Vedat Dalokay
| Vedat Ali Dalokay | |
|---|---|
| |
| Ankara Belediye Başkanı | |
| Görev süresi 10 Aralık 1973 - 12 Aralık 1977 | |
| Yerine geldiği | Ekrem Barlas |
| Yerine gelen | Ali Dinçer |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 10 Kasım 1927 Elazığ, Türkiye |
| Ölüm | 21 Mart 1991 (63 yaşında) Kırıkkale, Türkiye |
| Defin yeri | Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
| Evlilik(ler) | Ayçe Dalokay |
| Bitirdiği okul | İstanbul Teknik Üniversitesi |
| Mesleği | Mimar |
| Dini | İslam |
Vedat Ali Dalokay (10 Kasım 1927, Elazığ – 21 Mart 1991, Kırıkkale), mimar ve siyasetçi, eski Ankara Belediye Başkanı.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk, orta ve lise öğrenimini memleketi Elazığ'da tamamlayan Dalokay, 1949 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ni bitirdi. 1950-1951 yılları arasında PTT ve Bayındırlık Bakanlığı'nda mimar olarak görev yaptı. 1951-1952 yılları arasında Paris'teki Sorbonne Şehircilik Enstitüsü'nde lisansüstü çalışması yaptı. 1954 yılında Ankara'da kendi mimarlık atölyesini kurdu. 1964-1968 yılları arasında Ankara Mimarlar Odası şube başkanlığı ve Mimarlar Odası genel sekreterliği yaptı. şair Cemal Süreya'nın aktardığına göre ise Vedat Dalokay, Menderes'in “Ne istiyorsunuz?” sorusu üzerine başbakanın yakasına yapışıp “Hürriyet istiyoruz!” demişti. Menderes ise şu soruyla cevap vermişti: “Başbakanın yakasına yapışıyorsun, bundan büyük hürriyet olur mu?”[1][2][3]
Belediye başkanlığı dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Vedat Dalokay, 1973 Yerel Seçimlerinde Ankaralı seçmenlerin %62'sinin oyunu alarak CHP'den Belediye Başkanı oldu, bu görevi 1977 yılına kadar sürdürdü. Ankara ulaşımını kavşaklar yoluyla düzenlemesi nedeniyle kendisine "göbekçi Dalokay" denildi. Sıhhiye'deki "Hitit Güneşi Anıtı ve Lozan Meydanı" Dalokay'ın başkanlık döneminde yapıldı. Ankara belediyesinin amblemi onun döneminde Hitit güneşi olarak kullanılmaya başlandı. Altınpark, Abdi İpekçi, Kuğulu ve Seğmenler Parkları onun başkanlığı döneminde yapıldı; Uydukent, Batıkent projeleri hazırlandı. Dalokay, Belediye başkanlığını 1977 yılında %52 oyla seçilen Ali Dinçer'e bıraktı. 1984 Yerel Seçimlerinde SODEP'ten Ankara Büyükşehir Belediye başkanlığına aday oldu, ancak seçilemedi. Daha sonra siyasette ve yönetimde etkin bir görev almadı.
Mimari eserleri ve ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Dalokay, birçok proje yarışmasında ödüller almış bir mimardır. Katıldığı çeşitli uluslararası proje yarışmalarında birincilik almıştır. Bu yarışmalar: İslamabad Kral Faysal Camii (Pakistan, 1970), Cidde İslam Kalkınma Bankası Genel Merkezi (Suudi Arabistan, 1980), Başbakanlık Kompleksi (Pakistan, 1984), İstanbul Taksim Alanı (1987), Pakistan Ulusal Anıtı (1977) proje yarışmalarında birincilik kazandı. Ankara Kocatepe Camii için yaptığı projenin gerçekleştirilmesi ise mümkün olmadı. Bu yapının temelleri dahi atılmışken, geleneksel cami imgesine ters düştüğünü iddia edenlerin baskısıyla uygulanmadı; yapı değiştirilerek Osmanlı camisi özelliklerini taşıyan bugünkü camii inşa edildi. Kabuk Kubbe sistemi ayakta durmayacağı için temelleri atılmış olmasına rağmen proje iptal edildi.
ODTÜ’de yapılan çalışmalar sonucu hazırlanan 35 sayfalık raporda kubbenin ayakta duramayacağı belirtildi. Bunun üzerine Almanya'dan getirtilen kabuk konusunda çalışmaları olan uzman da bu raporu doğruladı ve kendi ifadesiyle "yapımında 1cm bile hata olsa kubbe çöker" dedi. Bunun üzerine kubbenin yapımını üstlenmesi istenildi, fakat durumunun müsait olmadığı gerekçesiyle kabul etmedi.
Alanya Belediyesi binası da Vedat Dalokay projesidir.
Edebi eserleri ve ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Dalokay edebiyatla da ilgilenmiştir. "Kolo" adlı çocuk romanı ile 1980'de TDK Çocuk Yazını Ödülü'nü ve bu kitabın İngilizce çevirisiyle 1995 yılında "ALSC Mildred L. Batchelder Onur Ödülü"nü kazandı. Bu romanda Keban Barajı'nın suları altında kalan bir köyde yaşayan Şeko Bacı ile keçisi Kolo'nun hikâyesini anlattı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Vedat Dalokay, 21 Mart 1991'de Kırıkkale yakınlarında geçirdiği bir trafik kazasında eşi Ayçe Dalokay (44) ile birlikte öldü. Kazada yaralanan oğulları Barış Dalokay (17) ise 27 Mart 1991 günü yaşama veda etti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Menderes protesto". 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ "Ersan Atar'ın makalesi". 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2024.
- ^ Aslan, Şükrü (1 Ocak 2018). Hozat'in Bahtiyar Asiretinden Ankara Belediye Baskanligina Vedat Dalokay'in Anlatilarinda Memleket Imgeleri. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Çankaya Belde AŞ24 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- YKY[ölü/kırık bağlantı]
- Vedat Dalokay Kokteyl ve Nikâh Salonu4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ankara Büyükşehir Belediye başkanları
- 1927 doğumlular
- 1991 yılında ölenler
- 20. yüzyıl Türk siyasetçileri
- İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde öğrenim görenler
- 20. yüzyıl Türk mimarları
- Elazığ ili doğumlular
- Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedilenler
- SHP Parti Meclisi üyeleri
- Kırıkkale ilinde ölenler
- Türkiye'de trafik kazasında ölenler
- Trafik kazasında ölen siyasetçiler
- Cumhuriyet Halk Partisi mensubu siyasetçiler
- Türk sosyal demokratlar