Polisario

Polisario Cephesi
Polisario Cephesi
Genel sekreter	İbrahim Ghali
Kurucu	El Veli Mustafa Seyyit
Kuruluş tarihi	10 Mayıs 1973
İdeoloji	Sahra milliyetçiliği; Sosyal demokrasi; Demokratik sosyalizm; Arap milliyetçiliği; Pan-Afrikanizm; Tarihsel:; Marksizm
Siyasi pozisyon	Merkez sol ; Tarihsel: ; Sol
Uluslararası üyelik	Sosyalist Enternasyonal; İlerici İttifak ; Müttefikler: ; Afrika Ulusal Kongresi ; Güneybatı Afrika Halk Örgütü ; Mozambik Kurtuluş Cephesi ; Tarihsel: ; Filistin Kurtuluş Örgütü ; Galiçya Milliyetçi Bloku
Resmî renkler	Siyah; Beyaz; Kırmızı; Yeşil
Sahra Ulusal Konseyi	53 / 53
Pan-Afrika Meclisi	5 / 265
Parti bayrağı
İnternet sitesi
	Polisario Cephesi
	Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti

Polisario, Polisario Cephesi ya da Frelisario (İspanyolca: Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro) (Türkçe:Saguia el Hamra ve Rio de Oro'nun Kurtuluşu İçin Halk Cephesi), Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.

Polisario Cephesi'nin temelleri, Batı Sahra'nın yerli göçebe halklarından Sahravilerden oluşan güçlerin, komşu Moritanya'da üslenerek Batı Sahra'daki İspanyol denetimine karşı verdikleri mücadeleye dayanır. El Veli Mustafa Seyyit ile İbrahim Ghali'nin etrafında toplanan topluluklar örgütün kuruluşunda rol oynamış, bölgenin İspanyol Sahrası adı ile İspanya kontrolündeki koloni düzeninden kurtulması amaçlamıştır. Bu mücadele ilk olarak Fas topraklarında başlasa da, burada destek alınamaması sonucu Moritanya'da toplantılar düzenlemişlerdir. 10 Mayıs 1973 tarihinde gerçekleştirilen gizli bir toplantı ile Polisario Cephesi'nin kuruluşunu ilan etmişlerdir.^[2]

İspanya'nın 1976'da Batı Sahra'dan çekilmesinin ardından Fas ve Moritanya bölgeyi aralarında paylaştılar. Bölgenin denetimini ele geçirmek isteyen Cezayir, Polisario Cephesi'ne kendi topraklarında üsler ve savaş teçhizatı sağladı. 1979'da Moritanya ile Polisario Cephesi arasında barış yapıldıysa da, Fas Batı Sahra'nın Moritanya'ya ait kesimine tek taraflı olarak el koydu. 1980'lerde Polisario Cephesi gerillaları Batı Sahra'daki Fas karakollarıyla savunma birliklerine saldırı düzenlediler. 1991'den beri tek taraflı olarak ilan ettiği ateşkese uyarak silahlı saldırılara ara vermiştir.

Ayrıca diplomatik bir kampanya yürüten Polisario Cephesi, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti adını taşıyan bir hükûmet kurmuştur. 43 ülke bu hükûmeti tanımaktadır. 1984 yılında, Fas hükûmeti Polisario Cephesi hükûmetini tanıdığı gerekçesiyle Afrika Birliği Örgütü'nden çekilmiş, bu kararından 2017 içerisinde vazgeçerek tekrar üyelik başvurusu yapmış ve birliğe dahil olmuştur. ABD, Batı Sahra'da Fas egemenliğini tanımaktadır.^[3]^[4]

İdeoloji

Polisario Cephesi'nin kuruluşunda benimsediği politik çizgi, ardılı olduğu organizasyonlardan da aldığı miras üzere Sahra milliyetçiliği temeli üzerine Batı Sahra'nın bağımsızlığını sağlamayı amaçlamaktaydı. Bu bağlamda, o dönemlerde dünya üzerine güçlü bir etkisi olan Marksizm'in kendi kaderini tayin hakkı ve ulusal kurtuluş gibi kavramları üzerine yoğunlaşmışlardır.

