İçeriğe atla

Kürt aşiretleri

Kontrol Edilmiş
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kürtlerin yaşadığı bölgeler. Tarihi, kültürel ve coğrafi olarak Kurdistan olarak isimlendirilir.

Aşağıda, Batı Asya'daki Kürdistan coğrafi-kültürel bölgesinde yer alan bir etnik grup olan Kürt halkının (Sorani Kürtçesi: هۆزە کوردیەکان) kabilelerinin bir listesi yer almaktadır.

Ermenistan ve Gürcistan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ermenistan ve Gürcistan'daki Kürt aşiretleri, iki ana göç dalgası sırasında Van, Kars ve Doğubayazıt bölgelerinden Kafkasya'ya gelen Ezidilerden oluşur. Birinci dalga 19. yüzyıldaki Rus-Osmanlı savaşları sırasında (1828-1829 ve 1879-1882) ve ikinci dalga 1. Dünya Savaşı sırasında, özellikle Ermeni Kıırımı sırasında ve sonrasında, Ezidilerin de Ermenilerle birlikte hedef alındığı dönemde gerçekleşmiştir. Göç etmeden önce, Ezidiler Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Kürt aşiret etkileşimlerinin ayrılmaz bir parçasıydı. Birinci göç dalgası sırasında gelen Ermenistan Ezidileri, Aragatz'ın dağlık bölgelerindeki Aparan ve Talin eyaletlerine yerleşirken, ikinci dalga sırasında gelen Ezidiler Ashtarak, Echmiadzin ve Armavir'deki köylere yerleşmiştir.

Büyük aşiretler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük aşiretler ve bunların alt kolu olan aşiretler aşağıdakilerden oluşur:

  • Xaltî
  • Anqosî
  • Axlerî
  • Zukiriye Aşireti
    • Baravî
    • Bûtikî
    • Belekerî
    • Dasinî
    • Divinî
    • Korkitiya
    • Kurtikî
    • Masekî
    • Çohreşî
    • Memreşî
    • Mendesorî
    • Mendikî
    • Reshî
    • Reshkî
    • Shemsika
    • Sorî
  • Mehemdiye Aşireti
    • Mehemdî
    • Memreşa
  • Hesiniye Aşireti
    • Belekerî
    • Beyandûrî
    • Bûvkî
    • Dasinî
    • Dawidî
    • Divinî
    • Dodkî
    • Gêloyî
    • Kashakhî
    • Mamtajî
    • Memîdokî
    • Mekhsûdî
    • Mûskî
    • Mîrangî
    • Qazanî
    • Kûçî
    • Remoshî
    • Sherqî
    • Tûzhkî
    • Ûdî
    • Ortilî (Tartışmalı)
  • Sipki Aşireti
    • Belî
    • Chîlî
    • Îsedizî
    • Kashakha
    • Karêyî
    • Kilêrî
    • Mikhayla
    • Pîvazî
    • Rejevî
    • Rojkî
    • Sahaniya
    • Stûrkî
    • Shanezera
    • Shemsika
    • Utî

Adıyaman ili'nde şu aşiretler bulunmaktadır:

Aşağıdaki aşiretler Ağrı'da bulunmaktadır ve hepsi Şafii'dir:[32]

Aksaray İli'nde şu aşiretler bulunmaktadır:

Ankara İli'nde şu aşiretler bulunmaktadır:

Ardahan'da aşağıdaki kabileler bulunmaktadır:[37]

  • Bezikan
  • Cemaldînî
  • Kaskan
  • Sipkan
  • Pîrebadî
  • Zilan

Bitlis'te şu aşiretler bulunmaktadır:

Karadeniz ve Marmara Bölgeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadeniz Bölgesi ve Marmara Bölgesi'nde şu boylar bulunmaktadır:

Aşağıdaki kabileler Diyarbakır'da mevcuttur ve hepsi Şafii'dir:[76]

  • Bekirhan
  • Bedikan
  • Çaruma
  • Dodikan
  • Hancuk
  • Hasani
  • Hevedan
  • Hiyan
  • Izol
  • Keşko
  • Kulp
  • Mendan
  • Narik
  • Omeran
  • Paşur
  • Peçari
  • Şeyhdoda
  • Zahori

Aşağıdaki aşiretler Elazığ'da mevcuttur ve aksi belirtilmediği takdirde hepsi Hanefi'dir:[77]

Erzincan İli'nde şu aşiretler bulunmaktadır:

Erzurum'da şu aşiretler bulunmaktadır:]:[95]

