Polata Kuşatması (1593)
| Polata Kuşatması (1593) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı | |||||||||
 Polata Kuşatması; sol üstte Vesprim Kuşatması | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Habsburg Monarşisi | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Sinan Paşa Hasan Paşa Mehmed Paşa |
Péter Ormándy | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| On binlerce | 200 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Düşük | 194 ölü | ||||||||
Polata Kuşatması, diğer adlarıyla Palotta, Tata, veya Várpalota Kuşatması,[a] Ekim 1593'te Osmanlı İmparatorluğu tarafından, Askerî Sınır Bölgesi'nde bulunan ve Habsburg monarşisi egemenliğinde olan Polata şehrine karşı gerçekleştirilen bir askerî kuşatmadır. Osmanlı kuvvetleri Koca Sinan Paşa komutasındayken, Habsburg garnizonu Péter Ormándy tarafından yönetilmiştir. Kuşatma, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın ikinci büyük çatışması olup, Osmanlıların iki gün içerisinde şehri ele geçirmesiyle sonuçlanmıştır.[2]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Safevîler ile uzun süren bir savaştan galip çıkan Osmanlı İmparatorluğu, gözlerini Orta Avrupa'ya çevirmiş durumdaydı. Osmanlı ve Kutsal Roma İmparatorluğu arasında Askerî Sınır Bölgesi boyunca çatışmalar yaygındı; bu çatışmaların başlıca sorumluları ise akıncılar ve uskoklardı.[3] İmparator II. Rudolf aynı zamanda yıllık 30.000 Macar dükası tutarındaki vergiyi 1568 Edirne Antlaşması hükümleri doğrultusunda Sultan III. Murad’a ödemekte başarısız oluyordu.[4] Bu birleşik faktörler ilişkileri büyük ölçüde zorladı ve Sisak Muharebesi’nin sonucunda Osmanlılar, 29 Temmuz 1593'te Habsburg Monarşisi'ne savaş ilan ederek karşılık verdi. Böylece Osmanlı İmparatorluğu, 1593-1606 Osmanlı-Avusturya Savaşı (veya Uzun Türk Savaşı) olarak bilinen 13 yıllık çatışmaya sürüklendi.[5]
Kuşatma öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1593 yılının Ekim ayında, 87 yaşındaki Koca Sinan Paşa on binlerce kişiden oluşan bir ordu topladı.[6] Paşa, oğlu ve Yunanistan Beylerbeyi Mehmed Paşa ile birlikte Askerî Sınır Bölgesi'ne doğru ilerledi. İstolni Belgrad'a ulaşan (şehir 1543 Kuşatması'ndan beri Osmanlı kontrolü altındaydı)[7] Sinan Paşa, Vesprim'e geçti ve birkaç gün içinde başarıyla kuşattı. Şehirde iki gün kaldıktan sonra, oğlu ve Budin Eyaleti Beylerbeyi Sokulluzade Hasan Paşa ile birlikte Polata'ya ilerledi.[8]
Kuşatma
[değiştir | kaynağı değiştir]Polata'ya varan Sinan Paşa, 200 kişilik garnizonun komutanı Péter Ormándy’ye teslim olmayı teklif etti. 1584'ten beri şehrin komutanı olan Ormándy bu teklifi reddetti. Bunun üzerine Paşa, şehre top atışları başlatarak Ormándy’yi tehdit etti ve eğer şehri savunmaya devam ederse, aralarında Visprem komutanı (György Hofkirchen) ve kaymakamı (Ferdinánd Samarjay) da bulunan yüzlerce Hristiyan esiri zorla savaştıracağını söyledi. Şehrin burçları ağır hasar alırken, Hristiyan kardeşleriyle savaşmaktan kaçınmak isteyen Ormándy, iki gün sonra teslim müzakerelerine başladı.[9]
Sinan Paşa teslim koşullarını (en önemlisi garnizonun zarar görmeden ayrılmasına izin verilmesi) kabul etmesine rağmen, Osmanlı askerleri şehre girdiklerinde savunucuları öldürdüler ve yalnızca altı kişiyi sağ bıraktılar. Bunlar kale kaptanı Péter Ormándy, Ormándy'nin yardımcısı, ve dört kale muhafızı idi.[10]
Kuşatma sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Péter Ormándy, Yanıkkale'ye kaçarak burada Polata'yı fazla direnç göstermeden teslim ettiği için hapsedildi. Akıbeti hakkında hiçbir bilgi bulunmamakla birlikte, dönemin geleneklerine uygun olarak idam edilmiş olması muhtemeldir.[10]
Öte yandan Koca Sinan Paşa birkaç gün boyunca Polata'da kaldı ve kışlamak üzere kuvvetlerini ikiye bölmeyi diğer komutanlara önerdi; bir grup Budin ile Peşte arasında, diğer grup ise Segedin'de konuşlanacaktı. Ancak bu öneriye Yeniçeriler itiraz edince, Paşa kışı geçirmek üzere Habsburg tehdidinden uzak olan Belgrad'a gitmeye karar verdi. Kasım ayının başlarında, Sinan Paşa, Osmanlı vasalı Sigismund Báthory'nin Varad'daki birliklerini terhis etmesine izin verdi; ancak bu iznin koşulu, 1594 baharında Sultan III. Murad'ın Habsburglara karşı düzenleyeceği seferde destek vermek amacıyla Erdel Prensliği'nde 60.000 kişilik bir ordu toplamasıydı.[10]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ İnalcık, Halil (2013). The Ottoman Empire: The Classical Age, 1300-1600. Paris: Hachette UK. s. 139. ISBN 9781780226996.
- ^ Cartledge, Bryan (2011). The Will to Survive: A History of Hungary. New York City: Columbia University Press. s. 100. ISBN 9780231702249.
- ^ Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel K. (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. 1. Cambridge: Cambridge University Press. s. 184. ISBN 9780521291637.
- ^ Setton, Kenneth M. (1984). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume IV: The Sixteenth Century from Julius III to Pius V (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. s. 921. ISBN 0-87169-162-0.
- ^ Imber, Colin (2002). The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure of Power. New York City: Palgrave Macmillan. s. 67. ISBN 9780333613863.
- ^ Pálffy, Géza (2021). Hungary Between Two Empires 1526–1711. David R. Evans tarafından çevrildi. Bloomington, Indiana: Indiana University Press. s. 115. doi:10.2307/j.ctv21hrjwj. ISBN 9780253054678. JSTOR j.ctv21hrjwj.
- ^ Hegyi, Klára (2019). "Ottoman Defence System in Hungary". Fodor, Pál (Ed.). The Battle for Central Europe. Leiden: Brill. ss. 309-319. doi:10.1163/9789004396234_016. ISBN 978-90-04-39623-4.
- ^ Horváth, Jenő (1897). Magyar Hadi Krónika: A Magyar Nemzet Ezeréves Küzdelmeinek Katonai Története [Hungarian War Chronicle: The Military History of the Thousand-Year Struggles of the Hungarian Nation] (PDF) (Macarca). 2. Budapest: Hungarian Academy of Sciences. s. 113.
- ^ Ágoston, Gábor (2021). The Last Muslim Conquest: The Ottoman Empire and Its Wars in Europe. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. s. 251. ISBN 9780691159324.
- ^ a b c Bánlaky, József. "A Magyar Nemzet Hadtörténelme" [The Military History of the Hungarian Nation]. arcanum.com (Macarca).