Kvintishevi
Kvintishevi (Gürcüce: კვინტისხევი), tarihsel Palakatsio bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı Sazlısu (Goraveli) köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir yerleşim yeridir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Kvintishevi, Gürcüce bir yer adı olup “kvinti” (კვინტი) ve “hevi” (ხევი) kelimelerinden oluşur. Bu yer adı Türkçeye “Çifte Dereler” şeklinde çevrilebilir. “Kvinti” kelimesinden türemiş başka bir yer adı da Borçka ilçesinde bulunan Kvintauri’dir. Nitekim Kvintauri (კვინტაური) adı, 1925 yılında, Gürcüce anlamına uygun şekilde “Çifteler” olarak değiştirilmiştir.[1] Kvintishevi Türkçeye Kvindishev (كوندسخو) şeklinde girmiştir. Ancak bu yer adının Osmanlıca yazılışı Gundushev, Kunduzhev şeklinde okunmuştur.[2]
Kvintishevi veya Gundushev köyünün bulunduğu Palakatsio bölgesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın sınırları içinde yer alıyordu. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Kvintishevi veya Gundushev köyü, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Çıldır livasının Canbaz nahiyesine bağlıydı. Nüfusu 14 Hristiyan haneden oluşuyordu. Hane reislerinin adları, bu yerleşimin bir Gürcü köyü olduğunu göstermektedir. Bu deftere göre köyde buğday, arpa, çavdar ve keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.[2][3]
Kvintishevi veya Gundushev , Çıldır Eyaleti’nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterine göre aynı idari konuma sahipti. Köy Abdullah adında birine tahsis edilmişti ve toplam geliri 3.000 akçeden oluşuyordu.[4] Kvintishevi'nin nüfusun 1831 tarihinde 6 haneye düşmüş olması, bu yerleşimin zaman içinde iyice küçüldüğünü göstermektedir.[2] Nitekim 1886 tarihindeki Rus nüfus sayımında köyün adı geçmemektedir. Bu tarihten önce Kvintishevi'nin boşaldığını veya Goraveli köyünün bir mahallesi haline geldiğini tahmin edilebilir. Goraveli köyünün batı sınırından yer alan köy 1948’de harabeye dönüşmüştü.[5]
Kvintishevi veya Gundushev, yerleşim yeri adı olarak ortadan kalkmış, ancak bu bölgede “Gündüzhev” şeklindeki bir soyadına kaynaklık etmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 118". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2024.
- ^ a b c "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, III. Cilt (1958), s. 398". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2024.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი: თარგმანი: წიგნი II), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 268". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2024.
- ^ "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 287". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2024.
- ^ "M. Fahrettin Kırzıoğlu, "Çıldır Köyleri Seyahat Notları-I", Bizim Ahıska" (PDF). 27 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ekim 2024.