Suphi Hindiyerli
Suphi Hindiyerli | |
|---|---|
| Doğum | 1940 Mardin |
| Meslek | Telkâri gümüş işlemecisi |
| Ödüller | 2017 Yaşayan İnsan Hazinesi Ödülü |
Suphi Hindiyerli (d. 1947, Mardin), telkâri gümüş işlemecisi.
Geleneksel bir Süryani el sanatı olan telkâri gümüş işlemeciliği alanında 2017'de Türkiye'nin Yaşayan İnsan Hazinesi ünvanına layık görülmüştür.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1947'de Mardin’de doğdu. Mardin'e Hindistan'dan gelmiş Süryani bir aileye mensuptur.[1] Anne-babası basmacılık, dokumacılık ile uğraşırdı. Telkâri sanatını ağabeyi Yakup Hindiyerli'den usta-çırak ilişkisi içinde öğrendi. Sanatına ağabeyinden sonra Efram Türkcan adlı ustanın yanında devam etti.[2][3] Ustalardan öğrendiği motifleri geleneksel yöntemlerle işleyerek küpe, yüzük, kolye ve anahtarlık gibi çeşitli ürünlere dönüştürdü. 1974'te İstanbul'a yerleşti ve orada kuyumculuk yaptı.[4] 1997'de telkâri sanatını canlandırmak üzere Mardin'e döndü.[5] Sanatını Mardin Müzesi'nin yanındaki Telkâri Atölyesi adlı mağaza-atölyesinde sürdürdü.[2] Bu alandaki ustalığı ile çok sayıda belgesele de konu oldu.[6]
Mardin Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü bünyesinde kurulan atölyede onyıl görev yaptı ve pek çok kalfa ve çırak yetiştirdi.[7] 2000 yılından itibaren eşi Bermal Yerlihindi de kendisi ile birlikte çalıştı ve sekiz yıl sonunda bir kadın telkâri ustası olarak yetişti.[8] Suphi Hindiyerli, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın desteğiyle yurtdışında katıldığı etkinliklerde stant açtı.[9] 2004'te Mardin'i ziyaret eden Prens Charles hediye ettiği gümüş tespih ile İ[10] ve 2022'de Arjantin Millî Futbol Takımı Teknik Direktörü Maradona'ya Ermeni asıllı bir Türk işadamının hediye ettiği tespihi yapması ile dünya gündemine geldi.[11] Çalışmaları hem telkâri sanatının yaşatılmasına, hem kentin tanıtımına katkı sağladı.[12]
Sanatçı, 2017 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında UNESCO Bilim Kurulu tarafından verilen Yaşayan İnsan Hazinesi unvanına layık görüldü.[6] 11 Şubat 2020'da Ankara'da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleşen törenle ödülünü aldı.[13]
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Bir De Bana Sor 152.Bölüm (Suphi Hindiyerli) - Mardin". Diyanet TV. 2017.
- ^ a b Allak, Fırat (2024-02-29). "Mardin'deki Gümüş Telkâri Atölyeleri ve Ustaları Üzerine Bir Araştırma". Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (14): 1370–1391. doi:10.51531/korkutataturkiyat.1417983. ISSN 2687-5675.
- ^ Kalay, Selami (30 Ağustos 2013). "Dünya mirası Mardin". Yeniasir. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ Işık, Deniz (2016-10-14). "Dünya Amerika'nın nerede olduğunu bilmezken telkari vardı". Cumhuriyet. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ "Telkâri Sanatı Tarihe Meydan Okuyor". Suryaniler.com. 4 Aralık 2013.
- ^ a b "Subhi Hindi Yerli". Yaşayan İnsan Hazineleri ve Etkinlikler Genel Müdürlüğü. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ Selim KAYA (2021-07-03). "Mardinli Süryani telkâri ustası, 5 bin yıllık sanatı sürdürüyor". Demirören Haber Ajansı. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ "Telkâri Bermal ustanın elinde yaşam buluyor – Kadın İşçi". www.kadinisci.org. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ "Zamana direnen zanaat: Telkâri". Platin Online. 15 Ekim 2022. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ DHA (2018-12-26). "5 bin yıllık sanatın son ustası". CNN Türk. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ "Suphi Usta'nın tespihini sallıyor". Sabah. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ "Süryani telkari ustası tutkunu olduğu sanatından vazgeçemiyor". www.aa.com.tr. Erişim tarihi: 2025-03-01.
- ^ "Yaşayan İnsan Hazineleri Ödül Töreni". www.investinkirsehir.com. Erişim tarihi: 2025-03-01.
Dış kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir de Bana Sor 152. Bölüm: Suphi Hindiyerli, TRT Diyanet
- Ömrünün 65 Yılını Telkâri Sanatına Adadı, Demirören Ajansı, 5 Ekim 2019
- 5bin yıllık sanatın temsilcisi Suphi Hindiyerli ile Eksikler üzerine, Eksikparça 3. bölüm, TRT, 10 Mart 2014
