İçeriğe atla

Abhazya pasaportu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Abhazya pasaportu
Veren kuruluşAbhazya
Belge türüPasaport
AmaçKimlik doğrulama ve seyahat
Abhazya Pasaportunun Geçerli Olduğu Ülkeler.

Abhazya pasaportu (Abhazca: Атәылауаҩшәҟәы; Rusça: Абха́зский па́спорт), Abhazya Cumhuriyeti vatandaşlarına yurt dışına seyahat ve ülke içerisinde kimlik bilgisi sağlamak amacıyla verilen pasaporttur. Abhazya sadece Rusya, Nikaragua, Venezuela ve Nauru tarafından tanındığı için Abhazyalılar diğer ülkelere seyahat için Rus pasaportunu kullanmaktadırlar.

Abhazya pasaportu koyu yeşil renktedir. Ortasında Abhazya arması, bunun yukarısında ülkenin adı (Abhazya) ve aşağısında "pasaport" bulunmaktadır. Bunların tamamı hem Abhazca hem de Rusça yazılmıştır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Abhazya pasaportlarından önce ülkede Sovyet pasaportları kullanılmaktaydı. Bu pasaportlar önce Acara Özerk Cumhuriyeti'ne gönderilmiş, Gürcistan'ın geri kalanı gibi Acara'da da Gürcistan pasaportları kullanılacağı için Acara lideri Aslan Abaşidze tarafından Abhazya'ya verilmiştir.

Sovyet pasaportlarının tamamının süresi 2008 yılında dolduğundan yeni bir pasaport ihtiyacı oluştu. Abhazya pasaportları ilk olarak 1990'ların sonlarında tartışılmaya başlandı. 2003'te bir Türk firmasına siparişler verildi ama 25 bin pasaportu taşıyan ilk gemi Gürcü yetkililer tarafından durduruldu ve pasaportlar imha edildi. 2004 yılındaki başkanlık seçimlerinden önce pasaportların dağıtılması planlanıyordu ama ikinci gemideki pasaportlar ülkeye gelince çok fazla hata içerdikleri ortaya çıktı ve bu nedenle başkan Vladislav Ardzınba onları dağıtmamaya karar verdi. Başkanlık seçimlerini kazanan Sergey Bağapş harcanan paraların israf olmasını istemedi ve 2006 yılının ocak ayında pasaportları dağıtmaya karar verdi. İlk pasaport eski başkan Ardzınba'ya verildi, Bağapş ise resmi olarak pasaport başvurusunda bulunan ilk kişi oldu.[1]

Hükûmet 2007'de pasaportların dağıtımı tamamlanınca ülke içinde kimlik bilgisi sağlamanın tek yasal yolu olacağını açıkladı. 2008'de ise vatandaşların Abhazya pasaportu olmadan Rus emekli aylıklarını alamayacakları belirtildi.[2] Pasaportlar 2009 Abhazya başkanlık seçimleri için tek yasal kimlik belgesiydi.[3]

2007'de yeni bir pasaport serisi çıkarılacağı duyuruldu, bu pasaportlar Haziran 2010'da dağıtıldı.[4]

Gali tartışması ve 2014 devrimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gali ilçesinde pasaport çıkartılması, hükûmetin bu ilçe sakinlerini Abhazya'nın geri kalanına daha iyi entegre edebilmek için bir öncelik oluşturdu, ancak çeşitli tartışmalara neden oldu. Abhaz muhalefeti tarafından, Gali mahalle sakinlerinin büyük çoğunluğunun Gürcistan vatandaşlığına sahip Gürcüler olduğu gerekçesiyle eleştirildi. Abhaz hükûmeti buna Abhaz vatandaşlığı yasasının çifte vatandaşlığa (çift Abhaz rus vatandaşlığı hariç) izin vermediğini ve bu nedenle Gürcistan vatandaşlarının Abhaz pasaportları edinmeden önce Gürcistan vatandaşlıklarını bırakmak zorunda olduğunu belirterek yanıt verdi. Gürcistan, Abhazya'yı Gali Bölgesindeki vatandaşlarını vatandaşlıklarını bırakmak ve Abhaz pasaportlarını almaya zorlamakla suçladı, ancak bu iddia Abhaz hükûmeti tarafından reddedildi.[5]

Abhaz hükûmetine göre, 12 Ekim 2009'dan itibaren, Gali İlçesi'nde 3522 kişi Abhaz pasaportu almıştır. Nisan 2013'te İçişleri Bakanlığı Pasaport ve Vize Hizmeti Genel Müdürü Beslan Bigvava, Gürcistan'ın Gali İlçesinde 16.096 adet, Ochamchira Bölgesinde 6.217 adet ve Tquarchal Bölgesi'nde 2.453 adet Abhaz pasaportu sahibi olduğunu belirtmiştir.[6][7]

Abhaz pasaportlarının Gürcü sakinlerine verilmesi, muhalefetin Cumhurbaşkanı Ankvab hükûmetine karşı önemli bir şikâyeti haline geldi. Çünkü pasaport sahiplerinin çoğunun yasal olarak Abhaz vatandaşı olmadığı ve eski devlet başkanı Ankvab'a karşı Mayıs 2014 devrimine neden olan faktörlerden biri olduğu iddia edildi.

