კანონზომიერებები ქართველურენოვანი მუჰაჯირების შთამომავალთა მეტყველების მიხედვით), Tariel Putkaradze, Manana Tabidze, Mikheil Labadze, Sophio Kekua, Keso Gejua, Fevzi Çelebi, Maka Salia-Beşiroğlu, Tiflis, 2022, s. 52 25 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-33-413-9
  7. ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 680". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hutsubani&oldid=33902232" sayfasından alınmıştır