İçeriğe atla

Kamyon

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kamyon
SınıflandırmaTaşıt
EndüstriOtomotiv endüstrisi
KullanımıTaşımacılık
Enerji kaynağıMazot
Güçlendirme desteğiDizel motor
Tekerlek sayısı4-10
Askerî kamyon
Daimler-Lastwagen, 1896

Kamyon, ağır yük taşımaya yarayan motorlu araçtır. Otomobil prensibine göre çalıştıklarından teknik sınıflandırmada büyük yük otomobili olarak tanımlanırlar. Türkçede genellikle uluslararası kara yolu taşımacılığında kullanılan, çok dingilli uzun kamyonlara tır denir.[1] Bu sözcük Türkçeye TIR anlaşması gereğince TIR levhası taşıyan ve uluslararası taşımacılık yapan uzun kamyonlardan geçmiştir.

Daha küçük çeşitler, bazı otomobillere mekanik olarak benzer olabilir. Ticari kamyonlar çok büyük ve güçlü olabilir ve çöp kamyonları, itfaiye araçları, beton mikserleri ve emmeli ekskavatörler gibi özel ekipmanlarla monte edilmek üzere yapılandırılabilir.

ABD, Kanada ve Meksika'da dizel motorlu küçük ve orta boy kamyonlar bulunsa da, şu anda kullanılan kamyonların çoğu hala benzinli motorla çalışıyor. Elektrikli kamyonların pazar payı hızla büyüyor, 2027 yılına kadar küresel olarak %7'ye ulaşması bekleniyor. Avrupa Birliği'nde, araç ağırlığı 3,5 tona (3,4 uzun ton; 3,9 kısa ton) kadar olan araçlar, hafif ticari araçlar ve geniş ticari araç olarak bilinir.

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Otomobilin tarihi
Sentinel Waggon Works vagonu

Kamyonların ve arabaların ortak bir muciti vardır. 1769'da inşa edilen buharla çalışan nalbant Nicolas Joseph Cugnot ilk kez Fardier'i tasarladı. Ancak, buharlı vagonlar 19. yüzyılın ortalarına kadar yaygın değildi.[2]

İlk yarı römork 1881'de ortaya çıktı. De Dion-Bouton tarafından üretildi ve bir buharlı traktör tarafından çekildi.

Daimler Motor Lastwagen

1895 yılında Karl Benz ilk içten yanmalı motorlu kamyonu tasarladı ve üretti. O yılın ilerleyen saatlerinde Benz'in bazı kamyonları Netphener tarafından otobüs olacak şekilde değiştirildi.[3] Bir yıl sonra, 1896'da, olan Gottlieb Daimler tarafından başka bir içten yanmalı motorlu kamyon Daimler Motor Lastwagen inşa edildi. Peugeot, Renault ve Büssing gibi diğer şirketler de kendi versiyonlarını üretti. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk kamyon 1899'da Autocar Company tarafından yapıldı ve 5 veya 8 beygir gücünde (4 veya 6 kW) motorlarla mevcuttu. Dönemin kamyonları çoğunlukla iki silindirli motorlar kullanıyordu ve 1.5 ila 2 t (3.300 ila 4.400 lb) taşıma kapasitesine sahipti.[4] Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra birkaç ilerleme kaydedildi: elektrikli marş motoru ve 4, 6 ve 8 silindirli motorlar sunuldu. Daha sonra kamyon üretimi gelişti.

Tasarım

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hemen hemen tüm kamyonlar ortak bir yapıya sahiptir: şasi, kabin, tır kupası, kargo veya ekipman alanı, akslar, süspansiyon ve tekerlekler, motor ve güc aktarma organlarından yapılmıştır. Pnömatik, hidrolik, su ve elektrik sistemleri de mevcut olabilir.

Daha ağır kamyonların çoğu, turboşarjlı ve ara soğutuculu dört zamanlı dizel motorlar kullanır. Büyük arazi kamyonları, V12 Detroit Diesel iki zamanlı lokomotif tipi motorlar kullanır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çöp kamyonlarının büyük bir kısmı, düşük yakıt maliyetleri ve düşük karbon emisyonları için CNG (sıkıştırılmış doğalgaz) motorları kullanır. Avrupa Birliği'nde tüm yeni kamyon motorları Euro VI emisyon yönetmeliklerine uygun olmalıdır.[5] Ağır elektrikli kamyonlar ve hidrojenle çalışan kamyonlar (hidromobil) 2021'de piyasaya yeni girecekdir. Her ne kadar önce arabalar olacak olsa da, fosil yakıtlı araçların aşamalı olarak kaldırılması kamyonları da içeriyor.