  • Balaban [96]
  • Belican
  • Belikan
  • Cibran
  • Çarekan
  • Dilxêran
  • Dimilî
  • Hasenan
  • Sevkar
  • Şadiyan
  • Şexbizin [97]
  • Xormekan
  • Zerikan

Aşağıdaki aşiretler Gaziantep'te mevcuttur ve aksi belirtilmediği takdirde hepsi Hanefi'dir:[98]

Aşağıdaki aşiretler Kars ve Iğdır'da (1993'e kadar Kars ilçesidir) mevcuttur ve aksi belirtilmediği sürece hepsi Şafii'dir:[100]

Gümüşhane'de bulunan ve hepsi Alevi olan aşiretler şunlardır:[102]

  • Abasan
  • Abdalan
  • Arel
  • Butkan
  • Kurêşan
  • Lolan
  • Şadiyan [103]
  • Şeyhhasan
  • Xormekan

Hakkâri'de şu aşiretler bulunmaktadır:[104]

  • Begzade
  • Diri
  • Doski
  • Ertuşi
  • Gerdî
  • Gewdan
  • Giravî
  • Goyan
  • Herki
  • Humara
  • Jirkî
  • Mamxûran
  • Oramar
  • Pinyanişî
  • Qeşûran
  • Silehi
  • Zerzan

Kahramanmaraş'ta şu aşiretler bulunmaktadır:

Kayseri'de şu aşiretler bulunmaktadır:

Aşağıdaki kabile Kilis'te bulunmaktadır ve Hanefi'dir:[109]

  • Delikan

Kırşehir İli'nde şu aşiretler bulunmaktadır:

Konya'da şu aşiretler bulunmaktadır:

Malatya'da şu aşiretler bulunmaktadır:

Mardin'de şu aşiretler bulunmaktadır:

Aşağıdaki aşiretler Muş'da mevcuttur ve aksi belirtilmediği takdirde hepsi Şafii'dir:[168]

Aşağıdaki kabileler Siirt Vilayeti'nde bulunmaktadır ve hepsi Şafii'dir:

Sivas'ta şu kabileler bulunmaktadır:

Şanlıurfa İli'nde şu aşiretler bulunmaktadır:

Şırnak'ta şu aşiretler bulunmaktadır:[200]

  • Alikan
  • Aluwa
  • Amara
  • Bajarî
  • Batûyan/Botikan
  • Dêrşewî
  • Domanan
  • Dorikan
  • Dûdêran
  • Garîstan
  • Gewdan
  • Giravî
  • Girkê Emo
  • Giteyî
  • Goyan
  • Harûnan
  • Hecî Eliya
  • Hêsinan
  • Jirkî
  • Jîlyan
  • Kîçan
  • Mamxûran
  • Meman
  • Mîran
  • Mûsareşan
  • Omerkan
  • Qeşûran
  • Salihan
  • Sindî
  • Sipêrti
  • Soran
  • Şikakî
  • Şirnexî
  • Tayan
  • Welatî
  • Xêrikan
  • Zedkan
  • Zeherî
  • Zêvkî

Tunceli'de şu aşiretler bulunmaktadır:

Aşağıdaki aşiretler Van'da mevcuttur ve hepsi Şafii'dir:[207]

