Sami Dürubi
| Sami Dürubi | |
|---|---|
| |
| Suriye'nin Brezilya Büyükelçisi | |
| Görev süresi 1960 - Eylül 1961 | |
| Suriye Eğitim ve Kültür Bakanı | |
| Görev süresi 9 Mart 1963 - Nisan 1963 | |
| Başbakan | Selahaddin el-Bitar |
| Yerine geldiği | Reşad Barmada |
| Yerine gelen | Şibli el-Aysami |
| Suriye'nin Fas Büyükelçisi | |
| Görev süresi Eylül 1963 - Aralık 1964 | |
| Suriye'nin Yugoslavya Büyükelçisi | |
| Görev süresi Aralık 1964 - Şubat 1966 | |
| Suriye'nin Mısır Büyükelçisi | |
| Görev süresi Nisan 1966 - Kasım 1970 | |
| Suriye'nin İspanya Büyükelçisi | |
| Görev süresi Kasım 1971 - Ekim 1973 | |
| Suriye'nin Kutsal Makam Büyükelçisi | |
| Görev süresi Ekim 1973 - Ekim 1975 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1921 Humus, Şam Devleti, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası |
| Ölüm | 12 Şubat 1976 (54-55 yaşlarında) Suriye |
| Milliyeti | Suriyeli |
| Bitirdiği okul | Paris Üniversitesi |
Sami Dürubi (soyadı ed-Dürubi olarak da yazılır; 1921 - 12 Şubat 1976) Suriyeli siyasetçi, diplomat, yazar, çevirmen, üniversite profesörü ve filozoftur. 1960'lı yıllar boyunca Suriyeli bir diplomat olarak çalışmış, sırasıyla Brezilya, Fas, Yugoslavya ve Mısır'ın yanı sıra Arap Birliği, İspanya ve Kutsal Makam'da Suriye büyükelçisi olarak görev yapmıştır. 1963'te kısa bir süre eğitim bakanı olarak görev yaptı. Ayrıca çok sayıda edebi eseri Arapçaya çevirdi.
Baas Partisinin kıdemli bir üyesi olan Dürubi, sosyalizmin ve pan-Arap birliğinin savunucusuydu. Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır'ın sadık bir destekçisi olarak bilinen Dürubi, tarihçi Sami Moubayed'e göre Suriye'de "Arap milliyetçiliğinin en beğenilen filozoflarından biri" olarak kabul ediliyor.[1]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Dürubi, Fransız işgalinin ilk yıllarında (1920-1946), 1921'de Suriye'nin orta kesimindeki Humus'ta doğdu. Şehirde büyüdü, ancak Kahire'deki Kral Fuad Üniversitesinde felsefe okumak için Mısır'a taşındı. Daha sonra Paris Üniversitesinde felsefe alanında yüksek lisans derecesi aldı. Şam Üniversitesinde ders vermek üzere 1946'da Suriye'ye döndü.[2]
1950'lerde Dürubi, Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından yönetilen Baas Partisine katıldı. Kısa sürede partinin ülkedeki en etkili liderlerinden biri haline geldi. 1953 yılında, Devlet Başkanı Edib Çiçekli döneminde, siyasi görüşleri nedeniyle diğer Baas liderleriyle birlikte hapse atıldı. Daha sonra serbest bırakıldılar ve Çiçekli, Şubat 1954'te devrildi. Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır 1950'lerin ikinci yarısında pan-Arabist hareketin önde gelen lideri haline gelince, Dürubi de onun liderliğine çekildi. Dürubi giderek daha fazla pan-Arabist fikirler vaaz etti ve Arapların birleşmesi için çalıştı, ayrıca Nasır yönetimindeki Mısır'ın çizgisinde bir sosyalizmin Suriye'de de kurulması çağrısında bulundu.
Diplomatik ve siyasi kariyer
[değiştir | kaynağı değiştir]
Suriye ve Mısır 1958'de Nasır'ın başkanlığında birleşerek Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni (BAC) kurduklarında, Dürubi Kültür Bakanlığına müdür olarak atandı ve ardından 1960'tan birliğin 1961'de Şam'daki askeri darbeyle dağılmasına kadar BAC'nin Brezilya'daki büyükelçiliğinde kültür danışmanı olarak görev yaptı. Daha sonra Dürubi Suriye'ye döndü ve ayrılıkçı hükûmete karşı muhalefete katıldı.[2]
Suriye hükûmeti Mart 1963'te Baasçı Askeri Komite tarafından örgütlenen Arap milliyetçisi subaylardan oluşan bir koalisyon tarafından devrildiğinde, Dürubi Mısır ile birliği yeniden kurma sözü veren birlikçi cunta ile ittifak kurdu. Bitar'ın kabinesinde Dürubi eğitim bakanı oldu. Aynı zamanda ülkenin geçici parlamentosu olarak görev yapan Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyinin (UDKK) de bir üyesiydi.[2]
3 Nisan'da altı Nasırcı bakandan beşi, Askeri Komitenin onlarca Nasırcı subayı tasfiye etmesini protesto ederek Bitar hükûmetinden istifa ettiler.[3][note 1] Bitar'ın Mayıs ayında kurduğu ikinci kabinede Dürubi ve diğer iki Nasır yanlısı Baasçı bakan (Abdülkerim el-Zühur ve Cemal el-Etâsî) yer almadı.[4] Dürubi UDKK'deki pozisyonunu korudu ve 19 Haziran'da Cezayir'e bir devlet ziyareti gerçekleştiren Bitar, Eflak ve 1963 Darbesi'nin resmi lideri olan Genelkurmay Başkanı Ziyad el-Hariri'nin de aralarında bulunduğu üst düzey bir heyetin parçası oldu. Ziyaret sırasında Hariri'nin subay kadrosundaki siyasi olarak bağımsız onlarca sadık adamı Baas Komitesi tarafından tasfiye edildi. Hariri tasfiyelere tepki göstermek için Suriye'ye döndükten kısa bir süre sonra o da görevden alındı. Dürubi bir süre daha Cezayir'de kaldı ama aynı ay içinde Suriye'ye döndü.[5] Dürubi tasfiyeleri son derece eleştirdi ve BAC'nin yeniden yapılandırılmasında ilerleme kaydedilmemesini kınadı.[2]
