Harpasa

Harpasa

Arpasa
Diğer adı	Arpasoz / Harpa sus
Konum	Aydın, Nazilli
Bölge	Karya
Koordinatlar	37°48′8″K 28°21′9″D
Tür	Yerleşim
Tarihçe
Kuruluş	MÖ.6.yüzyıl
Devir(ler)	İlk Çağ
Kültür(ler)	Helenistik dönem, Roma Dönemi, Bizans dönemi
Olay(lar)	Selevkos’lar savaşı
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)	Antik kent tiyatrosu, kent surları, kule, gymnasion, agora
Kazı tarihleri	1990
Arkeologlar	Prof. Dr. Ender Varinlioğlu
Durum	Restore

Harpasa antik kentinde darb edilmiş antik sikke. Ön yüzde miğferli Athena tasviri, arka tip Artemis Ephesia'nın kült heykeli ayakta, sağdan sola antik kentin ismi ΑΡΠΑ CΗΝΩΝ-ARPASENON lejantı.

Harpasa (Arpasa) Antik Kenti, Aydın İli, Nazilli İlçesi, Esenköy sınırları içerisinde yer almış yüksekçe bir tepe üzerine kurulu olan eski bir Karya kentidir.

Adı

Eski adı Arpaz ve yeni adı Esenköy yakınındaki bir ilk çağ kentidir. Bu antik kentin, yakınlarında bugün Akçay olarak adlandırılan ve Karia döneminde Arpasoz / Harpa sus adına sahip bir akarsu bulanmaktadır.

Tarihçe

Kentin tarihin deki en önemli olaylardan biri I.O. 229 ya da 228 yılında Bergama Krallık ordusu ile Selevkos’ların çayın kıyısında yaptıkları savaştır. Harpasa kentinin Roma dönemi'nde bastığı bazı paralar üzerinde ırmak ‘tanrısı Arpassos’u canlandıran kabartmaların da bulunması kentin kenarında ki akarsuyun kent yaşamı için ne derece önemli olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Kent tarihindeki en önemli olaylardan biri İ.Ö. 229 ya da 228 yılında Bergama Krallık ordusu ile Selevkos’ların çayın kıyısında yaptıkları savaştır.

Kalıntılar

Antik kentte ayakta kalmış en önemli yapının kent surları olduğu gözükmekte. M.Ö.6.yüzyıl'da inşa edilmiş kent surlarının sadece bir bölümü ayakta kalmıştır.Antik kent tiyatrosu eski surların dışında olup oturma sıraları gözükmektedir. Ören yeri araştırma kazılarında tespit edilen Bizans Dönemi'nde kullanılan akropolis Arkaik Dönem tapınağı bulunmaktadır. Antik yerleşim Harpasa araştırmalarında ayrıca Agora olduğu düşünülen alanda yapılan kazılar neticesinde Hellenistik Dönem'e tarihlenen bosajlı taşlardan inşa edilmiş üç oda tespit edilmiştir. Bu odaların işlevsel olarak arazideki eğimden kaynaklanan toprak kaymasını engellediği düşünülmüştür.Roma Dönemi'nde ise bu odalar doldurulup üzerlerine tonozlu bir yeraltı galerisi getirilerek dikdörtgen planlı gösterişli bir yapı inşa edilmiştir. Antik kent kuzey kısmındaki yapının kentin merkezinde olması ve tiyatroya olan yakınlığı muhtemelen agora ya da forum olması gerektiği düşünülmüştür. (Antik yerleşim Tiyatrosu tepede, eski kent surunun dış kısmında Esenköy'e bakan yamaçta yer almaktadır.) Tiyatro basamaklarının bir kısmından 2500 kişilik bir kapasitesi olduğu düşünülmektedir. Yerleşimin su deposu da tiyatronun daire şeklindeki tiyatro orkestrasında bulunmakta.