Hani el-Hindi
Hani el-Hindi | |
|---|---|
| هاني الهندي | |
| Doğum | 1927 Şam, Suriye Devleti, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası |
| Ölüm | 2016 (88-89 yaşlarında) |
| Milliyet | Suriyeli |
| Eğitim | Beyrut Amerikan Üniversitesi |
| Meslek | Siyasetçi, aktivist |
| Siyasi parti | Arap Milliyetçi Hareketi |
Hani el-Hindi (1927-2016) Suriyeli bir siyasetçi ve aktivistti. George Habaş ile birlikte Arap Milliyetçi Hareketini kurmuş ve 1963 yılında Selahaddin el-Bitar kabinesinde görev almıştır.
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Hindi, Şam'da şehrin önde gelen ailelerinden birinin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1] Babası Albay Mahmud el-Hindi, 1916'da bölgedeki Osmanlı egemenliğine karşı başlatılan Arap İsyanı sırasında Şerif Ordusunda ve Irak Ordusunda subay olarak görev yapmıştı.[1][2] Hindi'nin babası, 1941 yılında Reşid Ali el-Geylani tarafından Irak'ta gerçekleştirilen başarısız isyana katılması nedeniyle görevden alındı. Hindi'nin kendisi de Filistin'deki 1948 Arap-İsrail Savaşı sırasında Arap Kurtuluş Ordusuna katıldı.[1] O sırada Beyrut Amerikan Üniversitesine (AUB) kayıtlıydı. Savaş sırasında Hindi, Arap ordularının İsrail'e karşı sergilediği kötü performansa içerlemeye başladı ve bu durumdan esas olarak Arapların bölünmüşlüğünü ve 1917-1947 yılları arasında Filistin'i kontrol eden Siyonistler ve İngiliz hükûmetiyle işbirliği yapmasını sorumlu tuttu.[3] Hindi, öğrenci arkadaşı George Habash ile AUB'de tanıştı. Habaş'ın ailesi savaş sırasında Filistin'den sürülmüştü ve her iki adamın da bu çatışmada yaşadıkları onları kırgın bırakmıştı.[4]
Arapların 1948 savaşındaki kayıplarının intikamını almak isteyen Hindi, 1949 yılında diğer Suriyeli aktivistler ve Genç Mısır Partisinin sürgündeki üyeleriyle birlikte Arap Kurban Taburu (BAS) adlı gizli bir militan grubun kurulmasına yardımcı oldu. Tevfik el-Hekim liderliğindeki grup askeri eğitim verdi ve Şam ve Beyrut'taki İngiliz ve Amerikan hedeflerine ve bir sinagoga yönelik bir dizi saldırı gerçekleştirdi, ancak en çok aranan hedeflerini vurmakta başarısız oldu: Ürdün Kralı Abdullah ve Irak Başbakanı Nuri es-Said.[3]
Arap Milliyetçi Hareketi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Hindi 1949'da AUB'deki The Firmest Bond öğrenci topluluğuna da katıldı, başlangıçta gazetenin editörlüğünü yaptı ve 1950'de Habaş ile birlikte fiili başkanı oldu.[5] Hindi 1950 baharında BAS'tan ayrıldı, rastgele şiddet yöntemlerinden hayal kırıklığına uğradı ve Arap sınırlarının ötesinden İsraillilere karşı daha geniş bir askeri kampanya geliştirmeyi tercih etti. Hindi, daha sonra İsrail Ordusuna dönüşecek olan baş Siyonist paramiliter örgüt Haganah'tan ve Müslüman Kardeşlerin gizli aygıtından özellikle ilham aldı ve bu grupların örgütsel becerileri ve disiplininden etkilendi. BAS'tan ayrılmadan önce Baas Partisi lideri Mişel Eflak'a BAS'ı partinin silahlı kanadına dönüştürmek için başvurdu ama reddedildi.[5] BAS'ın Genç Mısır üyeleri 1950 yılında Suriyeli diktatör Edib Çiçekli ve önde gelen sosyalist lider Ekrem el-Havrani'ye başarısız bir suikast girişimlerinde bulunduklarında Hindi, komplolarla hiçbir ilgisi olmamasına rağmen yetkililer tarafından kısa bir süre gözaltına alındı.[5]
