İçeriğe atla

Çin-Ukrayna ilişkileri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çin-Ukrayna ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde China ve Ukraine

Çin
Ukrayna
Kiev'deki Çin Büyükelçiliği
Odessa'daki Çin Başkonsolosluğu

Çin-Ukrayna ilişkileri,[a] Çin ile Ukrayna arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve SSCB sonrası kurulmuş Ukrayna devleti oluşturmaktadır. ÇHC ile Ukrayna, 4 Ocak 1992 tarihinde diplomatik ilişkilerin kurulduğunu duyurdu. Çin'in Kiev'de bir büyükelçiliği ve Odessa'da bir başkonsolosluğu var; Ukrayna'nın da Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu vardır.[1]

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

SSCB öncesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarihî kayıtlara göre, Çin'e gelmiş ilk Ukraynalı, Çing Hanedanı Pekini'ne 1715 yılında varmış Ortodoks misyoner İlaryon Lejayski [uk] (Ukraynaca: Іларіон Лежайський)'dir.[2] Lejayski'den sonra diğer Ukraynalı rahipler de vaaz vermek için birbiri ardınca Çin'e gelmiştir. Ukrayna'ya Çince kitaplar geri götürdüler ve Çin'deki deneyimlerini Ukraynalı bilginlerle paylaştılar; bu şekilde Ukraynalıların Çin hakkındaki bilgilerini de arttırmışlardır.[3] Tarihî kayıtlarca Ukrayna'ya ayak basmış ilk Çinliler ise, Çinli yetkili Li Hongzhang [en]'ın önderlik ettiği ve Ukrayna üzerinden Rusya Sankt-Peterburg'a doğru yolculukta bulunan bir diplomatik misyonun üyeleriydi. Birinci Dünya Savaşı öncesinde başta iş insanları, zanaatkârlar ve terziler olmak üzere birçok Çinli Ukrayna'nın kasaba ve şehirlerine gelip yerleşmiştir.[3]

Daha sonra, Birinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde, çok sayıda Ukraynalı zorla askere alındı; birçok insan savaştan kaçmak için Ukrayna'yı terk etti, bu da Ukrayna'da işçi sıkıntısına neden oldu; Çarlık Hükümeti, bu işçi eksikliklerini doldurmak için Çinlileri işe almak zorunda kaldı.[3] Çinli işçilerin Ukrayna'da gördükleri muamele Çin'de gördüklerinden daha iyi olsa da, ayrımcılığa maruz kaldılar; üstelik hem gelirleri hem de sosyal statüleri oldukça düşüktü. Sonuç olarak, Ukrayna'daki Çinli işçiler, kendi çıkarlarını korumak için sendika hâlinde örgütlendi; Ekim Devrimi'ne katıldı ve Sovyet Kızıl Ordusu'nda Çinli işçi müfrezeleri kurdular.[3]

SSCB dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Çin-Sovyetler Birliği ilişkileri

1919 ile 1991 yılları arasında Ukrayna, Sovyetler Birliği topraklarına ait olup Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak yönetildi; dolayısıyla bu dönem boyunca Çin-Ukrayna ilişkileri, Çin-Sovyetler Birliği ilişkileri kapsamının içinde yer aldı.

İkinci Çin-Japon Savaşı boyunca Milliyetçi Hükümet [en]'in Avrupa'dan satın aldığı silahların bir kısmı Ukrayna'nın Odessa kentinden Çin'e nakledildi.[4] 1946'da Çin'deki Ukraynalılar [uk], bir diaspora derneğinin kurulması için Şanghay hükûmetine başvurdu. Çin Cumhuriyeti'nin o dönemde Sovyetler Birliği ile diplomatik ilişki kurmamış olmasından ve Milliyetçi Hükûmet'in bu derneğin casusluk yapacağından endişelenmesinden dolayı hükûmet, başvuruyu reddetmeyi planladı, ancak başvurunun nihai sonucu belirsiz kaldı.[5] 1966 yılında düzenlenmiş Birleşmiş Milletler Genel Kurul Toplantısı'nda Çin'in temsilciliği tartışıldığı zaman,[b] Ukrayna SSC'nin BM temsilcisi, Çin Cumhuriyeti'nin derhal dışlanması ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler'deki haklarının iade edilmesi gerektiğini savunarak konuşmaya öncülük etti.[6]