Yeni sürümü (2016'dan itibaren)

[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Mayıs 2016'da, Goznak'ın ürettiği yeni pasaportun ilk dört adeti, savaş kahramanı Garrik Adzinba'ya, Bakanlar Kabinesi Başkan Yardımcısı Zurab Marshan'a, Aslan Kapba'ya ve Alisa Inapshba'ya verilmiştir.[8]

Pasaport sahiplerinin istatistikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pasaport sahiplerinin sayısı Şubat 2007'de 33,000,[9] nisan ayında 45,000,[10] mayıs ayında 53,000,[11] ağustos ayında 63,000,[12] Temmuz 2008'de 110,000,[13] 12 Ekim 2009'da 141,245,[3] 1 Kasım'da 142,625[14] ve 7 Aralık'ta 146,121[15] olarak açıklandı.

7 Aralık 2009 tarihinde pasaport sahiplerinin etnik kökenleri aşağıdaki gibiydi:

Etnik köken Sayı Yüzdesi
Abhazlar 73,622 50.4
Ermeniler 32.363 22.1
Ruslar 17.795 12.2
Gürcüler 12.156 8.3
Ukraynalılar 2.430 2.1
Abazalar 2.138 1.7
Rumlar 1.500 1.0
Diğer 4.117 2.8
Toplam 146.121 100.0

Aynı tarihte pasaport sahiplerin 9910'u 18 yaşın altında idi ve 5759'u Abhazya dışında yaşıyordu.[15]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Melkosian, Ardavadz (28 Ekim 2007). "Паспортизация Абхазии – караван идет медленно" (Rusça). Yeni Kafkaslar. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2009. 
  2. ^ "С начала 2008 года пенсионерам для получения абхазской пенсии необходимо будет иметь паспорт гражданина Абхазии – Минсоцзащиты". Администрация Президента Республики Абхазия. 16 Kasım 2007. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  3. ^ a b Kuchuberia, Anzhela (20 Ekim 2009). "В Абхазии будут введены новые загранпаспорта" (Rusça). Caucasian Knot. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2009. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2011. 
  5. ^ "Премьер-министр Абхазии Александр Анкваб принял посла Великобритании в Грузии Дэниса Кифа". 25 Nisan 2008. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. [ölü/kırık bağlantı]
  6. ^ "С 2008 года по настоящее время паспорта гражданина Абхазии получили 16 тысяч жителей Гальского района". Apsnypress. 16 Nisan 2013. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2013. 
  7. ^ "Большей части грузинского населения предоставлено гражданство Абхазии в нарушение закона «О гражданстве», считает оппозиционная партия ФНЕА". Apsnypress. 24 Nisan 2013. 27 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. 
  8. ^ "В АБХАЗИИ НАЧАЛИ ВЫДАЧУ ПАСПОРТОВ ГРАЖДАНИНА РА НОВОГО ОБРАЗЦА". Abkhazia Inform. 18 Mayıs 2016. 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2016. 
  9. ^ "Ежемесячно до ста человек обращаются с просьбой о получении абхазского гражданства – Президент". Администрация Президента Республики Абхазия. 24 Şubat 2007. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  10. ^ "Начало паспортизации — важный успех третьего созыва Парламента, говорится в итоговом докладе". Администрация Президента Республики Абхазия. 14 Mart 2007. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  11. ^ "К концу 2007 года 90 процентов граждан Абхазии должны получить национальные паспорта — Президент". Администрация Президента Республики Абхазия. 29 Mayıs 2007. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  12. ^ "Темпы выдачи паспортов гражданина Абхазии летом несколько снизились – МВД". Администрация Президента Республики Абхазия. 20 Ağustos 2007. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  13. ^ "В Абхазии уже выдано около 110 тыс. паспортов гражданина РА". Администрация Президента Республики Абхазия. 28 Temmuz 2007. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2008. 
  14. ^ Kuchuberia, Anzhela (9 Kasım 2009). "Кандидатам в президенты и вице-президенты Абхазии вручили удостоверения" (Rusça). Caucasian Knot. 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2009. 
  15. ^ a b "Выпуск №587-588" (Rusça). Apsnypress. 7 Aralık 2009. 6 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2009. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Abhazya_pasaportu&oldid=34416210" sayfasından alınmıştır