  • Adaman
  • Alan
  • Asiyan
  • Buriki
  • Botan
  • Ertuşi
  • Ezdinan
  • Geloi
  • Hacidiran
  • Haydaran
  • Kurêşan
  • Manhuran
  • Meleyan
  • Memani
  • Milan
  • Pinyaniş
  • Shekak
  • Şemsikan
  • Takuri
  1. ^ Oncu (2019), s. 20.
  2. ^ Oncu (2019), s. 24.
  3. ^ Oncu (2019), s. 31.
  4. ^ Oncu (2019), s. 38.
  5. ^ Oncu (2019), s. 48.
  6. ^ Oncu (2019), s. 54.
  7. ^ Oncu (2019), s. 56.
  8. ^ Oncu (2019), s. 62.
  9. ^ Oncu (2019), s. 64.
  10. ^ Oncu (2019), s. 130.
  11. ^ Oncu (2019), s. 106.
  12. ^ Oncu (2019), s. 133.
  13. ^ Oncu (2019), s. 154.
  14. ^ Oncu (2019), s. 155.
  15. ^ Oncu (2019), s. 346.
  16. ^ a b c Oncu (2019), s. 163.
  17. ^ Oncu (2019), s. 169.
  18. ^ Oncu (2019), s. 176.
  19. ^ Oncu (2019), s. 182.
  20. ^ Turkish state (2014), s. 21.
  21. ^ Oncu (2019), s. 219.
  22. ^ Oncu (2019), s. 221.
  23. ^ Turkish state (2014), s. 22.
  24. ^ Turkish state (2014), s. 23.
  25. ^ Oncu (2019), s. 281.
  26. ^ a b Gültekin, Ahmet Kerim (2013). "Kültürel Kimliklerin Çeşitliliği Bağlamında Özgün Bir Örnek: "Şavak Aşireti"". Antropoloji. 26 (129). ss. 130 and 140. 
  27. ^ a b Oncu (2019), s. 300.
  28. ^ a b Oncu (2019), s. 299.
  29. ^ Oncu (2019), s. 312.
  30. ^ Oncu (2019), s. 329.
  31. ^ Turkish state (2014), s. 34.
  32. ^ Turkish state (2014), ss. 36-62.
  33. ^ a b Andrews & Benninghaus (2002), s. 124.
  34. ^ a b c d e f Andrews & Benninghaus (2002), s. 114.
  35. ^ a b c d e Andrews & Benninghaus (2002), s. 115.
  36. ^ a b c d Andrews & Benninghaus (2002), s. 116.
  37. ^ Karakoç, Dağıstan (2014). Xoçvan (Çîrokên Nîvcomayî) (Kürtçe). Nûbihar. s. 12. ISBN 978-605-5053-17-8. 
  38. ^ a b Tan 2018, s. 196.
  39. ^ Tan 2018, s. 566.
  40. ^ a b Bozkurt 2021, s. 446.
  41. ^ a b c d e "Günümüz Sason Aşiretlerinin Dağılımı". 28 Temmuz 2016. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2022. 
  42. ^ Tan 2018, s. 568.
  43. ^ a b Tan 2018, s. 266.
  44. ^ Bozkurt 2021, s. 143.
  45. ^ Tan 2018, s. 191.
  46. ^ Tan 2018, s. 172.
  47. ^ a b Tan 2018, s. 183.
  48. ^ Bozkurt 2021, s. 384.
  49. ^ Bozkurt 2021, s. 465.
  50. ^ Bozkurt (2021), s. 363.
  51. ^ a b c d e f g Lezgîn, Roşan (4 Mart 2019). "Nameyê Dewanê Bongilanî". 
  52. ^ a b c d Akbulut (1995), s. 108.
  53. ^ a b c d Zuexpayij, Orhan (28 Ekim 2010). "Zazalar ve Zazaca Tartışmaları Üzerine". Erişim tarihi: 17 Ekim 2022. 
  54. ^ a b c d e f Akbulut (1995), s. 106.
  55. ^ a b c Akbulut (1995), s. 105.
  56. ^ a b c Akbulut (1995), s. 115.
  57. ^ a b Akbulut (1995), s. 114.
  58. ^ a b c d Akbulut (1995), s. 107.
  59. ^ Akbulut (1995), s. 217.
  60. ^ Akbulut (1995), s. 104.
  61. ^ a b Aksüt (2012), s. 224.
  62. ^ a b Tan 2018, s. 121.
  63. ^ Tan 2018, s. 375.
  64. ^ Kılıç (2017), s. 446.
  65. ^ a b c d Bitlis 1971il yıllığı. Ayyıldız Matbaası. 1971. s. 178. 
  66. ^ Bozkurt (2021), s. 389.
  67. ^ Bozkurt (2021), s. 441.
  68. ^ Bozkurt (2021), s. 436.
  69. ^ Bozkurt (2021), s. 390.
  70. ^ "İmam Rıza Ocağı ve Canbek Aşireti". Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. 
  71. ^ Yiğit (2017). Osmanlı Arşivi Çorum Belgeleri Kataloğu (PDF). Çorum Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü. s. 480. ISBN 978-605-82689-3-7. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. 
  72. ^ Yiğit (2017). Osmanlı Arşivi Çorum Belgeleri Kataloğu (PDF). Çorum Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü. s. 404. ISBN 978-605-82689-3-7. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. 