1970'li yıllardan itibaren Polisario Cephesi, Batı Sahra anayasasında Marksizm'e referans veren maddeleri kaldırmaya başlamıştır. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması, grubu serbest piyasayı desteklediğini açıklayarak sosyal demokrasi ve demokratik sosyalizmi benimsemeye yöneltmiştir. Sahra halkı içerisindeki bütün ideolojik eğilimleri bünyesinde toplamayı amaçladığını ilan eden Polisario Cephesi içerisinde, Pan-Afrikanizm ve Arap milliyetçiliği gibi ideolojiler de etkili durumdadır.

Uluslararası ilişkiler

Fas'la aralarındaki rekabete bağlı olarak Cezayir, Polisario Cephesi'ne yoğun bir askeri ve ekonomik destek^[5]^[6] sağlamaktadır. Tinduf'ta insani yardım üzerine çalışmalarda bulunan mülteci kampları, Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti tarafından yönetilmekte ve Cezayir tarafından korunmaktadır.

Libya Arap Cemahiriyesi, Polisario Cephesi'ne diplomatik destek vermiş ve Sahra halkından öğrencilere eğitim şartlarını kolaylaştırmıştır. Güney Afrika'da ırkçılığa karşı mücadele eden ve sosyal demokrasiyi benimseyen ANC, iktidara gelmesinin ardından Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'yle birlikte hareket etmeye başlamıştır. Mozambik Bağımsızlık Savaşı'na öncülük ederek Portekiz sömürgeciliğini sona erdiren ve günümüzde büyük bir siyasi parti olan FRELIMO, Polisario Cephesi'yle yakın diplomatik ilişkiler kurmuştur.

Namibya'da uzun süredir dominant parti olarak varlık gösteren SWAPO, geçmişte Polisario Cephesi'nden bağış yoluyla silah desteği almıştır. Bu desteğe karşılık olarak, Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanıyan Afrika ülkeleri arasında yer almıştır. Günümüzde gerçekleşen çatışmalara yönelik yaptığı açıklamalarda da Namibya, Sahra halkının kendi kaderini tayin hakkına saygı duyduğunu belirtmiştir. Doğu Timor'un eski ulusal kurtuluş hareketi olan Fretilin, çoğu konuda Polisario Cephesi'ne benzer politikalar takip etmiştir. Küba ve Venezuela gibi sosyalist ülkelerin Polisario Cephesi'ne yakınlıkları devam ederken, Sovyetler Birliği ve Kuzey Kore'nin de geçmişte düşük ölçekli destek sunduğu bilinmektedir.

Orta Doğu'daki birçok bölgesel aktörün de Polisario Cephesi'yle derin bağlantıları bulunmaktadır. Suriye, Hafız Esad'ın yönetiminden itibaren Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin en önemli müttefiklerinden biri haline gelmiştir. Filistin'deki sol görüşlü grupların çoğu, Polisario Cephesi'yle iş birliği içerisindedir. George Habaş başta olmak üzere PLO içerisinde yer alan liderler tarafından yapılan açıklamalarda, iki ülkenin emperyalizme karşı ortak mücadele etmesi gerektiği vurgulanmıştır. PFLP'nin medya kolu, 1970'li yıllarda tasarladığı posterlerle Batı Sahra Savaşı'na sosyalist çevrelerde dikkat çekmeye çalışmıştır. Hamas-İsrail Savaşı'nın başlamasıyla birlikte iki grup yeniden bir araya gelmiş ve Cezayir'de görüşmeler gerçekleştirmiştir. Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Filistin halkıyla dayanışma ilan etmiş ve İsrail'e yönelik kınama mesajı yayınlanmıştır.

İran ve Hizbullah, Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'ni bağımsız bir devlet olarak tanımanın ötesinde, resmi tutum açıklamasında bulunmamaktadır. Buna rağmen, çeşitli düşünce kuruluşları tarafından Polisario Cephesi'ne güçlü bir destek sundukları^[7] düşünülmektedir.

Avrupa'da yer alan birçok demokratik sosyalist ve sol milliyetçi parti, Polisario Cephesi'ne yakın tutumlar sergilemektedir. İspanya'da Galiçya Milliyetçi Bloku ve Podemos, Portekiz'de Portekiz Komünist Partisi^[8] ve İrlanda'da Sinn Fein, yaptıkları açıklamalarla Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını desteklemişlerdir. Avrupa Parlamentosu'nda Sol'un geliştirdiği politikalar da, kendi kaderini tayin hakkı temelinde benzer bir doğrultuda seyretmektedir.

