Lokapala
Lokapāla (Sanskrit: लोकपाल, lokapāla; "dünyanın koruyucusu"), Hinduizm ve Budizm'de yönlerin koruyucusu olan tanrılara verilen addır. ([en.wikipedia.org](https://en.wikipedia.org/wiki/Lokapala))
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Lokapāla terimi, Sanskritçe "loka" (dünya) ve "pāla" (koruyucu) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve "dünyanın koruyucusu" anlamına gelir. ([es.wikipedia.org](https://es.wikipedia.org/wiki/Lokapala))
Hinduizm'de Lokapāla
[değiştir | kaynağı değiştir]Hinduizm'de Lokapāla'lar, genellikle sekiz yönün (Aṣṭa-Dikpāla) koruyucuları olarak kabul edilir. Her bir tanrı belirli bir yönü temsil eder ve kendi sembolleriyle tanınır:
- **İndra** – Doğu yönünün koruyucusu, gök gürültüsü ve savaş tanrısıdır. Sembolü vajra (şimşek) ve fil Airavatadır.
- **Agni** – Güneydoğu yönünün koruyucusu, ateş tanrısıdır. Sembolü mızraktır.
- **Yama** – Güney yönünün koruyucusu, ölüm ve adalet tanrısıdır. Sembolü danda (asa) ve bufalodur.
- **Nirrti** – Güneybatı yönünün koruyucusu, yıkım ve hastalık tanrıçasıdır. Sembolü kılıçtır.
- **Varuna** – Batı yönünün koruyucusu, su ve okyanus tanrısıdır. Sembolü pasha (ilmek) ve su yaratıklarıdır.
- **Vayu** – Kuzeybatı yönünün koruyucusu, rüzgar tanrısıdır. Sembolü bayraktır.
- **Kubera** – Kuzey yönünün koruyucusu, servet ve zenginlik tanrısıdır. Sembolü gada (topuz) ve mücevherlerle süslü bir adam olarak tasvir edilir. ([en.wikipedia.org](https://en.wikipedia.org/wiki/Kubera))
- **Ishana** – Kuzeydoğu yönünün koruyucusu, bilgelik ve bilgi tanrısıdır. Sembolü üç dişli mızraktır.
Bu tanrılar, Hindu tapınaklarının mimarisinde, özellikle girişlerde ve köşe noktalarında tasvir edilirler. ([en.wikipedia.org](https://en.wikipedia.org/wiki/Lokapala))
Budizm'de Lokapāla
[değiştir | kaynağı değiştir]Budizm'de Lokapāla terimi, genellikle Dört Gök Kralı (Çaturmahārāja) için kullanılır. Bu krallar, dört ana yönü koruyan tanrılardır:
- **Dhṛtarāṣṭra** – Doğu yönünün koruyucusu, müzik tanrısıdır.
- **Virūḍhaka** – Güney yönünün koruyucusu, büyüme ve genişleme tanrısıdır.
- **Virūpākṣa** – Batı yönünün koruyucusu, içgörü tanrısıdır.
- **Vaiśravaṇa** – Kuzey yönünün koruyucusu, servet ve zenginlik tanrısıdır. ([en.wikipedia.org](https://en.wikipedia.org/wiki/Lokapala))
Bu tanrılar, Budist sanatında genellikle zırhlı figürler olarak tasvir edilir ve tapınakların girişlerinde koruyucu olarak yer alırlar.