Dörtyol, Şenkaya
| Dörtyol | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Dörtyol Dörtyol'un Erzurum 'daki konumu | |
Koordinatlar: 40°25′53″N 42°11′15″E / 40.43149°K 42.18761°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 2172 m |
| Nüfus | 133 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Dörtyol, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Dörtyol köyünün eski adı Türkçe kayıtlarda Zedekom veya Zedrekom gibi farklı biçimlerde geçer. Nitekim Erkân-i Harbiye-i Umumiye'nin 1914 tarihli haritasında Zedekom / Zadakom (زەدەكوم) ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Zedre Kom (زەدرە كوم) biçiminde yazılmıştır.[5][6]
Zedekom köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce bir kaynakta köyün eski adının "Sadgomi"den (სადგომი) değişime uğramış olabileceği belirtilmiştir.[7] Gürcüce bir kelime olan "sadgomi" (სადგომი), ev, barınak, ahır gibi anlamlara gelir.[8]
Zedekom, Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitinde Çıldır Eyaleti'nin Oltu sancağına bağlıydı ve bu tarihte köyde 5 hanede 15 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Zedekom köyünün nüfusunun yaklaşık 30 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Zedekom köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesine göre Kars vilayetinin Sarıkamış kazasına bağlı Bardiz nahiyesinin köylerinden biriydi.[9] 1940 genel nüfus sayımında "Zadrakum" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 240 kişiden oluşuyordu.[10] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Bardiz nahiyesi ve Zadrakom köyü bu kazaya bağlandı. 1955 genel nüfus sayımında "Zadrakom (Dörtyol)" biçiminde kaydedilmiş olması, 1950'den sonra köyün adının değiştirildiğini göstermektedir.[11] 1965 yılında Dörtyol köyünde 363 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 86 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum'da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi'nin bir mahallesi olmuştur.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahalle, Erzurum il merkezine 174 km, Şenkaya ilçe merkezine 36 km uzaklıktadır.[14][15] Mahalle, Şenkaya'nın güneybatısında olup, 25.10 numaralı Şenkaya-Horasan il yoluna, Kireçli Mahallesi üzerinden, 9,6 km'lik bir köy yoluyla bağlıdır.[16]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 133[2] |
| 2021 | 165[2] |
| 2020 | 157[2] |
| 2019 | 178[2] |
| 2018 | 150[2] |
| 2017 | 133[2] |
| 2016 | 135[2] |
| 2015 | 141[2] |
| 2014 | 144[2] |
| 2013 | 173[2] |
| 2012 | 186[3] |
| 2011 | 202[3] |
| 2010 | 201[3] |
| 2009 | 213[3] |
| 2008 | 225[3] |
| 2007 | 273[3] |
| 2000 | 367[3] |
| 1990 | 397[17] |
| 1985 | 449[18] |
| 1965 | 363[19] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Dörtyol Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Dortyol, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ ""Oltu" (Harita) - Erkan-ı Harbiye-i Umumiye, 1330". 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 765". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2023.
- ^ a b Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 82. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "სადგომი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 4 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 765". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 356.
- ^ 1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1961, s. 214.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 261.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Dörtyol Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Dörtyol to Erzurum". Dörtyol to Erzurum. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ "Dörtyol to Kireçli". Dörtyol to Kireçli. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.