1949 yılından sonra Çin ile Ukrayna arasında bilim ve teknoloji işbirlikleri mevcuttu. Örneğin, Siçuan Eyâleti Bilim ve Teknoloji Bilgi Bürosu (Çince: 四川省科技情报局; pinyin: Sìchuān Shěng Kējì Qíngbào Jú),[7] Ukrayna SSC Hükûmeti'ndeki mevkidaşlarla bilim ve teknoloji alanında işbirlikler ve alışverişlerde bulundu ve Kiev, Donetsk ve diğer şehirlerde akademik sempozyumlar düzenledi. Sovyetler Birliği Tarım Bilimleri Akademisi [en]'ne bağlı Ukraynalı uzmanlar da fikir alışverişinde bulunmak için Şensi eyâletine gitmiştir.[8] İki ülke arasında ekonomik ve ticarî ilişkiler de vardı; örneğin, China National Bluestar Group [zh], Kiev'de bir ortak girişim şirketi kurmak için Ukrayna SSC Hükûmeti ve sivil toplum kuruluşları ile bir anlaşma imzaladı.[9]

Bağımsızlık sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]
ile ilgili metin bulabilirsiniz.

24 Ağustos 1991 tarihinde Ukrayna bağımsız bir ülke [en] oldu. Çin, 27 Aralık 1991'de Ukrayna'nın bağımsızlığını tanıdı ve 4 Ocak 1992'de Ukrayna ile diplomatik ilişkiler kurdu.[10] Mayıs 1992'de Kırım, tek taraflı olarak Ukrayna'dan ayrılıp bağımsız olduğunu ilân etti.[11] Buna karşılık olarak, 1994 yılında Çin Dışişleri Bakanlığı, Kırım'ı Ukrayna'nın bir parçası olarak tanıdığını ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü desteklediğini belirten bir açıklama yaptı.[12] Çin Halk Cumhuriyeti Hükûmeti Aralık 1994'te Ukrayna'ya karşı nükleer silah kullanmayacağına ve Ukrayna'nın nükleer tehdit altında olduğu durumda Ukrayna'ya güvenlik garantileri vereceğine söz verdiğini açıkladı.[13] 5 Aralık 2013 tarihinde iki ülke, "Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Dostluk ve İşbirliği Antlaşması" (Çince: 中华人民共和国和乌克兰友好合作条约; pinyin: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Hé Wūkèlán Yǒuhǎo Hézuò Tiáoyuē) isimli bir belge imzaladı.

2014 yılında Yevromaydan protesto hareketi ortaya çıktı, Rusya Kırım'ı ilhak etti ve Donbass Savaşı'na patlak verildi. Mart 2014'te BM Güvenlik Konseyi'nde, o ay Kırım'da düzenlenmiş referandumuna ilişkin karar taslağı üzerinde bir oylama yer aldı. Çin temsilcisi oylamada çekimser kaldı; gerekçe olarak, sahadaki durumun karmaşık olduğunu, karar taslağının çatışma yaratacağına ve bunun ayrıca uluslararası toplumun çıkarlarına hizmet etmediğini işaret etti.[14] Aynı zamanda Rusya'ya yönelik yaptırımların uygulanmasına şiddetle karşı olduğunu belirtti.[15] Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile bulunduğu bir telefon görüşmesinde Putin'in ilgili taraflarla siyasi bir anlaşmayı müzakere etme yeteneğine sahip olduğuna inandığını ifade etti. Aralık 2019'da Ukrayna, BM Genel Kurulunda "Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Sivastopol (Akyar), Karadeniz ve Azak Denizi’nin Askerileştirilmesi Sorunu"[c] isimli bir karar taslağı sundu. Bunu yaparak, Rus birliklerinin Kırım bölgesinden geri çekilmesini de talep etmiş oldu. Çin ile 18 diğer ülke bu karar taslağına karşı oy verdi.[16] Ukrayna, Çin'in verdiği bu karşı oyu Rusya'ya yönelik açık destek olarak yorumladı.

