Hendek, Hopa
| Hendek | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Hendek Hendek'in Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Hopa |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 336 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 274 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08690 |
Hendek, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Hendek köyünün en eski adı, Lazca Gvarci (გვარჯი) veya Garci'dir.[3][4] Ancak köyün adı 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Hendek olarak kaydedilmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hendek (خندق) olarak geçer.[5][6]
Gvarci köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[7] Gvarci köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Hendek adıyla Trabzon vilayetinin sancaklarından biri olan Lazistan sancağının Hopa kazasına bağlıydı. Nüfusu 38 hanede yaşayan 100 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusundan ibaret olması ihtimali de vardır. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 300 keçi/koyun, 3 at, 50 inek ve 4 öküz kaydedilmiştir.[8]
Gvarci veya Hendek köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçti. Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesine araştırma gezisi yapmış olan Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, köyü adını Gürcü alfabesiyle Hendeki (ხენდექი), Rus alfabesiyle Handak (Xaндак) şeklinde yazmıştır. Bu tarihte köyde 5 hanede 34 kişi yaşıyor ve nüfusu tamamı Lazlardan oluşuyordu.[9]
Hendek köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetine bağlı Hopa kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 gelen nüfus sayımında, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesi sonucunda kurulmuş olan Çoruh vilayetinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 732 kişiden oluşuyordu.[10] 1965 genel nüfusu sayımında, Zendidi mahallesinin ayrı bir köy haline getirilmesi sonucunda Hendek köyünde yaşayan insan sayısı 474 kişiye düşmüştü ve bu nüfus içinde 173 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Hendek köyü, Artvin il merkeziine 76 km, Hopa ilçe merkezine 6 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 274[2] |
| 2019 | 287[2] |
| 2018 | 237[2] |
| 2017 | 163[2] |
| 2016 | 152[2] |
| 2015 | 160[2] |
| 2014 | 156[2] |
| 2013 | 146[2] |
| 2012 | 161[2] |
| 2011 | 151[2] |
| 2010 | 145[2] |
| 2009 | 118[2] |
| 2008 | 116[2] |
| 2007 | 134[2] |
| 2000 | 335[12] |
| 1990 | 593[12] |
| 1985 | 602[12] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Hendek, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Artvin Hopa Hendek Köy Nüfusu". Nufusune.com. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti - I (Gürcüce: ჭანეთი - I), Batum, 1977, s. 67" (PDF). 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Haziran 2023.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 135, ISBN 9786055708856.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 364, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 621.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 365, ISBN 9789157871117.
- ^ İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 166.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 172" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 88.
- ^ a b c d "Hendek Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.