Polisario Cephesi, uluslararası alanda Sosyalist Enternasyonal'in danışman, İlerici İttifak'ın tam üyesidir. Arap Soğuk Savaşı olarak tanımlanan siyasi kutuplaşma sırasında, Sovyetler Birliği ve Çin tarafından desteklenen Doğu Bloku'yla birlikte hareket etmişlerdir.

Kaynakça

^
"BNG Ulusal Yürütme Kurulunun Batı Sahra ile İlgili Açıklaması". Declaration by the National Executive of the BNG on Western Sahara. Bloque Nacionalista Galego. 20 Nisan 2022. 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2024.
The decision adopted by the Spanish Government effectively legitimises the ongoing Moroccan occupation as well as the repression, the human rights’ violations and the plunder of the natural resources located within Sahrawi territory. It also stands to show how the Spanish Government’s foreign policy is clearly aligned with the positions of the United States and Israel, two states renowned for their imperialist agenda and their aggression towards other peoples, whilst at the same time supporting anti-democratic regimes such as the Moroccan monarchy;
This decision amounts to nothing more than barefaced cynicism because, while demanding sovereignty for Ukraine in the face of the Russian invasion, they deny the same right to Western Sahara and the Sahrawi people by placing economic and geostrategic interests above the rights of the peoples and respect for human rights.
^ Tony Hodges: Western Sahara. The Roots of a Desert War. Lawrence Hill & Company, Westport (Connecticut) 1983, Sayfa 157-161
^ Proclamation on Recognizing The Sovereignty Of The Kingdom Of Morocco Over The Western Sahara 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., U.S. Embassy & Consulates in Morocco
^ ABD resmen Fas'ın egemenliğini tanıyor 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yeniçağ
^
"Batı Sahra Sorunu" (PDF). Ortadoğu Araştırmaları Merkezi. 30 Aralık 2021. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
Dış politikasını halkların sömürgecilikten kurtulması üzerine kuran Cezayir, Sahra’ya verdiği destekle mevcut sınırlar konusundaki tutumunu korumak ve sömürgecilikten miras kalan sınırları ihlal etmemek istemiştir ki bu Afrika Birliği'nin de desteklediği bir ilkedir.
Cezayir, Batı Sahra’ya vermiş olduğu desteğin tüm haklı davalara destek verme politikasından kaynaklandığını belirtmektedir.
^
"Fas, Polisario'ya Karşı Askeri Operasyon Başlattı". Morocco Launches Military Operation Against Polisario. Anadolu Ajansı. 13 Kasım 2020. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
Morocco on Friday announced it launched an operation to end what it called "serious provocations" by the Polisario Front, an Algeria-backed movement which for decades has called for regional independence in Western Sahara.
^ "Fas ve İran Arasındaki Diplomatik İlişkiler". Diplomatic Relations Between Morocco and Iran Sour Over Western Sahara Dispute. Atlantic Council. 16 Temmuz 2018. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.
^
"PCP, Polisario Cephesi'ni Selamlıyor". PCP Salutes the Polisario Front. Partido Comunista Português. 10 Mayıs 2018. 16 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2024.
PCP relayed its warm salutations to the Polisario Front, legitimate representative of the Sahrawi people, on 45th anniversary of its creation, marked today, May 10th.
PCP reaffirmed its "long-standing solidarity with the persistent and courageous struggle of the Polisario Front against colonialism and for the respect and realization of the unalienable national rights of the Sahrawi people, the basis for the creation of the Sahrawi Arab Democratic Republic".

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Polisario ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Etoile Rouge12 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
www.arso.org 16 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Leo Kamil, Fueling the Fire. U.S. policy & the Western Sahara Conflict (Red Sea Press 1987)
Anthony G. Pazzanita & Tony Hodges, Historical dictionary of Western Sahara (2nd ed. Scarecrow Press 1994)

[1] "BNG Ulusal Yürütme Kurulunun Batı Sahra ile İlgili Açıklaması". Declaration by the National Executive of the BNG on Western Sahara. Bloque Nacionalista Galego. 20 Nisan 2022. 12 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2024.
The decision adopted by the Spanish Government effectively legitimises the ongoing Moroccan occupation as well as the repression, the human rights’ violations and the plunder of the natural resources located within Sahrawi territory. It also stands to show how the Spanish Government’s foreign policy is clearly aligned with the positions of the United States and Israel, two states renowned for their imperialist agenda and their aggression towards other peoples, whilst at the same time supporting anti-democratic regimes such as the Moroccan monarchy;
This decision amounts to nothing more than barefaced cynicism because, while demanding sovereignty for Ukraine in the face of the Russian invasion, they deny the same right to Western Sahara and the Sahrawi people by placing economic and geostrategic interests above the rights of the peoples and respect for human rights.