Siyasî ilişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tayvan Sorunu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Tayvan'ın siyasi durumu
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
ile ilgili metin bulabilirsiniz.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Anatoliy Zlenko, 2002 yılında yaptığı Pekin ziyareti sırasında "Tek Çin politikası"nı desteklediğini ve Tayvan'ın bağımsızlığına karşı olduğunu belirtti.[17] 2010 yılında Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç, Çin ile yaptığı ortak bir açıklamada bu tutumu yineledi.[18]

Ukrayna Hükümeti'nin Çin ile bulunduğu resmî görüşmelerde derlenen ortak bildirilerde Ukrayna'nın Tayvan konusundaki tutumu yer almıştır. Aşağıdakiler Tayvan ile ilgilidir:

  • Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Ortak Açıklama (31 Ekim 1992)[d]
  • Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Ortak Açıklama (6 Eylül 1994)[e]
  • Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Ortak Açıklama (19 Kasım 2002)[f][19]
  • Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Dostane Çin-Ukrayna İşbirliği İlişkilerinin Seviyesini Kapsamlı Şekilde Yükseltmeye İlişkin Ortak Bildiri (2 Eylül 2010)[g][18]
  • Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasındaki Stratejik Ortaklığın Daha Fazla Derinleştirilmesine İlişkin Ortak Bildiri (5 Aralık 2013)[h][20]

2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı işgali

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Hua Chunying [en], Rusya-Ukrayna Savaşı'nı bir Rus istilası olarak nitelendirip nitelendirmeyeceği sorulduğunda net bir "evet" ya da "hayır" cevabı vermeyi reddetti ve bunun yerine ABD'yi "Ukrayna'ya ilişkin mevcut gerilimlerin suçlusu" olarak suçlayarak ve ABD'nin 1999'da Çin'in Belgrad Büyükelçiliği'ni bombalamasından beri NATO'nun Çin'e bir "kan borcu" var olduğunu kamuoyuna hatırlatarak Batı'yı durumu kötüleştirdiği için eleştirdi.[21] Resmî Çin medyası da çatışmaları bir istila olarak nitelendirmekten kaçındı.[22]

Savaştan önce Çin'in Ukrayna büyükelçisi Fan Xianrong [en], Çin'in Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklediğini Ukrayna medyasıyla paylaştı.[23] Çin Hükûmeti şu ana kadar Rusya'nın Kırım'ı ilhakını tanımadı ve işgâlci yetkililerle temaslarını sınırladı.[24] Buna rağmen, Ukrayna'daki savaş hakkındaki BM oylamalarında Çin ya çekimser kaldı ya da Rusya ile taraf oldu.[25] Çin ayrıca Rusya'nın Ukrayna'ya istilasını kınamayı reddetmeye ek olarak savaş hakkındaki Rus propagandasını tekrarlamış ve Rusya'ya yaptırımların [en] uygulanmasına karşı çıkmıştır.[25]

Ekonomik ve ticarî ilişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

2013 yılı itibarıyla Çin, Ukrayna'nın en büyük ikinci ticaret ortağıdır.[26] 2013 yılında Çin ile Ukrayna arasındaki toplam ikili ticaret yaklaşık 11 milyar ABD doları değerindeydi; Ukrayna'nın Çin'e ihracatı 3,27 milyar ABD doları ve Çin'in Ukrayna'ya ihracatı 7,84 milyar ABD doları oluşturdu. Ukrayna'nın Çin'e ihracatı cevher, mineral kumlar ve hayvansal ve bitkisel yağlar içerirken, Çin'in Ukrayna'ya ihracatı ağırlıklı olarak elektrikli teçhizat ve mekanik aletler içermektedir.[26]

