İçeriğe atla

Hala, Kobuleti

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hala (Gürcüce: ხალა), Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hala köyünün bulunduğu yer, antik çağda Kolheti Krallığı'nın sınırları içindeydi. Nitekim köyde Taş Devri zamanına ait kalıntılar tespit edilmiştir. Köy Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prenslikleri idaresinde yer alıyordu. Osmanlılar bu yerleşimi 18. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmişlerdir. Osmanlı idaresinden önce başlamak üzere, bu bölge 17. yüzyılın ortalarından 1770'lere değin Tavdgiridze ailesinin mülküydü.

Hala köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde de Hala (خالە) olarak geçer. Bu tarihte köy Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Batum kazasına bağlıydı. Salnameye göre köyün nüfusu 92 hanede yaşayan 224 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusu olması ihtimali vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak sadece 20 keçi kaydedilmiştir.[1]

Hala köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından savaş tazminatının bir parçası olarak Rusya'ya bırakıldı. 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Hala (Хала) şeklinde kaydedilmiş olan yerleşim, Batum sancağının Kintrişi kazasına bağlı Hala nahiyesinin iki köyünden biri ve bu nahiyenin idari merkeziydi. Nüfusu, 153'ü erkek ve 109'i kadın olmak üzere, 49 hanede yaşayan 262 kişiden oluşuyordu. Köy halkı, Müslüman Gürcü anlamında "Acaralı" şeklinde yazılmıştır. Hala nahiyesinin diğer köyü Giorgadze idi.[2]

Hala köyü, Osmanlılar tarafından Rusya'ya bırakılmasının ardından göçe sahne olmuştur. Niteki Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze'nin 1891 yılında verdiği bilgiye göre köyden Osmanlı ülkesine 40 hane göç etmiştir. Aynı tarihte köyde 150 hane yaşıyordu ve bir cami bulunuyordu.[3][4] Batum ve Çürüksu bölgelerinin Osmanlıların Ruslara teslim etmesi sırasında bölgede bulunan Aleksandr Frenkel ise, 1879'da yayımlanan kitabında, Osmanlıların Çürüksu Gürcülerini, özellikle kadın ve çocukları zorla toplayıp Batum limanından Trabzon'a yolladığını yazmıştır. Frenkel'in verdiği bilgiye göre, Perngi Dağı'nın sırtlarında yer alan köyde Rus tespitlerine göre bu tarihte 75 hanede 300 kişi yaşıyordu.[5][6]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hala köyü, Çaktvistavi Deresi kıyısında, deniz seviyesinden 160 metre yükseklikte yer alır. Kobuleti kasabasına 20 km uzaklıktadır. Köy maden sularıyla da ünlüdür.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hala köyünde 2002 yılında 1.950 kişi ve 2014 yılında 1.503 kişi yaşıyordu.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 348-349, ISBN 9789157871117.
  2. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" 1300-1301". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024. 
  3. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 123". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024. 
  4. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 20". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024. 
  5. ^ "A. Frenkel, Очерки Чурук-су и Батума, Tiflis, 1879, s. 35, 39, 107". 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024. 
  6. ^ Aleksandr Samoyloviç Frenkel, Çürüksu ve Batum Notları - Osmanlı'nın Kafkaslara Vedası (Türkçesi: Eyüp Karakuş), İstanbul, 2023, s. 67, 72, 163, ISBN 978-625-6385-85-6
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hala,_Kobuleti&oldid=33717361" sayfasından alınmıştır