Küçük kamyonlar, otomatik şanzımana veya senkromeçli (senkronizörler) manuel şanzımana sahip olan şanzıman kullanır. Ortak Kuzey Amerika kurulumları 9, 10, 13, 15 ve 18 hızları içerir. Ağır kamyonlar için otomatik ve otomatikleştirilmiş manuel şanzımanlar giderek daha yaygın hale geliyor.

Bir kamyon kasası, traversler tarafından bir arada tutulan iki paralel kutu (boru şeklinde) ve C-şekilli raydan veya kirişten oluşur. Bu çerçeveler, uçtan eğimli olmaları durumunda bir merdivene benzemeleri nedeniyle merdiven çerçeveleri olarak anılır.

Çerçeve genellikle çelikten yapılır, ancak daha hafif bir ağırlık için (tamamen veya kısmen) alüminyumdan yapılabilir. Bir veya iki uca bağlı bir çekme çubuğu bulunabilir, ancak ağır traktörler neredeyse her zaman beşinci tekerlek aksamından yararlanır.

Başlıca üretici firmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Kamyon üreticileri listesi
  1. Unimog - Askerî Mercedes-Benz Kamyon
  2. BMC - Türkiye
  3. Volvo - İsveç
  4. Mercedes-Benz - Almanya
  5. Renault - Fransa, Asya ve Afrika
  6. Mack - Hollanda & Amerika
  7. DAF - Hollanda
  8. MAN - Almanya
  9. Scania - İsveç
  10. Ford - Amerika, Almanya ve Türkiye
  11. Freightliner - Amerika
  12. Iveco - İtalya
  13. Kenworth - Amerika
  14. Peterbilt - Amerika
  15. Western Star - Amerika
  16. Chrysler / Dodge - Amerika

Kamyon tipleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Kamyon sınıflandırması ve Kamyon türleri listesi
  1. Çekici kamyonu
  2. Çöp kamyonu
  3. Araba taşıma römorku
  4. Beton karıştırıcı
  5. Damperli kamyon
  6. Çekici
  7. Forklift
  8. Frigorifik kamyon
  9. İtfaiye aracı
  10. Tanker (kamyon)
  11. Kapalı kasa kamyon
  12. Kış hizmet aracı
  13. Mini kamyon
  14. Yarı römork kamyon

Dünya çapında ağır kamyon pazarı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir beton mikseri
International marka bir kamyon
En büyük üreticiler dünya çapında, 16 ton GVW üzerinde, 2008[6]
No Firma Miktarlar
1 Isuzu 488.488
2 DaimlerChrysler (Mercedes-Benz, Freightliner, Sterling, Unimog, Western Star, Fuso) 395.123
3 Hino Motors (Toyota Group) 251.768
4 Volvo (Volvo, Mack, Renault, UD Nissan Diesel) 218.542
5 Hyundai 151.759
6 MAN (Volkswagen Güney Amerika) 146.652
7 Iveco (Iveco, Magirus, Astra, Seddon Atkinson, Yuejin) 135.658
8 Nissan Diesel 134.033
9 Tata 128.169
10 Paccar (DAF TrucksKenworth, Peterbilt, Leyland Trucks) 125.084

Avrupa

[değiştir | kaynağı değiştir]

Batı Avrupa Üreticileri

Doğu Avrupa üreticileri

Asya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir kamyon istasyonu Ladakh, Hindistan

Ağır kamyon lider üreticileri (alfabetik sıraya göre):

Güney Amerika

[değiştir | kaynağı değiştir]

Güney Amerika'da tescilli ağır kamyonlar (2002; % üretim yüzdelerine göre sıralanmıştır):

Kuzey Amerika

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir kamyon - Kaliforniya
Bir kamyon - Kaliforniya

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "tır." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 21 Mayıs 2013
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  6. ^ "2008". 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2009. 
Wikimedia Commons'ta Kamyon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamyon&oldid=32655778" sayfasından alınmıştır