Çin ile Ukrayna arasındaki ticari ilişkiler 2008 yılında derinleşti.[27] Pek çok Çinli şirketin Kiev çevresindeki dış çevre yolunun ve Dinyeper Nehri boyunca bir dizi köprünün inşasına yatırım yapmak istemeleri nedeniyle iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler sürekli olarak gelişmektedir.[28] Çin ayrıca 2009 yılında Ukrayna'ya 25 milyon Yuan Renminbi değerinde kredi sağlamayı planlıyordu.[29] 2009 H1N1 grip salgını sırasında Çin hükûmeti, Ukrayna'ya griple savaşmak için kullanılan teşhis ekipmanı, maske, gözlük, eldiven ve diğer malzemeleri sağlamak için 3,5 milyon yuan ayırdı.[30] Ticarete ek olarak, iki ülke enerji ve tarımın geliştirilmesinde de işbirliğinde bulunmaktadır.[26]

Seyahat ve vizeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Çin'in vize politikası ve Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşlarının tabi olduğu vize uygulamaları
Ayrıca bakınız: Ukrayna'nın vize politikası ve Ukrayna vatandaşlarının tabi olduğu vize uygulamaları

1 Ağustos 2020 ile 31 Ocak 2021 tarihleri arasında Ukrayna, Çin vatandaşlarına vize gerekmeksizin 30 günlüğüne Ukrayna'ya girmelerine tek taraflı olarak izin verdi.[31] Mevcut durumda Çin anakarasına seyahat eden Ukraynalılar önceden vize almak zorundalar. Buna rağmen, Ukraynalılar Hong Kong'a 14 günlüğüne vizeden muaf olarak,[32] Makao'ya ise varışta vize alarak 30 günlüğüne girebilmektedirler.[33][i]

Kültürel ilişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyet dönemi boyunca birçok Sovyet yazarın eserleri Çinceye çevrildi ve Çinli okuyuculara tanıtıldı.[34] Sovyet biyografik roman "Ve Çeliğe Su Verildi" bunların bir örneğidir; Çinli okuyucuların arasında çok rağbet gördü ve birçok yayınevi tarafından Çinceye çevrilmiştir.[35] 1999 yılında, Çin Merkez Televizyonu'nun yapımcılığıyla bu roman bir televizyon dizisi [zh] olarak uyarlandı;[36] dizideki tüm oyuncular Ukraynalıydı.

2002 ve 2004 yıllarında Ukrayna'da "Çin Kültür Günü" etkinlikleri, 2010 ve 2011 yıllarında da Çin'de "Ukrayna Kültür Günü" etkinlikleri düzenlendi. Ukrayna'nın Pekin Büyükelçiliği, Ukrayna kültürü hakkında halka açık sergiler ve konserler düzenlemeye devam etmektedir.[37] Çinli yazar Mao Dun, "Gökkuşağı" (Çince: 虹; pinyin: Hóng) romanının Ukraynaca tercümesinin önsözünde Çinli okurların Ukrayna edebiyatını [en] çok sevdiklerine işaret etmişti.[38]

Çin ile Ukrayna arasındaki alışverişlerin yakınlaşmasıyla Ukrayna, Çince eğitimine önem vermeye başladı. Kiev'de daha 1956 yılında Çince kursları veren bir dil okulu vardı. Son zamanlarda ise Ukrayna'da Çin dili ve kültürü eğitiminde bir patlama yaşanmıştır ve Ukraynalılara yönelik Çince ders kitapları derlenmeye başlamıştır.[39] Şu ana kadar Ukrayna'nın beş tane üniversitesinde Konfüçyüs enstitüleri açılmıştır; bunların ilk kurulanı, 2007 yılında Luhansk Üniversitesi [en]'nde açılmış[40] Konfüçyüs Enstitüsü'dür.[41] Bunun dışında Kiev Devlet Üniversitesi,[42] Harkov Üniversitesi [en],[43] Kiev Ulusal Dil Bilim Üniversitesi [en][44] ve Güney Ukrayna Pedagoji Üniversitesi [en]'nde[45] de Konfüçyüş enstitüleri vardır.

