Çavdarlı, Hanak
| Çavdarlı | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Çavdarlı Çavdarlı'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Hanak |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 34 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75900 |
Çavdarlı, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Çavdarlı köyünün eski adı, Verana Nakalakevi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Verana Nakalekevi (ვერანა ნაქალაქევი), "harap olmuş eski şehir yeri" anlamına gelir.[4][5] Türkçeye "Viran Nakala" olarak girmiştir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Viran Nakala (ویران نقلا) olarak geçer.[6]
Verana Nakalakevi köyü, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan Eruşeti bölgesinde yer alır. Eruşeti bölgesi, Gürcistan’ın en eski Hristiyanlık merkezleri arasında yer alıyordu. Osmanlılar Eruşeti bölgesini ve köyü, 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Varlığı bilinen dört kilise de bu dönemden kalmış olmalıdır.[7]
Verana Nakalakevi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus tespitinde, Gürcücesine uygun olarak Verana Nakalakev (Верана-Накалакевъ) şeklinde kaydettiği bu yerleşim, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlı Sorsi nahiyesinin dokuz köyünden biriydi. Nüfusu, 27'si erkek ve 33'ü kadın olmak üzere, 7 hanede yaşayan 60 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Türkmenlerden oluşuyordu.[8]
Gürcü gazeteci ve araştırmacı Konstantine Martvileli, Birinci Dünya Savaşı yılllarında Ardahan bölgesine yaptığı araştırma gezisi notlarında, Verana Nakalakevi (ვერანა ნაქალაქევი) köyünde Türkmenlerin yaşadığını, köyün hemen dışında bazısı büyük bazısı küçük dört adet yıkık kilisenin olduğunu, Verana Nakalakevi’nin etrafında ise eskiden on kadar Gürcü köyünün ve bu eski köylerin çevresinde 13 adet kilisenin yıkıntılarının bulunduğunu yazmıştır.[9]
Verana Nakalakevi köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından köy fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Verana Nakalakevi köyünü de kapsayan Ardahan ile Artvin bölgeleri Türkiye'ye bırakıldı.[10]
Verana Nakalakevi köyü, 1928 yılında "Viran Nakala" adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasının Hanak nahiyesine bağlıydı.[6] 1935 genel nüfus sayımında da "Viranakala" olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 160 kişiden oluşuyordu.[11] Köyün adı daha sonra "Virannakala", "Virananakale" gibi biçimlerde de yazılmıştır.[12] Verana Nakalakevi / Viran Nakala "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çavdarlı olarak değiştirilmiştir.[13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Çavdarlı köyü, Ardahan il merkezine 41 km, Hanak ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır.[14]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 34[2] |
| 2021 | 40[2] |
| 2020 | 44[2] |
| 2019 | 40[2] |
| 2018 | 41[2] |
| 2017 | 43[2] |
| 2016 | 46[2] |
| 2015 | 43[2] |
| 2014 | 45[2] |
| 2013 | 46[2] |
| 2012 | 44[2] |
| 2011 | 43[2] |
| 2010 | 47[2] |
| 2009 | 49[2] |
| 2008 | 51[2] |
| 2007 | 50[2] |
| 2000 | 52[14] |
| 1990 | 150[15] |
| 1985 | 226[16] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Cavdarli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Hanak Çavdarlı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "ვერანა" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ "ნაქალაქარი, ნაქალაქევი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt ISBN 0-9535878-3-5
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 30 Eylül 1917, sayı 234.
- ^ Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - 307.
- ^ Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde” (არტაანის მხარეში), Sakartvelo gazetesi, 30 Eylül 1917, sayı 234.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 380" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 349.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 778". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021.
- ^ a b "Çavdarlı Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.