İçeriğe atla

Yıldırım Akbulut

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yıldırım Akbulut
20. Türkiye başbakanı
Görev süresi
9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991
(1 yıl, 7 ay ve 14 gün)
Cumhurbaşkanı Turgut Özal
Yerine geldiği Turgut Özal
Yerine gelen Mesut Yılmaz
15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı
Görev süresi
20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000
Yerine geldiği Hikmet Çetin
Yerine gelen Ömer İzgi
Görev süresi
24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989
Yerine geldiği Necmettin Karaduman
Yerine gelen İsmet Kaya Erdem
Türkiye İçişleri Bakanı
Görev süresi
26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987
Yerine geldiği Ali Tanrıyar
Yerine gelen Ahmet Selçuk
2. Anavatan Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991
Yerine geldiği Turgut Özal
Yerine gelen Mesut Yılmaz
Türkiye Büyük Millet Meclisi
17., 18., 19. ve 21. Dönem Milletvekili
Görev süresi
24 Kasım 1983 - 1 Ekim 2002
Seçim bölgesi 1983 - Erzincan
1987 - Erzincan
1991 - Erzincan
1999 - Ankara
Kişisel bilgiler
Doğum 2 Eylül 1935(1935-09-02)
Erzincan, Türkiye
Ölüm 14 Nisan 2021 (85 yaşında)
Mamak, Ankara, Türkiye
Defin yeri Devlet Mezarlığı, Ankara
Partisi Anavatan Partisi
Evlilik(ler) Samia Akbulut
Bitirdiği okul Hukuk Fakültesi, İstanbul
Mesleği Avukat · Siyasetçi
Hükûmeti 47. Türkiye Hükûmeti

Yıldırım Akbulut, (2 Eylül 1935, Erzincan - 14 Nisan 2021, Ankara), Türkiye Cumhuriyeti'nin 20. Başbakanı. Türk avukat ve siyasetçi. Başbakanlık ve 1989-1991 yılları arasında Anavatan Partisi genel başkanlığı görevini sürdüren Akbulut, 1987-1989 ve 1999-2000 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini üstlendi.

Yıldırım Akbulut, 2 Eylül 1935 tarihinde Erzincan'da doğdu.[1][2][3] Babasının PTT memuru olması nedeniyle ilkokulu Eskişehir'de, ortaokulu Samsun'da, liseyi ise Erzincan'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olduktan sonra bir müddet avukatlık yaptı.[4]

Akbulut, Adalet Partisi'nin Erzincan il başkanlığını yaptı. 1983 yılı Mayıs ayında Anavatan Partisi'nin kurucuları arasında yer aldı ve ilk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi. 26 Ekim 1984 ile 6 Eylül 1987 tarihleri arasında Turgut Özal tarafından kurulan 45. Türkiye Hükûmeti'nde içişleri bakanı olarak yer aldı. 1987 Türkiye genel seçimleri'nde tekrar ANAP Erzincan milletvekili olarak meclise girdi ve 1987 yılında yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı seçiminin üçüncü turunda 431 üyeden 250'sinin oyuyla TBMM başkanı seçildi ve bu görevini 9 Kasım 1989 tarihine kadar sürdürdü.[4][5]

17'inci, 18'inci ve 19'uncu dönem Erzincan milletvekili ve 21'inci dönem Ankara milletvekili oldu.

Başbakanlığı, 1989-1991

[değiştir | kaynağı değiştir]

Turgut Özal'ın 1989 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı olarak seçilmesinin ardından aynı yıl Akbulut başkanlığında 47. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[6] Anavatan Partisi'nin 17 Kasım 1989 tarihinde gerçekleşen ilk olağanüstü kongresinde Turgut Özal'dan boşalan genel başkanlığa Akbulut getirildi. 15 Haziran 1991 tarihinde gerçekleşen kongrede Mesut Yılmaz'a karşı seçimi kaybederek genel başkanlık ve başbakanlıktan ayrıldı.[4]

Sonraki siyasi hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 yılında dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın talebiyle Yıldırım Akbulut ve 17 milletvekili ANAP'tan istifa etti, ancak bir süre sonra partiye döndü.[4]

18 Nisan 1999 seçimlerinin ardından mayıs ayında yapılan TBMM başkanlığı seçimlerini kazanıp 2000 yılına kadar TBMM başkanlığını sürdürdü. 2000 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday oldu, ancak adaylığını ikinci turun ardından geri çekti. 2002'de ANAP'tan istifa eden Akbulut, aynı yıl yapılan genel seçimlerde Doğru Yol Partisi'nden İstanbul milletvekili adayı oldu, ancak DYP'nin barajı geçememesi nedeniyle seçilemedi.

Turgut Özal Üniversitesi'nin mütevelli heyeti başkanlığını yaptı. Son olarak Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyesi olarak görev yapmaktaydı.

Anayasa Mahkemesi eski üyelerinden Samia Akbulut'la (d. 1939) evli olan Akbulut, 3 kız çocuğu babasıdır.

Ölümü ve sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akbulut, 14 Nisan 2021'de aterosklerotik kalp hastalığı, kalp yetmezliği ve kalp pili tanısıyla tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde 85 yaşında öldü.[7] 15 Nisan 2021'de ilk olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde düzenlenen resmî cenaze merasiminin ardından Ahmet Hamdi Akseki Camii'nde cenaze namazı kılındı. Daha sonra naaşı Devlet Mezarlığı'na defnedildi.[8]

1 Temmuz 2021 tarihinde yayınlanan cumhurbaşkanı kararı ile Erzincan Havalimanı’nın ismi, Erzincan Yıldırım Akbulut Havalimanı olarak değiştirildi.[9][10]

  1. ^ Sanal, Türker (1995). Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti. Sim Yayın. s. 51. ISBN 978-9759544010. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  2. ^ Arol, Ender (1990). Hayret ki Başbakan. Boyut Yayınevi. s. 88. ISBN 978-9755080222. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  3. ^ "Yıldırım Akbulut". Yeni Rehber Ansiklopedisi. 20. Türkiye Gazetesi. s. 239. 
  4. ^ a b c d Hürriyet, 7/2/2002.
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  7. ^ "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut hayatını kaybetti". NTV.com.tr. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  8. ^ Sinan Uslu,Kemal Karadağ, Özcan Yıldırım (15 Nisan 2021). "Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut son yolculuğuna uğurlandı". Anadolu Ajansı. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2021. 
  9. ^ "Eski Başbakan Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". T24. 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  10. ^ "Eski Başbakan ve Meclis Başkanı merhum Yıldırım Akbulut'un ismi Erzincan Havalimanı'na verildi". Anadolu Ajansı. 20 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Hikmet Çetin
15. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı
20 Mayıs 1999 - 30 Eylül 2000
Sonra gelen:
Ömer İzgi
Önce gelen:
Turgut Özal
20. Türkiye başbakanı
9 Kasım 1989 - 23 Haziran 1991
Sonra gelen:
Mesut Yılmaz
Önce gelen:
Necmettin Karaduman
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
24 Aralık 1987 - 9 Kasım 1989
Sonra gelen:
Kaya Erdem
Önce gelen:
Ali Tanrıyar
Türkiye İçişleri Bakanı
26 Ekim 1984 - 16 Eylül 1987
Sonra gelen:
Ahmet Selçuk
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Turgut Özal
Anavatan Partisi Genel Başkanı
16 Kasım 1989 - 15 Haziran 1991
Sonra gelen:
Mesut Yılmaz