Askerî ilişkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2014 itibarıyla ÇHC, Ukrayna savunma sanayisinin en büyük tüketici ülkesidir.[46] Çin, eğitim uçağı kurmak amacıyla Ukrayna merkezli Motor Siç [en] şirketinden 250 motor satın aldı.[47] Çin ayriyeten Ukrayna'dan Varyag uçak gemisini ve Zubr sınıfı hava yastıklı çıkarma gemisini [en] de satın aldı.[46] Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bir süre sonra, Ukrayna da dahil olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri ekonomik çalkantılar yaşadı ve birçok askeri uzman ve mühendis işsiz bırakıldı. Bu nedenle, Çin, Singapur, İsrail ve diğer ülkelerdeki bilimsel araştırma kurumları, Ukraynalı yetenekleri işe almak ve onlara cömert muamele sağlamak için Ukrayna'ya uzmanlar göndermiştir.[46]

Kardeş şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çin ile Ukrayna arasında şu kardeş şehir anlaşmaları mevcuttur:

Çin Çin şehri Ukrayna Ukrayna şehri Anlaşma yılı Kaynak
Pekin Kiev 1993 [48][49]
Dalian Dnipro 2007 [50]
Jinan Harkiv 2004 [51]
Qingdao Odessa 1993 [52]
Suzhou Kiev 2005 [49]
Tientsin Harkiv 1993 [51]
Vuhan Kiev 1990 [49]
Xi'an Dnipro 1995 [53]
Yichang Zaporijya 1997 [54]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dipnot

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Çince (basitleştirilmiş): 中国－乌克兰关系; Çince (geleneksel): 中國－烏克蘭關係; pinyin: Zhōngguó Wūkèlán guānxì; Ukraynaca: Українсько-китайські відносини Ukrainsko-kitayski vidnosini
  2. ^ Ayrıca bakınız: Çin ve Birleşmiş Milletler [en]
  3. ^ İngilizce: Problem of the militarization of the Autonomous Republic of Crimea and the city of Sevastopol, Ukraine, as well as parts of the Black Sea and the Sea of Azov[16]
  4. ^ Çince: 中华人民共和国和乌克兰联合声明（1992年10月31日）
  5. ^ Çince: 中华人民共和国和乌克兰联合声明（1994年9月6日）
  6. ^ Çince: 中华人民共和国和乌克兰联合声明（2002年11月19日）
  7. ^ Çince: 中华人民共和国和乌克兰关于全面提升中乌友好合作关系水平的联合声明（2010年9月2日）
  8. ^ Çince: 中华人民共和国和乌克兰关于进一步深化战略伙伴关系的联合声明（2013年12月5日）
  9. ^ Hong Kong ile Makao özel idarî bölgelerinin vize politikaları Çin anakarasının vize politikasından farklıdır. Ayrıca bakınız: Hong Kong'un vize politikası ve Makao'nun vize politikası

