1973 Formula 1 sezonu
 1973 FIA Formula 1 Dünya Şampiyonası sezonu | |
| Önceki: 1972 | Sonraki: 1974 |
| Pilotlar • Pistler • Yarışlar | |
-1.jpg)
1973 Formula 1 sezonu, FIA'nın düzenlediği Formula 1 şampiyonasının 27. sezonuydu. 1973 sezonu Dünya Sürücüler şampiyonasını ve yine aynı sezonun F1 Üreticileri Uluslararası Kupasını içeren 15 yarışla yapıldı.[1] Sezon içinde ayrıca Formula 5000 araçlarına da açık iki şampiyona dışı yarış yapıldı. Sezon 28 Ocak'ta başlayıp 7 Ekim'de sona erdi.ve birkaç şampiyona dışı yarışı içeriyordu. Şampiyona 23 Ocak ile 8 Ekim tarihleri arasında on iki yarışta yapıldı.
Tyrrell ile yarışan Jackie Stewart üçüncü sürücüler şampiyonluğuna ulaşırken üreticiler kupasını ise Team Lotus elde etti.[1] Sezonun son yarışında Stewart'ın takım arkadaşı Francois Cevert, antrenmanlarda yaptığı kaza nedeniyle hayatını kaybetti, Tyrrell bu nedenle yarıştan çekilerek şampiyonluğu Lotus'a bıraktı. Stewart da yarıştan sonra daha önceden aldığı emeklilik kararını açıkladı.
Britanyalı Roger Williamson, Hollanda Grand Prix'de geçirdiği kazada hayatını kaybetti. Kaza sonrası yanmaya başlayan aracına pist görevlilerinin müdahale etmekte geç kalması ve takım arkadaşı David Purley'in kendisini araçtan çıkaramaması gibi nedenler Williamson'un hayatına mâl oldu.
Takımlar ve sürücüler
[değiştir | kaynağı değiştir]1973 Dünya Şampiyonası'nda aşağıdaki takımlar ve sürücüler yarıştı.
Takım ve sürücü değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
.jpg)
- Matra fabrika takımı Formula 1'den çekildi. 1972 sezonu öncesinde çalışmalarını tek araçla yapmaya başlayan takım sezon sonunda bütün faaliyetlerini sonlandırdı.
- Universal Oil Products'un sponsorluğu ve eski BRM tasarımcısı Tony Southgate'in teknik desteğiyle, Can-Am takımı Shadow Racing Cars 1973 sezonuna girdi. Can-Am pilotları Jackie Oliver ve 1972 Can-Am şampiyonu George Follmer ile anlaştılar. Bir şasilerini de Graham Hill'in kendi takımı Embassy Racing'e sattılar.
- Lotus, March'tan Ronnie Peterson ile anlaştı.
- Hill Brabham'dan ayrılırken yerine Andrea de Adamich getirildi. Surtees'ten gelen İtalyan pilot yerini Carlos Pace'e bıraktı.
- Pace ve Henri Pescarolo'nun ayrılığının ardından Frank Williams, BRM'den Howden Ganley ve Tecno'dan Nanni Galli ile anlaştı. Tecno da Matra'nın son pilotu Chris Amon ile anlaştı.[2]
- BRM, Jean-Pierre Beltoise'nın yanına Clay Regazzoni[3] ve Niki Lauda ile anlaştı. Bu kadroya rağmen üreticiler şampiyonasında on iki puan alarak sezonu yedinci tamamladılar. Kışın Regazzoni'yi BRM'ye gönderen Ferrari, sezonu BRM ile aynı puanla altıncı sırada tamamladı.
- March, Peterson ve Lauda'nın ayrılığının ardından Jean-Pierre Jarier ile anlaştı. Formula 2'de de takımda yer alan Jarier'e böylece F1 koltuğu da verilmiş oldu. Sadece bir yarışta sıralamaya girebilen Jarier, F2'de ise şampiyonluğa ulaştı.
Sezon ortası değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- James Hunt, Monako Grand Prix'de Hesketh Racing'in March 731'iyle F1 kariyerine başladı. Bu takımın da ilk yarışı oldu.