[2] The decision adopted by the Spanish Government effectively legitimises the ongoing Moroccan occupation as well as the repression, the human rights’ violations and the plunder of the natural resources located within Sahrawi territory. It also stands to show how the Spanish Government’s foreign policy is clearly aligned with the positions of the United States and Israel, two states renowned for their imperialist agenda and their aggression towards other peoples, whilst at the same time supporting anti-democratic regimes such as the Moroccan monarchy;

[3] This decision amounts to nothing more than barefaced cynicism because, while demanding sovereignty for Ukraine in the face of the Russian invasion, they deny the same right to Western Sahara and the Sahrawi people by placing economic and geostrategic interests above the rights of the peoples and respect for human rights.

[2] Tony Hodges: Western Sahara. The Roots of a Desert War. Lawrence Hill & Company, Westport (Connecticut) 1983, Sayfa 157-161

[3] Proclamation on Recognizing The Sovereignty Of The Kingdom Of Morocco Over The Western Sahara 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., U.S. Embassy & Consulates in Morocco

[4] ABD resmen Fas'ın egemenliğini tanıyor 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yeniçağ

[5] "Batı Sahra Sorunu" (PDF). Ortadoğu Araştırmaları Merkezi. 30 Aralık 2021. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
Dış politikasını halkların sömürgecilikten kurtulması üzerine kuran Cezayir, Sahra’ya verdiği destekle mevcut sınırlar konusundaki tutumunu korumak ve sömürgecilikten miras kalan sınırları ihlal etmemek istemiştir ki bu Afrika Birliği'nin de desteklediği bir ilkedir.
Cezayir, Batı Sahra’ya vermiş olduğu desteğin tüm haklı davalara destek verme politikasından kaynaklandığını belirtmektedir.

[8] Dış politikasını halkların sömürgecilikten kurtulması üzerine kuran Cezayir, Sahra’ya verdiği destekle mevcut sınırlar konusundaki tutumunu korumak ve sömürgecilikten miras kalan sınırları ihlal etmemek istemiştir ki bu Afrika Birliği'nin de desteklediği bir ilkedir.

[9] Cezayir, Batı Sahra’ya vermiş olduğu desteğin tüm haklı davalara destek verme politikasından kaynaklandığını belirtmektedir.

[6] "Fas, Polisario'ya Karşı Askeri Operasyon Başlattı". Morocco Launches Military Operation Against Polisario. Anadolu Ajansı. 13 Kasım 2020. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
Morocco on Friday announced it launched an operation to end what it called "serious provocations" by the Polisario Front, an Algeria-backed movement which for decades has called for regional independence in Western Sahara.

[11] Morocco on Friday announced it launched an operation to end what it called "serious provocations" by the Polisario Front, an Algeria-backed movement which for decades has called for regional independence in Western Sahara.

[7] "Fas ve İran Arasındaki Diplomatik İlişkiler". Diplomatic Relations Between Morocco and Iran Sour Over Western Sahara Dispute. Atlantic Council. 16 Temmuz 2018. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2024.

[8] "PCP, Polisario Cephesi'ni Selamlıyor". PCP Salutes the Polisario Front. Partido Comunista Português. 10 Mayıs 2018. 16 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2024.
PCP relayed its warm salutations to the Polisario Front, legitimate representative of the Sahrawi people, on 45th anniversary of its creation, marked today, May 10th.
PCP reaffirmed its "long-standing solidarity with the persistent and courageous struggle of the Polisario Front against colonialism and for the respect and realization of the unalienable national rights of the Sahrawi people, the basis for the creation of the Sahrawi Arab Democratic Republic".

[14] PCP relayed its warm salutations to the Polisario Front, legitimate representative of the Sahrawi people, on 45th anniversary of its creation, marked today, May 10th.

[15] PCP reaffirmed its "long-standing solidarity with the persistent and courageous struggle of the Polisario Front against colonialism and for the respect and realization of the unalienable national rights of the Sahrawi people, the basis for the creation of the Sahrawi Arab Democratic Republic".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]