Referans ve kaynaklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "China, Ukraine agree to enhance cooperation" [Çin ve Ukrayna, işbirliklerini arttırmaya anlaştılar]. UNIAN [en] (İngilizce). 27 Ekim 2009. 2 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  2. ^ "Іларіон Лежайський" [İlaryon Lejayski]. ukrainians-world.org.ua (Ukraynaca). 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2021. 
  3. ^ a b c d Lín Jūn (林军) (1995). "中国与乌克兰历史上的联系及十月革命前旅乌华工" [Tarih boyunca Çin ile Ukrayna arasındaki temaslar ve Ekim Devrimi öncesi Ukrayna'ya gelmiş Çinli işçiler]. 求是学刊 (Çince). Harbin Pedagoji Üniversitesi [en] Tarih Bölümü (5). 
  4. ^ Hu 2013, s. 198.
  5. ^ Hu 2013, s. 198-199.
  6. ^ Hu 2013, s. 199.
  7. ^ "四川与苏联乌克兰举办科技期刊交流" [Siçuan ile Sovyet Ukraynası arasında dergi alışverişi düzenlendi]. 四川冶金 (Çince) (2). 1991. 
  8. ^ Lǐ Mǐnxiá (李敏侠) (1990). "省蚕研所与苏联乌克兰蚕试站建立合作研究" [İl İpekböcekçiliği Araştırma Enstitüsü ve Ukrayna SSC İpek Yetiştiriciliği Test İstasyonu arasında araştırma işbirliği kuruldu]. 陕西蚕业 (Çince). Kuzeybatı Tarım ve Ormancılık Üniversitesi [en] (4). 
  9. ^ "打开西部"窗口" 开拓西欧市场 蓝星公司将在苏联乌克兰建立合资"友好"企业" [Batı Avrupa pazarını keşfetmek için batı "penceresini" açmak: Bluestar, Ukrayna SSC'nde "dostane" bir ortak girişim kuracak]. 清洗世界 (Çince). China National Bluestar Group (中国蓝星集团) (3). 1991. 
  10. ^ "Political Relations between Ukraine and China" [Ukrayna ile Çin arasındaki siyasî ilişkiler] (İngilizce). Ukrayna'nın Çin Halk Cumhuriyeti Büyükelçiliği. 27 Ekim 2020. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  11. ^ Xú Xiùjūn (徐秀军) (31 Temmuz 2014). "克里米亚：俄罗斯的烫手山芋" [Kırım: Rusya'nın sıcak patatesi] (Çince). Çin Sosyal Bilimler Akademisi. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  12. ^ Gù Zhìhóng (顾志红) (Kasım 1998). "乌克兰与中国的关系" [Ukrayna-Çin ilişkileri]. 乌克兰的昨天和今天 (Çince). Çin Sosyal Bilimler Akademisi Doğu Avrupa ve Orta Doğu Araştırma Merkezi. 
  13. ^ "双边关系回顾" [İkili ilişkiler hakkında bir inceleme] (Çince). Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ukrayna Büyükelçiliği. 1 Temmuz 2004. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  14. ^ "外交部发言人秦刚就安理会表决乌克兰克里米亚公投问题决议草案答记者问" [Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Qin Gang'ın Kırım Referandumu Hakkındaki Karar Taslağına İlişkin Açıklamaları]. Çin Dışişleri Bakanlığı (Çince). 16 Mart 2014. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  15. ^ "常驻联合国代表刘结一大使在安理会乌克兰问题公开会上的发言" [Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Liu Jieyi'nin Ukrayna Güvenlik Konseyi Halk Toplantısında Yaptığı Açıklama]. Çin Dışişleri Bakanlığı (Çince). 26 Ocak 2015. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  16. ^ a b "Problem of the militarization of the Autonomous Republic of Crimea and the city of Sevastopol, Ukraine, as well as parts of the Black Sea and the Sea of Azov". digitallibrary.un.org (İngilizce). Birleşmiş Milletler. 2019. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2021. 
  17. ^ "中乌就乌克兰外长兹连科访华发表联合新闻公报" [Çin ve Ukrayna, Ukrayna Dışişleri Bakanı Zlenko'nun Çin Ziyaretine İlişkin Ortak Basın Bildirisi Yayınladı] (Çince). China News Service [en]. 31 Ocak 2002. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  18. ^ a b "中华人民共和国和乌克兰关于全面提升中乌友好合作关系水平的联合声明" [Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Dostane Çin-Ukrayna İşbirliği İlişkilerinin Seviyesini Kapsamlı Şekilde Yükseltmeye İlişkin Ortak Bildiri] (Çince). Halkın Günlüğü. 13 Eylül 2010. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  19. ^ "中乌签署《中华人民共和国和乌克兰联合声明》" [Çin ve Ukrayna "Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasında Ortak Açıklama"'yı imzaladı] (Çince). Çin'in Arjantin Büyükelçiliği. 19 Kasım 2002. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  20. ^ "中国和乌克兰关于进一步深化战略伙伴关系的联合声明" [Çin Halk Cumhuriyeti ile Ukrayna Arasındaki Stratejik Ortaklığın Daha Fazla Derinleştirilmesine İlişkin Ortak Bildiri] (Çince). Xinhua Tongxunshe. 19 Kasım 2015. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015. 