- Aynı yarışta David Purley de LEC Refrigeration Racing ile kariyerine başladı. Takım kendisine ait olup sponsorluğunu ailesinin buzdolabı şirketi yapıyordu. Hunt gibi Purley de bir March 731 kiraladı. Purley, Hollanda'da yapılan yarışta Roger Williamson'ı yanan aracından kurtarmaya çalıştı ancak başaramadı. LEC takımı 1977'de kendi şasisine döndü.
- Beş yarış sonra Nanni Galli emekliliğini açıkladı. Frank Williams'ın takımındaki yeri sezonun kalan kısmında yedi farklı pilot tarafından dolduruldu.
- 1972 Britanya F3 şampiyonu Rikky von Opel, F3 takımı Ensign için bir F1 şasisi aldı.[4] Fransa Grand Prix'sinde ilk yarışlarına çıktılar.
- Britanya Grand Prix'sinde iki kez Britanya F3 şampiyonu Roger Williamson F1 kariyerine başladı. Ancak ikinci yarışı olan Hollanda Grand Prix'sinde geçirdiği kaza sonucu aracı yanmaya başladı. Yanan aracından çıkamayan Williamson hayatını kaybetti.[5]
- Rolf Stommelen F1'e dönerek Andrea de Adamich'in Brabham'daki yerini aldı. Britanya Grand Prix'de yaşanan zincirleme kazada ağır yaralandı. Aracından çıkarılması yarım saat sürdü.[6][7][8]
- Tecno bitime üç yarış kala yaşadığı çeşitli sıkıntılar nedeniyle iflas etti.[9] Pilotları Chris Amon Tyrrell'a geçti ve kendi yarış takımı için hazırlıklara başladı.
Takvim
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yarış | Grand Prix | Pist | Tarih |
|---|---|---|---|
| 1 |  Arjantin Grand Prix
|
Autódromo Oscar Alfredo Gálvez, Buenos Aires | 28 Ocak |
| 2 |  Brezilya Grand Prix
|
Autodromo de Interlagos, São Paulo | 11 Şubat |
| 3 |  Güney Afrika Grand Prix
|
Kyalami Grand Prix Circuit, Midrand | 3 Mart |
| 4 |  İspanya Grand Prix
|
Montjuïc circuit, Barcelona | 29 Nisan |
| 5 |  Belçika Grand Prix
|
Circuit Zolder, Heusden-Zolder | 20 Mayıs |
| 6 |  Monako Grand Prix
|
Circuit de Monaco, Monte Carlo | 3 Haziran |
| 7 |  İsveç Grand Prix
|
Scandinavian Raceway, Anderstorp | 17 Haziran |
| 8 |  Fransa Grand Prix
|
Paul Ricard Circuit, Le Castellet | 1 Temmuz |
| 9 |  Britanya Grand Prix
|
Silverstone Circuit, Silverstone | 14 Temmuz |
| 10 |  Hollanda Grand Prix
|
Circuit Zandvoort, Zandvoort | 29 Temmuz |
| 11 |  Almanya Grand Prix
|
Nürburgring, Nürburg | 5 Ağustos |
| 12 |  Avusturya Grand Prix
|
Österreichring, Spielberg | 19 Ağustos |
| 13 |  İtalya Grand Prix
|
Autodromo Nazionale di Monza, Monza | 9 Eylül |
| 14 |  Kanada Grand Prix
|
Mosport Park, Bowmanville | 23 Eylül |
| 15 |  Birleşik Devletler Grand Prix
|
Watkins Glen International, New York | 7 Ekim |
Takvim değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]takvim 12 yarıştan 15'e çıkarıldı:
- Brezilya Grand Prix'si Autodromo de Interlagos'ta, İsveç Grand Prix ise Anderstorp'taki Scandinavian Raceway'de olmak üzere ilk kez düzenlendi.
- Hollanda Grand Prix, 1972'de güvenlik standartlarını karşılamadığı için iptal edildikten sonra bu sezon için takvime geri döndü. Yapılan değişikliklerle pistin zemini yenilendi, yeni bariyerler eklendi, pist düzeni değiştirildi ve yeni bir yarış kontrol kulesi inşa edildi.