Dürubi, Eylül ayında Devlet Başkanı Emin el-Hafız tarafından Fas'a büyükelçi olarak atandı ve Aralık 1964'te yeniden Yugoslavya'ya büyükelçisi olarak atandı.[2] El-Hafız'ın Şubat 1966'da Salah Cedid liderliğindeki Askeri Komitenin aşırı sol unsurları tarafından devrilmesi ve yerine Nureddin el-Etasi'nin getirilmesinin ardından Etasi, 16 Nisan'da Dürubi'yi Mısır büyükelçisi ve Suriye'nin Arap Birliği temsilcisi olarak atadı. Atanmasının amacı, Cedid'in fiili yönetimine karşı muhalefetin önde gelen seslerinden biri olduğu Suriye'de karar alma mekanizması üzerinde etkili olmasını engellemekti. Dürubi, Eflak ve Bitar'ın Suriye'den sınır dışı edilmesini kınadı.[2] Mısır'da Nasır'a güven mektubunu sunduğunda ağladığı ve Mısır ile Suriye'nin hâlâ birleşmemiş olmasının kendisini üzdüğünü belirterek, "Sanki gurur duyduğum bir günde sizin başkanlığını yaptığınız cumhuriyetin vatandaşı değilmişim gibi" dediği bildirildi.[2]
Nasır, Eylül 1970'te ölünce Dürubi, Cedid ve Etasi'yi görevden alıp hapse atan Devlet Başkanı Hafız Esad tarafından Kasım ayında Suriye'ye geri çağrıldı. Bir yıl sonra Dürubi İspanya'ya Suriye'nin büyükelçisi olarak atandı ve ardından Ekim 1973'te Esad onu Vatikan Kutsal Makamı'na büyükelçi olarak atadı. Ekim 1975'te Dürubi diplomat görevinden istifa etti ve sağlık sorunları nedeniyle emekliye ayrıldı.[1]
Yazılar ve çeviriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dürubi'nin Arapçaya çevirdiği eserler arasında Rus yazar Lev Tolstoy'un eserleri[6] ve Yugoslav yazar Ivo Andrić'in Drina Köprüsü (1961) ve Bosna Hikâyesi (1964)[7] gibi eserleri bulunmaktadır. Rus yazar Fyodor Dostoyevski ve Fransız düşünür Jean-Paul Sartre'ın tüm eserlerini çevirmiştir. Abdullah Abdüldaim ile birlikte el-Mujaz fi Ilm el-Nafs'ı (Psikolojide Özet) yazdı ve 1971'de Kahire'de yayınlanan Ilm el-Nafs wal Adab (Psikoloji ve Edebiyat) da dahil olmak üzere bir dizi kendi eserini yazdı.[1]
Ölüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Dürubi, 12 Şubat 1976'da Suriye'de öldü.[1] Eşi İhsan el-Bayyat, 1982 yılında Şam'da Dar el-Karmil'de yayınlanan Sami el-Dürubi adlı biyografisini yazdı.[8] 2000'li yılların sonunda Suriye Kültür Bakanlığı Dürubi adına bir çeviri yarışması ve ödülü düzenledi.[9]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İstifa eden Nasırcı kabine üyeleri, Başbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı Nihad el-Kasım, Maliye Bakanı Abdülvehhab Havmad, Planlama Bakanı Hani el-Hindi, Tedarik Bakanı Sami Süfan ve İletişim Bakanı Cihad Dahi idi. Bağımsız bir Nasırcı olaran Savunma Bakanı Muhammed es-Sufi daha sonradan istifa etti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Özel
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Moubayed, 2006, p. 409.
- ^ a b c d e f g Moubayed, 2006, p. 408.
- ^ Rabinovich, 1972, p. 61.
- ^ Rabinovich, 1972, p. 66.
- ^ Alumni Association of the American University of Beirut (1963), Middle East Forum, 39-40, s. 7, 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ocak 2023
- ^ Congress, International Comparative Literature Association (1980). Actes du VIIIe congrès de l'Association internationale de littérature comparée (İngilizce). Kunst und Wissen. s. 37. ISBN 978-3-87953-042-7.
- ^ Yugoslav Survey (İngilizce). Jugoslavija Publishing House. 1967. s. 158.
- ^ Higonnet, 1999, pp. 339-340.
- ^ "Mihran Minassian receives the first prize of the Syrian Translation Award | Azad-Hye" (İngilizce). 1 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
Genel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Higonnet, Margaret R. (1999). Lines of Fire: Women Writers of World War I. Plume. ISBN 9780452281462.
- Moubayed, Sami M. (2006). Steel & Silk: Men and Women who shaped Syria 1900–2000. Cune Press. ISBN 978-1-885942-41-8.
- Rabinovich, Itamar (1972). Syria Under the Baʻth, 1963–66: The Army Party Symbiosis. Transaction Publishers. ISBN 9780706512663. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2023.