  21. ^ "World Reaction to the Invasion of Ukraine | Wilson Center". Wilson Center (İngilizce). 28 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  22. ^ "China's Muddled Ukraine Response Feeds Rare Domestic Debate". Bloomberg News. 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  23. ^ "Посол Китаю в Україні Фань Сяньжун: Політична взаємодовіра – основа міцної китайсько-української дружби". www.ukrinform.ua (Ukraynaca). 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  24. ^ "China confirms non-recognition of attempted annexation of Crimea and ban on contacts with occupation authorities". www.ukrinform.net (İngilizce). 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2022. 
  25. ^ a b "China rejects 'pressure or coercion' over Russia relations". AP News. 14 Nisan 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022. 
  26. ^ a b c "中乌合作简介" [Çin-Ukrayna İşbirliği Hakkında Kısa Giriş] (Çince). Ukrayna'daki Çin Halk Cumhuriyeti Büyükelçiliği Ekonomik ve Ticari Danışman Bürosu. 29 Nisan 2014. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  27. ^ "Ukraine hopes to step up trade, economic cooperation with China, says premier" [Ukrayna Başbakanı: Ukrayna, Çin ile bulunduğu ticarî ve ekonomik işbirliği arttırmayı ümit ediyor]. Interfax-Ukraine (İngilizce). 22 Haziran 2009. 3 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  28. ^ "China wants to invest in construction of large ring road around Kyiv, says Tymoshenko" [Timoşenko: Çin, Kiev'i çevreleyen büyük bir çevre yolunun inşasına yatırım yapmak istemektedir]. Interfax-Ukraine (İngilizce). 22 Haziran 2009. 3 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  29. ^ "中国政府向乌克兰政府提供2500万人民币无偿贷款" [Çin hükûmeti, Ukrayna hükûmetine 25 milyon RMB tutarında ücretsiz kredi verdi] (Çince). 3 Temmuz 2009. 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2015. 
  30. ^ "China to allocate $500.000 to Ukraine to fight epidemic of flu" [Çin, grip salgınıyla mücadele için Ukrayna'ya 500.000 dolar tahsis edecek]. Interfax-Ukraine (İngilizce). Kyiv Post. 6 Kasım 2009. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2015. 
  31. ^ "乌克兰对中国公民实施临时免签政策" [Ukrayna geçici olarak Çin vatandaşlarına vize muafiyetini uygulamaktadır] (Çince). Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ukrayna Büyükelçiliği. 29 Temmuz 2020. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2021. 
  32. ^ "Visit Visa / Entry Permit Requirements for the Hong Kong Special Administrative Region" [Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nin Giriş Şartları] (İngilizce). Göçmenlik Dairesi (Hong Kong) [en]. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2021. 
  33. ^ "Entry and Exit of Non-residents" [Makao Dışında İkamet Edenlerin Giriş ve Çıkışı] (İngilizce). Makao Kamu Güvenlik ve Polis Bürosu. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2021. 
  34. ^ Zhōu Zǐfēng (周子峰). 圖解中華人民共和國史 [Çin Halk Cumhuriyeti'nin Resimli Tarihi] (Çince). 中華書局(香港)有限公司. s. 48. ISBN 9789628931255. 
  35. ^ Fāng Cháng'ān (方长安); Lú Sōngfāng (卢松芳) (2006). "《钢铁是怎样炼成的》在新中国"17年"的传播研究" [Yeni Çin'in "17 Yılında" "Ve Çeliğe Su Verildi" Romanının Yayılması Hakkında Araştırma]. 广东社会科学 (Çince) (4): 48. 