Diğer değişiklikler:
- Belçika Grand Prix ve Monako Grand Prix takvimde yer değiştirdi. Belçika'daki yarış aynı zamanda gayriresmi olarak 1973 Avrupa Grand Prix adını da aldı.[10]
- İspanya Grand Prix, iki pist arasındaki yarış paylaşımı anlaşması nedeniyle Madrid'deki Jarama pistinden Barcelona'daki Montjuïc sokak pistine alındı. Aynı şekilde Belçika yarışı Nivelles-Baulers'den Circuit Zolder'e, Britanya yarışı da Brands Hatch'ten Silverstone'a taşındı.
- Fransa Grand Prix'si Charade Circuit'ten Paul Ricard Circuit'e taşındı.
Kural değişiklikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik düzenlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Asgari ağırlık 550 kilogram (1.210 lb)'dan 575 kilogram (1.268 lb)'a yükseltildi.[11]
Sportif düzenlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sürücülerin yarışa başlamadan önce bir tam ısınma turu atmaları kural haline getirildi. Önceden grid pozisyonlarının biraz gerisinden hareketlenip kendi pozisyonlarına yönelen pilotlar artık tam tur atmaya başladı.
- Takımlar için numaralandırma sistemi resmi hale getirildi:
- Sezonun ikinci yarısından itibaren takım arkadaşları gruplandırıldı: Lotus pilotları 1 ve 2, Tyrrell pilotları 3 ve 4, ve devamı gelecek şekilde düzenlendi.[12] Her numara bir takıma verildi ve takımlar bazı yarışlarda değişiklikler yaptı.
- Beşinci yarışın ardından oluşan düzen sezonun sonuna kadar devam etti.[13]
- 1974 sezonu için numaralar 1973 üreticiler şampiyonası sıralamasına göre oluşturuldu. Bunun ardından takımlar numaralarını sürücüler şampiyonluğunu kazanmadıkça veya mevcut sürücüler şampiyonunu takıma katmadan veyahut kendileri ya da başka bir takım şampiyonadan çekilmedikçe değiştiremeyeceklerdi.
- 1973 sezonunda F1'de ilk defa güvenlik aracı uygulaması başladı. Kanada Grand Prix'de bir Porsche 914 ile güvenlik aracı uygulaması başladı.[14] Ancak bu uygulama 1993'e kadar resmi olarak uygulamaya geçirilmedi.
Sonuçlar ve sıralamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Grand Prix'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]Puanlama sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk altıya girenlere puan verildi. Markalar şampiyonası için her takımın yarışı en yüksek sırada bitiren pilotunun puanı dikkate alındı. Her iki şampiyonada ilk altı yarıştaki en iyi beş, sonraki beş yarıştaki ise en iyi dört sonuç sayıldı.
Parantez içinde olmayan numaralar şampiyonluk puanı, parantez içindekiler ise toplamda elde edilen puanları gösterir. Puanlama aşağıdaki sisteme göre yapıldı:
| Pozisyon | 1. | 2. | 3. | 4. | 5. | 6. |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Yarış | 9 | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 |
| Kaynak:[15] | ||||||
Sürücüler Şampiyonası
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
|
† Williamson Hollanda Grand Prix'de geçirdiği kaza nedeniyle hayatını kaybetti.
† Cevert Birleşik Devletler Grand Prix sıralama turlarında geçirdiği kaza nedeniyle hayatını kaybetti.