  73. ^ Aksüt (2012), s. 256.
  74. ^ "Kurdên li dinyayê belavbûyî Şêxbizinî / Lek" (Kürtçe). 17 Şubat 2016. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. [ölü/kırık bağlantı]
  75. ^ Dr Mikaîlî (2020). "Îskana kurdên şêxbezenî (şêxbizin) li Anatolîyê" (PDF). Bîrnebûn (Kürtçe ve Türkçe), 76. ss. 6-22. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  76. ^ Turkish state (2014), ss. 92-101.
  77. ^ Turkish state (2014), ss. 102-105.
  78. ^ a b Aksüt (2012), s. 261.
  79. ^ a b c d e f Yılmaz, Hacı (2018). "Palu aşiretler ve Koreşanlılar" (PDF). Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı. s. 426. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020. 
  80. ^ Çakar (2013), s. 118.
  81. ^ "Altınoluk". Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020. 
  82. ^ "Alevîlik / Rea Haq". 14 Ocak 2018. Erişim tarihi: 8 Mart 2020. 
  83. ^ "Kültürel Kimliklerin Çeşitliliği Bağlamında Özgün Bir Örnek: Şavak Aşireti". Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi. Cilt 26. Ankara University. 2013. ss. 129-156. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020. 
  84. ^ "Sinemilliler ve Sinemil Adı, Kökenleri". Pirha - Pir Haber Ajansı. 26 Aralık 2016. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2020. 
  85. ^ Çakar (2019), s. 5.
  86. ^ a b c d Bulut (2013), s. 388.
  87. ^ a b c d e Bulut (2013), s. 391.
  88. ^ a b c d e Bulut (2013), s. 389.
  89. ^ "Atmalılar bin yıllık Tarihlerini araştıracak". Erişim tarihi: 10 Mayıs 2020. 
  90. ^ a b Bulut (2013), s. 392.
  91. ^ a b c Bulut (2013), s. 390.
  92. ^ a b c d Bulut (2013), s. 395.
  93. ^ Bulut (2013), s. 399.
  94. ^ Aksüt (2012), s. 284.
  95. ^ Önder, Ali Rıza (1953). "Hınıs'ta aşiretler". Hinçer, İhsan (Ed.). Türk folklor araştırmaları. s. 1025. 
  96. ^ Kılıç (2017), s. 410.
  97. ^ Kılıç (2017), s. 455.
  98. ^ Turkish state (2014), ss. 138-147.
  99. ^ Nail Yılmaz (2005). Kentin Alevileri: Reşadiye, İkitelli örneği. s. 84. 
  100. ^ Turkish state (2014), ss. 165-201.
  101. ^ "Ardahan'ın tarihsel özeti ve Xoçvan / Korgeli (Gölgeli) köyü". Arya Haber. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. 
  102. ^ Turkish state (2014), ss. 148-152.
  103. ^ Aksüt (2012), s. 298.
  104. ^ Peter Alfred, Andrews; Benninghaus, Rüdiger, (Ed.) (1989). Ethnic Groups in the Republic of Turkey. ss. 214-219. 
  105. ^ a b c d e f g h i Andrews & Benninghaus (2002), ss. 122-123.
  106. ^ a b c d e f g Andrews & Benninghaus (2002), s. 132-133.
  107. ^ Andrews & Benninghaus (2002), s. 137.
  108. ^ a b c d e f g h i j Andrews & Benninghaus (2002), s. 129.
  109. ^ Turkish state (2014), ss. 143.
  110. ^ a b c d e Andrews & Benninghaus (2002), s. 118.
  111. ^ a b c d e f g h i j Andrews & Benninghaus (2002), s. 119.
  112. ^ a b c Andrews & Benninghaus (2002), s. 120.
  113. ^ a b Çakar (2013), s. 116.
  114. ^ a b c Andrews & Benninghaus (2002), ss. 121-122.
  115. ^ a b Bozkurt 2021, s. 224.
  116. ^ Aksüt (2012), s. 294.
  117. ^ Bozkurt 2021, s. 540.
  118. ^ Bozkurt 2021, s. 325.
  119. ^ Çakar (2013), s. 117.
  120. ^ Öçal 2020, s. 37.
  121. ^ Tan 2018, s. 120.
  122. ^ a b Yalçın, Idris (2015). "Geçmişten günümüze İdil'in siyasî, idarî, sosyo-ekonomik ve kültürel tarihî". Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı. s. 28. 