  36. ^ "Gang Tie Shi Zen Yang Lian Cheng De" (İngilizce). IMDb. 13 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  37. ^ "乌克兰和中国之间的文化和人道主义合作" [Ukrayna ve Çin arasında kültürel ve insani işbirliği] (Çince). Ukrayna Dışişleri Bakanlığı. 22 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  38. ^ Gē Bǎoquán (戈宝权) (1988). "乌克兰文学在中国" [Çin'de Ukrayna edebiyatı]. 中国翻译 (Çince) (3). 
  39. ^ Anastasiia Peliavska; Sūn Kèwén (孙克文) (danışman). 乌克兰小学本土汉语教材编写研究 [Ukrayna İlkokullarında Yerli Çince Ders Kitaplarının Derlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Örnek olarak dördüncü sınıf kapsamlı Çince kursu]. Jilin Üniversitesi (Çince). [ölü/kırık bağlantı]
  40. ^ "卢甘斯克国立大学孔子学院" [Luhansk Üniversitesi Konfüçyüs Enstitüsü] (Çince). Hanban [en]. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  41. ^ Tán Bóyǎ (覃博雅), Sòng Xùdōng (宋煦冬), (Ed.) (27 Aralık 2014). "孔子学院在乌克兰炮火中关门停课" [Konfüçyüs Enstitüsü, Ukrayna'da ateş açılması nedeniyle kapandı]. Halkın Günlüğü (Çince). 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  42. ^ "基辅国立大学孔子学院" [Kiev Devlet Üniversitesi Konfüçyüs Enstitüsü] (Çince). Hanban [en]. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  43. ^ "哈尔科夫国立大学孔子学院" [Harkov Üniversitesi Konfüçyüs Enstitüsü] (Çince). Hanban [en]. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  44. ^ "基辅国立语言大学孔子学院" [Kiev Ulusal Dil Bilim Üniversitesi] (Çince). Hanban [en]. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  45. ^ Dīng Xīn (丁昕) (21 Mayıs 2012). "乌克兰南方师范大学孔子学院举行揭牌仪式" [Güney Ukrayna Pedagoji Üniversitesi'nde yeni Konfüçyüs Enstitüsü'nün açılış töreni düzenlendi] (Çince). Hanban [en]. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  46. ^ a b c "解析中乌军事合作：没乌克兰就没中国的国防成就" [Çin-Ukrayna askeri işbirliğinin analizi: Ukrayna olmasaydı, Çin'in ulusal savunma başarısı olamazdı. "]. Global Times (Çince). 15 Ocak 2014. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  47. ^ "北京趁乱挖基辅墙角：航空精英都来投奔中国" [Pekin, Kiev'in köşesini kazmak için kaostan yararlanıyor: havacılık seçkinlerinin hepsi Çin'e geliyor]. Fuxing Wang 复兴网 (Çince). 5 Eylül 2014. s. 2. 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015. 
  48. ^ "Sister cities of Beijing" [Pekin'in kardeş şehirleri]. english.beijing.gov.cn (İngilizce). 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020. 
  49. ^ a b c "Перелік міст, з якими Києвом підписані документи про поріднення, дружбу, співробітництво, партнерство" [Kiev'in akrabalık, dostluk, işbirliği, ortaklık ile ilgili belgeleri imzaladığı şehirlerin listesi] (PDF) (Ukraynaca). Kiev Belediyesi. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  50. ^ "Dalian". Dnipro Invites You (İngilizce). 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  51. ^ a b "Города-партнеры" [Partner şehirler]. city.kharkov.ua (Rusça). Harkov Belediyesi. 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2020. 
  52. ^ "Міжнародне співробітництво. Циндао (Китай)" [Uluslararası işbirliği. Qingdao (Çin)] (Ukraynaca). Odessa Belediyesi. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  53. ^ "Sister cities" [Kardeş şehirler] (İngilizce). Xi'an Belediyesi. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  54. ^ Міста-побратими м. Запоріжжя [Zaporijya'nın kardeş şehirleri]. Zaporijya Belediyesi (Ukraynaca). Шановні відвідувачі і користувачі сайту. 3 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2013. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlatnılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çin-Ukrayna_ilişkileri&oldid=33359210" sayfasından alınmıştır