F1 Üreticileri Uluslararası Kupası
[değiştir | kaynağı değiştir]| Poz. | Takım | ARJ
|
BRE
|
GAF
|
İSP
|
BEL
|
MON
|
İSÇ
|
FRA
|
BRİ
|
HOL
|
ALM
|
AVS
|
İTA
|
KAN
|
ABD
|
Puan | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Lotus-Ford[16]
|
1 | 1 | 3 | 1 | (3) | 2 | 2 | 1 | 2 | 11 | 6 | 1 | 1 | 2 | 1 | 92 (96) | |
| 2 | Tyrrell-Ford
|
2 | 2 | 1 | 2 | 1 | 1 | (3) | 2 | 5 | 1 | 1 | 2 | 4 | 5 | DNS | 82 (86) | |
| 3 | McLaren-Ford
|
5 | 3 | 2 | 4 | 7 | 5 | 1 | 8 | 1 | 4 | 3 | 8 | 3 | 1 | 4 | 58 | |
| 4 | Brabham-Ford
|
6 | 11 | 7 | 10 | 4 | 7 | 4 | 3 | 6 | YD | 5 | 4 | 6 | 8 | 3 | 22 | |
| 5 | March-Ford
|
10 | YD | NC | 7 | 11 | 9 | 8 | 6 | 4 | 3 | 15 | YD | 9 | 7 | 2 | 14 | |
| 6 | Ferrari
|
4 | 4 | 4 | 12 | YD | YD | 6 | 5 | 8 | WD | WD | 7 | 8 | 15 | 16 | 12 | |
| 7 | BRM
|
7 | 6 | YD | 5 | 5 | YD | 9 | 9 | 7 | 5 | YD | 5 | 13 | 4 | 8 | 12 | |
| 8 | Shadow-Ford
|
WD | 6 | 3 | 9 | 10 | 14 | 10 | YD | 10 | 8 | YD | 10 | 3 | 13 | 9 | ||
| 9 | Surtees-Ford
|
YD | 12 | 8 | YD | 8 | 8 | 10 | 13 | YD | 7 | 4 | 3 | 7 | 9 | YD | 7 | |
| 10 | Iso-Marlboro-Ford
|
NC | 7 | 10 | 11 | YD | YD | 11 | 14 | 9 | 6 | 10 | 9 | NC | 6 | 7 | 2 | |
| 11 | Tecno
|
6 | YD | WD | WD | YD | YD | WD | DNS | WD | 1 | |||||||
| — | Ensign-Ford
|
WD | WD | WD | 15 | 13 | DNS | WD | YD | YD | NC | YD | 0 | |||||
| Poz. | Takım | ARJ
|
BRE
|
GAF
|
İSP
|
BEL
|
MON
|
İSÇ
|
FRA
|
BRİ
|
HOL
|
ALM
|
AVS
|
İTA
|
KAN
|
ABD
|
Puan | |
| Kaynak:[17] | ||||||||||||||||||
Şampiyonada puanı olmayan Ensign takımı resmi FIA sıralamalarında yer almadı.[1]
Şampiyona dışı yarışlar
[değiştir | kaynağı değiştir]1973'te dünya şampiyonası kapsamına girmeyen, Formula 5000 araçlarının da katılabildiği iki yarış daha yapıldı.
| Yarış adı | Pist | Tarih | Kazanan pilot | Takımı | Rapor |
|---|---|---|---|---|---|
| VIII Race of Champions
|
Brands Hatch | 18 Mart | Peter Gethin
|
Chevron-Chevrolet
|
Rapor |
| XXV BRDC International Trophy
|
Silverstone | 8 Nisan | Jackie Stewart
|
Tyrrell-Ford
|
Rapor |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g Results of the 1973 FIA International Championships, 1974 FIA Yearbook, Grey Section, sayfa 104–105
- ^ E. Young. Forza Amon. A biography of Chris Amon. Harper Collins (2003) Auckland, p. 164-6.
- ^ Gill (1976) pp.300–301
- ^ Small, Steve (1994). The Guinness Complete Grand Prix Who's Who. Guinness. s. 273. ISBN 0851127029.
- ^ "Roger Williamson Formula One Fatal Crash". YouTube. 12 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Magazine, Motosport (August 1973). "1973 British GP Race Report". Motorsport Magazine. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ Fearnley, Paul (27 Haziran 2013). "1973 British GP – I attended". Motorsport Magazine. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ Henry, Alan (27 Haziran 2013). "1973 British GP – A look back". McLaren. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ "Tecno, il sogno bolognese della Formula Uno". 6 Kasım 2017. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2021.
- ^ Peter Higham, The Guinness Guide to International Motor Racing, page 71
- ^ Steven de Grootte (1 Ocak 2009). "F1 rules and stats 1970-1979". F1Technical.net. Erişim tarihi: 7 Şubat 2024.
- ^ "1973 Brazilian Grand Prix Entry list".
- ^ "1973 Belgian Grand Prix Entry list".
- ^ Kathri, Tarun (7 Şubat 2012). "First ever Safety Car in Formula 1 : Rewind to 1973". aaFormula1.com. 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2015.
- ^ "World Championship points systems". 8W. Forix. 18 Ocak 2019. 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
- ^ Official FIA results, as published in the 1974 FIA Yearbook, Grey Section, page 105, awarded the 1973 International Cup for F1 Manufacturers to "John Player Special"
- ^ "1973 – World Championship Result". StatsF1. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016.
