Ukrayna devlet başkanı
| Ukrayna Devlet Başkanı Президент України Prezydent Ukrayiny | |
|---|---|
 Ukrayna başkanlık forsu | |
| Resmî ikamet | Mariinskyi Sarayı (Törensel) 13 kullanılabilir diğer mekan |
| Atayan | Doğrudan oy |
| Görev süresi | 5 yıl |
| Açılışı yapan | Leonid Kravçuk, 5 Aralık 1991 |
| Websitesi | president.gov.ua |
Ukrayna devlet başkanı (Ukraynaca: Президент України, Prezıdent Ukrayinı), Ukrayna'nın en üst siyasi makamıdır. Devlet başkanı, uluslararası ilişkilerde milletini temsil eder, devletin dış politik faaliyeti yönetir, müzakereleri yürüten ve uluslararası anlaşmalar yapar.
Devlet başkanı, Mariinskyi Sarayı'nda siyasi faaliyetleri yönetir ve görevi süresince burada ikamet eder.
Görevleri ve Yetkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ukrayna Anayasası'nın 102. maddesine göre, Ukrayna'nın devlet egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumakla görevlidir. Anayasanın gözlemcisi ve insan hak ve özgürlüklerinin garantörüdür.
Uluslararası ilişkilerde bir bütün olarak ülke ve hükûmeti temsil eder. Ukrayna hükûmeti adına müzakereler yürütmek ve anlaşmalar imzalama yetkisine sahiptir. Yabancı ülkelerin tanımasının hakkı sadece devlet başkanına aittir. Diğer ülkelere ve uluslararası kuruluşlara Ukrayna diplomatik misyon temsilcilerini atar ve yabancı devletlerin Ukrayna'daki diplomatik temsilcilerini geri kabul edebilir. Hükûmetin başkanı olmamasına rağmen, Ukrayna Bakanlar Kurulunda görev yapan Dışişleri Bakanı ve Savunma Bakanı için kendi aday gösterme hakkına sahiptir.
Ukrayna hükûmetinin kontrol ve denge sistemine göre, Verkhovna Rada (anayasa değişiklikleri hariç) tarafından kabul edilen yasaları veto edebilir. Erken seçim çağrısı yapmak şartıyla meclisi feshetme hakkına sahiptir. Bu güç, eski devlet başkanı Viktor Yuşçenko (2007 ve 2008) tarafından, bugüne kadar iki kez kullanıldı.
Ukrayna Anayasa Mahkemesi üyeleri Ukrayna Hükûmeti tarafından devlet başkanına önerilen isimler arasından atanır.
Devlet başkanı olarak görev yapmanın yanı sıra, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı (Madde 106) ve Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Başkanı olarak millî güvenliğe ilişkin ulusal ve uluslararası konularda tavsiyede bulunabilir. Başka bir ülkeye Meclis onayını alarak savaş ilan edebilir veya dışarıya askerî güç gönderebilir. Devletin bağımsızlığını tehlikede gördüğü takdirde Ukrayna toprakları üzerinde sıkıyönetim ilan edebilir.
Seçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Ukrayna devlet başkanı, 18 yaş ve üzeri olan Ukrayna vatandaşları tarafından doğrudan halk oyuyla seçilir. Devlet başkanı, iki dönem üst üste ile sınırlı 5 yıllık bir dönem için seçilir.[1]
Devlet başkanı adayı olabilmek için 500,000 grivna (yaklaşık 80,000 Amerikan doları) depozito verilir. Eğer aday seçilemezse para iade edilir.
Ukrayna'nın seçim yasası, devlet başkanı seçmek amacıyla iki aşamalı seçim sistemi sağlar; adayların oyların mutlak çoğunluğunu kazanması gerekir. Eğer çoğunluğu sağlayamayan aday çıkmaz ise seçim 2. tura kalır ve birinci turda en yüksek oy oranını alan iki aday ikinci turda yarışır.
Anayasanın 103. maddesine göre, devlet başkanlığı seçiminde aday, 35 yaşını doldurmuş olan bir Ukrayna vatandaşı olmak, son 10 yıldır ülkede ikamet etmiş olmak ve Ukrayna'nın devlet dilini tam olarak konuşabilmek zorundadır.
Anayasa uyarınca, devlet başkanlığı seçimi, görevdeki devlet başkanının görev süresinin beşinci yılının son ayının son Pazar günü yapılır. Devlet başkanının istifa etmesi veya ölümü gibi durumlarda seçimler en geç 90 gün içinde yapılır.
Görev yapan devlet başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "New Ukrainian president will be elected for 5-year term – Constitutional Court". Interfax-Ukraine. 16 Mayıs 2014. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014.