Hindi ve Habaş, öğrenci topluluğundaki liderlik pozisyonları sayesinde, aralarında sırasıyla Filistin, Lübnan ve Kuveyt'ten Wadie Haddad, Muhsin İbrahim ve Ahmed el-Hatib'in de bulunduğu diğer grup üyeleriyle arkadaş oldular. Bu beş arkadaş, 1951-52 yıllarında öğrenci derneklerinin Suriye, Lübnan ve Ürdün'den çok sayıda diğer Arap milliyetçisi öğrenci gruplarıyla birleşmesinin ardından kurulan Arap Milliyetçi Hareketinin (AMH) kurucu çekirdeğini oluşturdu. AMH'nin başlıca hedefleri Filistin'in özgürleştirilmesi, Arap dünyasındaki Batılı emperyalist etkinin sona erdirilmesi ve Arapların birleştirilmesiydi.[5]
AMH'nin haftalık gazetesi er-Ra'i 1951'de Ürdün'de kapatıldı, ancak Hindi Ocak 1955'te Şam'da gazeteyi yeniden çıkardı. O zamana kadar hareket çok az büyümüş, potansiyel üye sayısının büyük bir kısmı 1950'lerin ortasında birleşen diğer milliyetçi partiler, yani Baas ve Havrani'nin Arap Sosyalist Partisi tarafından eritilmişti. AMH'nin üye sayısı ancak 1956 ve 1957 yılları arasında, özellikle Filistin mülteci kamplarındaki öğretmenler ve öğrenciler ile bir dereceye kadar Ürdün orta sınıfı arasında önemli ölçüde arttı.[6] AMH o sıralarda Hindi'nin liderliğinde ve Suriye istihbarat şefi Abdülhamid es-Serrac ile işbirliği içinde bir ordu kurdu. Hindi, Harasta'daki Filistin-Suriye ordu kampında gönüllülerin askeri eğitimini kolaylaştırdı. Grup 1958 Lübnan çatışmasına katılarak Sur ve Trablusşam'da Arap milliyetçileriyle birlikte savaştı.[7]
Nasır ile ittifak
[değiştir | kaynağı değiştir]AMH, Cemal Abdünnasır'ın Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) tarafından kurulan tek parti sistemine uygun olarak Suriye ve Gazze Şeridi'ndeki şubelerini feshetti, ancak diğer şubelerini açık tuttu. AMH, BAC döneminde Nasır ile ilişki kurmamış olsa da Suriye'nin 1961'de birlikten ayrılmasının ardından AMH, hamileri haline gelen Mısır cumhurbaşkanı ile bağlarını geliştirdi. Ayrılıkçı darbenin ardından Lübnan'a kaçan Hindi, Habaş ile birlikte örgütü yeniden inşa etmek için çalıştı.[8] Hindi 1962'de Kahire'de Nasır'ı ziyaret etti ve Nasır ile Suriye'nin aile bağları olan yeni yöneticileri arasında önemli bir bağlantı haline geldi. İki taraf arasında gösterişsiz bir arabuluculuk yaptı ve Nasır'ın yardımcısı Abdülhakim Amir tarafından askeri yardım vaadiyle ödüllendirildi. Suriye ile Mısır arasındaki ilişkiler düzelmedi ve AMH, Mart 1962'de Suriye hükûmetine karşı yapılan başarısız darbeye küçük bir ölçüde de olsa dahil oldu.[9]
AMH'nin 1963'te Suriye'de Baasçı-Nasırcı ittifak tarafından gerçekleştirilen ve Devlet Başkanı Nazım el-Kudsi'yi deviren başarılı darbede de küçük bir dahli oldu. AMH, Ulusal Devrim Komutanlığı Konseyinde (UDKK) iki sandalye ile ödüllendirildi ve bunlardan birine planlama bakanlığı görevini yürüten Hindi sahipti. UDKK, darbenin ardından kurulan geçiş hükûmetiydi. Suriye ve Mısır darbeden kısa bir süre sonra yeniden birleşme görüşmelerine başladı, ancak ordudaki Nasırcılara yönelik tasfiyelerin ardından Nisan ayında anlaşma iptal edildi ve aralarında Hindi'nin de bulunduğu Nasırcı bakanlar istifa ettiler.[9]