  123. ^ Tan 2018, s. 302.
  124. ^ Tan 2018, s. 177.
  125. ^ Tan 2018, s. 108.
  126. ^ Tan 2018, s. 155.
  127. ^ Tan 2018, s. 165.
  128. ^ Tan 2018, s. 328.
  129. ^ Tan 2018, s. 263.
  130. ^ Tan 2018, s. 133.
  131. ^ Tan 2018, s. 169.
  132. ^ Tan 2018, s. 322.
  133. ^ a b Tan 2018, s. 102.
  134. ^ Tan 2018, s. 276.
  135. ^ Tan 2018, s. 130.
  136. ^ Tan 2018, s. 159.
  137. ^ Tan 2018, s. 161.
  138. ^ Öçal 2016, s. 36.
  139. ^ Tan 2018, s. 110.
  140. ^ Tan 2018, s. 334.
  141. ^ Tan 2018, s. 194.
  142. ^ a b c Tan 2018, s. 267.
  143. ^ Tan 2018, s. 164.
  144. ^ a b c Öçal 2020, s. 39.
  145. ^ Tan 2018, s. 167.
  146. ^ Tan 2018, s. 308.
  147. ^ Tan 2018, s. 340.
  148. ^ a b Tan 2018, s. 300.
  149. ^ Tan 2018, s. 296.
  150. ^ Öçal 2020, s. 42.
  151. ^ Öçal 2016, s. 99.
  152. ^ Tan 2018, s. 321.
  153. ^ Tan 2018, s. 122.
  154. ^ Tan 2018, s. 307.
  155. ^ Öçal 2020, s. 36.
  156. ^ Tan 2018, s. 160.
  157. ^ Öçal 2020, s. 57.
  158. ^ Tan 2018, s. 119.
  159. ^ Öçal 2016, s. 81.
  160. ^ Tan 2018, s. 282.
  161. ^ Tan 2018, s. 305.
  162. ^ Tan 2018, s. 154.
  163. ^ a b Bozkurt 2021, s. 478.
  164. ^ Tan 2018, s. 330.
  165. ^ Tan 2018, s. 288.
  166. ^ Tan 2018, s. 316.
  167. ^ Tan 2018, s. 128.
  168. ^ Turkish state (2014), ss. 252-261.
  169. ^ a b Gültekin, Ahmet Kerim (2018). "Aşiret Ne Anlatır?". Kürt Tarihi. Cilt 32. s. 12. 
  170. ^ Tan 2018, s. 139.
  171. ^ a b c d e f Alkan, Adnan (2020). "Siirt İli'ndeki Göçebelerin Göç Hareketliliği ve Yolları Üzerine Bir İnceleme". International Journal of Geography and Geography Education, 41. ss. 160-176. doi:10.32003/igge.623657.  Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  172. ^ Tan 2018, s. 112.
  173. ^ a b Tan 2018, s. 381.
  174. ^ a b c d e f g h Andrews & Benninghaus (2002), ss. 138-141.
  175. ^ a b c Andrews & Benninghaus (2002), s. 126.
  176. ^ a b Yakar, Jak (2000). Ethnoarchaeology of Anatolia: Rural Socio-economy in the Bronze and Iron Ages. Emery and Claire Yass Publications in Archaeology. s. 107. 
  177. ^ Bozkurt 2021, s. 445.
  178. ^ Gökbel, Ahmet (2004). İnanç Tarihi Açısından Sivas. s. 245. 
  179. ^ Soileau, Dilek Kızıldağ (2017). Koçgiri İsyanı: Sosyo-tarihsel Bir Analiz: Sosyo-tarihsel Bir Analiz. 1st. İletişim Yayınları. ISBN 978-975-05-2332-8. 
  180. ^ Andrews & Benninghaus (2002), s. 41.
  181. ^ Kılıç 2017, s. 389.
  182. ^ Bozkurt 2021, s. 181.
  183. ^ Bozkurt 2021, s. 176.
  184. ^ a b Bozkurt 2021, s. 416.
  185. ^ Bozkurt 2021, s. 419.
  186. ^ a b Bozkurt 2021, s. 428.
  187. ^ a b Bozkurt 2021, s. 497.
  188. ^ a b c Bozkurt 2021, s. 418.
  189. ^ Kılıç 2017, s. 422.
  190. ^ Bozkurt 2021, s. 499.
  191. ^ Bozkurt 2021, s. 163.
  192. ^ Bozkurt 2021, s. 654.
  193. ^ Bozkurt 2021, s. 526.
  194. ^ Bozkurt 2021, s. 304.
  195. ^ Kılıç 2017, s. 428.
  196. ^ Bozkurt 2021, s. 164.
  197. ^ Bozkurt 2021, s. 475.
  198. ^ Bozkurt 2021, s. 168.
  199. ^ Bozkurt 2021, s. 371.
  200. ^ Baz, Ibrahim (2015). Şırnak Aşiretleri Ve Kültürü. Şırnak Ticaret ve Sanayi Odası. ss. 27-37. ISBN 978-605-88496-3-1. 
  201. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Bulut (2013), s. 393.
  202. ^ a b c d e Bulut (2013), s. 394.
  203. ^ a b c d e Bulut (2013), s. 143.
  204. ^ a b c d Bulut (2013), s. 142.
  205. ^ a b c d Bulut (2013), s. 405.
  206. ^ Bulut (2013), s. 213.
  207. ^ Turkish state (2014), ss. 341-351.