Herki (aşiret)

Herki, Harki olarak da yazılır (Kürtçe: Herkî,ھەرکی) Kürdistan coğrafi bölgesinde büyük bir aşirettir. Bu aşiretin en büyük kısmı Irak Kürdistanı'nda ve önemli bir kısmı İran Kürdistanı'nda yaşamaktadır. Ayrıca Türkiye (coğrafi olarak Kuzey Kürdistan) topraklarında da bulunurlar. Türkiye'deki mensupları çoğunlukla Yüksekova ve Şemdinli ilçelerinde yaşar. Yüksekova'nin en büyük ailelerinden birisi olan Zeydanlar bu aşireti Zeydi koluna mensuptur. -an eki Kürtçe'de çoğul ekidir.

Herkiler üç alt aşirete ayrılır: Menda, Sida ve Serhati.

Tarihi

Geleneklere göre, Herkiler Babekr Ağa adlı bir kişinin soyundan gelmektedir.

Ancak, Orta Çağ'da Kürt Kabileleri ve Kabile Liderleri kitabının yazarı Zirar Sıddık Tevfik Harkilerin Orta Çağ'da muhtemelen 'Arji' ismiyle mevcut olduğuna inanmaktadır. Arjilerin Abbasiler döneminde Amadiya civarında yaşadığı anlaşılmaktadır. Arjilere ait olduğu doğrulanan bir kişi, İmadeddin Zengi'nin çağdaşı olan Ebu'l-Haija bin Abdullah El-Hakkari'nin adamlarından biri olan Bav El-Arji adlı bir kişidir.

Abbas El-Azzavi, Irak Kabileleri Ansiklopedisi adlı eserinde, bir Herki liderinin kendisine Herkilerin aslen Milli kabilelerinin bir kolu olduğunu teyit ettiğini belirtir. Ayrıca Herkilerin 19. yüzyıl eseri Seyâhatnâme-i hudûd'da [bahsedildiğini de ekler.

Yaşamları

Herkiler çoğunlukla sürüleriyle göçebe bir hayat yaşadılar ancak bu durum 1920'den ve Sevr Antlaşması'ndan sonra çok değişti. İran, Irak, Suriye ve Türkiye'nin çizilmiş yeni sınırları, Kürt kabilelerinin göçebe olarak yer değiştirmelerine engelledi ve göçebe yaşam tarzlarını kısıtladı.

1989'da Urmiye ve Revanduz arasında yaşayan yaklaşık 20.000 kişi sayıldı. Düzenli olarak İran'dan Irak'a tuz getirip dönüşte buğday ve arpayla İran'a geri donerlerdi.

Herkiler çok iyi silahlanmış bir kabileydi ve iyi savaşçılar ve sert adamlar olarak biliniyorlardı. Bazı kadınları zaman zaman erkeklerle birlikte savaşırken görülüyordu. Herkiler yağmacılık yapardı, örneğin, Tahir Ağa adlı bir Herki reisi ile Bradost'lu Muhammed Said Bey arasında sürekli bir rekabet vardı, önceki kişi ikincisinden 400'den fazla keçi yağmalamıştı.