19 Temmuz'da AMH, Baas hükûmetini devirmek için Nasırcı subay Casim Elvan ile işbirliği yaptı, ancak düzenli üyelerinin bu plan hakkında çok az bilgisi ya da dahli vardı. Hindi, Elvan ve işbirlikçileriyle düzenli temas halindeydi ve onların Nasır ve Mısır istihbaratı nezdindeki temsilcisi olarak hareket ediyordu. Darbe girişimi şiddetle bastırıldı ve katılımcılar tutuklandı ya da idam edildi. Hindi Suriye'den Lübnan'a kaçtı ve AMH'nin Suriye'deki gücü azaldı.[9]
1964 yılında AMH Beyrut'ta Arap dünyasındaki hareket temsilcilerini bir araya getiren bir ulusal konferans düzenledi.[10] O zamana kadar AMH'nin bölgede birçok şubesi vardı ve büyük ölçüde grubun Nasır'la olan ilişkisi nedeniyle üye sayısı giderek artıyordu.[11] Hareketin Nasır hükûmetiyle ilişkisi konferansta tartışıldı; Lübnanlı Muhsin İbrahim'in başını çektiği bazı üyeler AMH'nin daha geniş Nasırcı hareketin içine tamamen girmesini savunurken, Hindi de Suriye'nin ayrılmasıyla Nasırcılığın çok zayıfladığını düşünen AMH içindeki şüphecilerin başını çekti. Sonuçta AMH'nin mevcut organlarını ve örgütlenmesini koruyacağı, Hindi, Muhsin ve Nayif Havatme gibi genç liderlerin on üyeli AMH Ulusal Komutanlığının bir parçası olacağı bir uzlaşmaya varıldı.[10] Buna ek olarak Hindi, Habaş ve İbrahim AMH'nin üçlü genel sekreterliği görevine seçildiler. Seçilmelerinin ardından Hindi ve arkadaşları Nasır'a Arap dünyasındaki tüm Arap milliyetçi grupların bir araya gelerek oluşturacağı ve AMH'nin de içinde yer alacağı bir pan-Arap örgütünün başına geçmesini önerdiler ancak Nasır bu öneriyi geri çevirdi.[11][12]
Arap desteği olmadan İsrail'e karşı tek taraflı askerî eylemleri sınırlandırmaya çalışan Hindi ve Habaş'ın hizbi, Havatme ve İbrahim liderliğindeki aşırı sol hizip ve İsrail'e karşı derhal saldırıya geçilmesini isteyen hizip arasındaki örgüt içi gerilimler nedeniyle AMH'nin faaliyetleri 1966 yılında büyük ölçüde felç oldu.[12] Haziran 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda Mısır ve Suriye'nin kesin yenilgisinin ardından AMH'nin Filistinliler arasındaki güvenilirliği darbe aldı. Bunun üzerine Hindi ve Habaş güçlü bir askeri kanat oluşturma çabalarını arttırdılar.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b c Sayigh, p. 71.
- ^ Kazziha, Walid (1975). Revolutionary Transformation in the Arab World: Habash and his Comrades from Nationalism to Marxism. C. Knight. s. 19. ISBN 9780853142362.
- ^ a b Sayigh, p. 72.
- ^ Cobban, p. 440.
- ^ a b c d Sayigh, p. 73.
- ^ Sayigh, p. 74.
- ^ Sayigh, pp. 75-76.
- ^ Sayigh, pp. 76-77.
- ^ a b c Sayigh, p. 77.
- ^ a b Cobban, p. 142.
- ^ a b Sayigh, p. 130.
- ^ a b Hasso, p. 5.
- ^ Sayigh, pp. 159-160.
- Genel
- Cobban, H. (1984). The Palestinian Liberation Organisation: People, Power and Politics. Cambridge University Press. s. 140. ISBN 9780521272162.
Hindi.
- Hasso, Frances Susan (2005). Resistance, Repression, And Gender Politics in Occupied Palestine And Jordan. Syracuse University Press. ISBN 9780815630876.
- Sayigh, Y. (1997). Armed Struggle and the Search for State : The Palestinian National Movement, 1949-1993: The Palestinian National Movement, 1949-1993. Clarendon Press. ISBN 9780191513541.
