İçeriğe atla

Didvake

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Didvake (Gürcüce: დიდვაკე), Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Didvake köyünün bulunduğu bölge, antik çağda Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde kalıyordu. Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prenslikleri idaresinde yer alıyordu. Osmanlılar bu yerleşimi 18. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmişlerdir. Osmanlı idaresinden önce başlamak üzere, bu bölge 17. yüzyılın ortalarından 1770'lere değin Tavdgiridze ailesinin mülküydü.

Didvake köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Didvake (دیدواقە) olarak geçer. Ancak bu salnamenin yeni baskısında köyün adı "Deçdaka" şeklinde okunmuştur. Bu tarihte köy Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Çürüksu kazasına bağlıydı. Salnameye göre köyün nüfusu 43 hanede yaşayan 112 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusu olması ihtimali vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak sadece 5 inek, 2 at ve 24 keçi kaydedilmiştir.[1]

Didvake köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından savaş tazminatının bir parçası olarak Rusya'ya bırakıldı. 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Did-Vake (Днд-ваке) şeklinde kaydedilmiş olan yerleşim, Batum sancağının Kintrişi kazasına bağlı Hino nahiyesinin dört köyünden biriydi. Nüfusu, 56'sı erkek ve 41'i kadın olmak üzere, 20 hanede yaşayan 97 kişiden oluşuyordu. Köy halkı, Müslüman Gürcü anlamında "Acaralı" şeklinde yazılmıştır. Hino nahiyesinin diğer köyleri Zera-Boseli, Zemo-Hino ve Tshemlovani idi.[2]

Didvake köyü, Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakılmasının ardından Müslüman Gürcülerin göçüne sahne olmuştur. Nitekim Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze 1891 yılında, köyden 40 hanenin Osmanlı ülkesine göç ettiğini yazmıştır. Oysa 1876 yılında köyde 43 hane varken, 1886 yılında hane sayısı 20'ye düşmüş bulunuyordu. Çiçinadze ise, aynı tarihte köyდე 65 hanenin yaşadığını, köyde bir cami bulunduğunu belirtmiştir.[3][4] Batum ve Çürüksu bölgelerinin Osmanlıların Ruslara teslim etmesi sırasında bölgede bulunan Aleksandr Frenkel de 1879'da yayımlanan kitabında, Osmanlıların Çürüksu Gürcülerini, özellikle kadın ve çocukları zorla toplayıp Batum limanından Trabzon'a yolladığını yazmıştır. Frenkel, Didvake'nin Kintrişi vadisinin üste kesimindeki Perangi Dağı'nın eteğinde, Zemo Hino'dan sonra ikinci köy olduğunu, Rus tespitlerine göre 70 hanede 179 kişinin yaşadığını belirtmiştir.[5][6]

Tarihçi Oktay Özel, asıl olarak Katamadze (Katamize) ailesinin göçünü anlattığı Kiske Kuşunun Peşinde adlı kitabında, Didvake'yi bu ailenin yaşadığı ve göç ettiği köyler arasında sayar.[7]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Didvake köyü, Kintrişi Deresi'nin yukarı kesiminde, deniz seviyesinden 1.110 metre yükseklikte yer alır. Kobuleti kasabasına 42 km uzaklıktadır.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Didvake köyünde 1908 yılında 46 kişi, 2002 yılında 8 kişi ve 2014 yılında 4 kişi yaşıyordu.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 364-365, ISBN 9789157871117.
  2. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" 1302-1305". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 123". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 20". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024. 
  5. ^ "A. Frenkel, Очерки Чурук-су и Батума, Tiflis, 1879, s. 29, 39, 107". 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2024. 
  6. ^ Aleksandr Samoyloviç Frenkel, Çürüksu ve Batum Notları - Osmanlı'nın Kafkaslara Vedası (Türkçesi: Eyüp Karakuş), İstanbul, 2023, s. 72, 163, ISBN 978-625-6385-85-6
  7. ^ Oktay Özel, Kiske Kuşunun Peşinde, İstanbul, 2024, s. 30 vd, ISBN 978-975-05-3632-8
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Didvake&oldid=33706964" sayfasından alınmıştır