Tiran Botanik Bahçesi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Tiran Botanik Bahçesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Tür | Botanik Bahçesi |
| Konum | Tiran. Arnavutluk |
| Yüzölçümü | 15 ha |
| Açılış | 1971 |
| Durum | Faliyette |
Tiran Botanik Bahçesi ( Arnavutça: Kopshti Botanik ) Arnavutluk'un başkenti Tiran'nın güneyinde Tiran ve Kruja dağlarının karşısında tepelik yamaçlarda kurulu bir botanik bahçesidir.
Tiran Botanik Bahçesi'nin inşaatı 1964 yılında yaklaşık 15 hektarlık bir alanda başladı.[1] 1971 yılında botanikçi Mustafa Demiri tarafından inşaat tamamlandı. İnşaatın bitmesi ile beraber bahçe koleksiyonunun %80'i dikilmiş ve bahçe halka açılmış oldu.[2] Tiran'ın güneyinde yapay gölün batısında ve Tiran Büyük Parkı'nın kenarında yer alan Tiran Botanik Bahçesi Arnavutluk'un tek botanik bahçesidir. Uzun yıllar Tiran Üniversitesi tarafından işletilen botanik bahçesi Arnavutluk bakanlar kurulunun 17.07.2019 tarih ve 510 sayılı kararı[3] ile 2019 yılında Tiran Belediyesine devredildi.[4] Bu karara karşı Tiran Üniversitesi'nin açtığı iptal davası sonucunda Botanik Bahçesi 2021 yılında tekrar Tiran Üniversite'sine devredildi.[5][6]
Arnavutluk'un her yerinden her yaştan okul çocuğu arasında çok popüler olan botanik bahçesi, ülkenin araştırma, kültür ve eğitim karakterine sahip tek kurumdur. Botanik bahçesi esas olarak Arnavutluk'un florası ve bitki örtüsünün, özellikle nesli tükenmekte olan, nadir ve endemik türlerin araştırılmasına odaklanmıştır. Botanik Bahçesi Kanada, Macar, Çin ve Romanya bahçeleriyle kurumsal bağlantılar kurduğu gibi, yerel kurumlarla çalışmakta ve Arnavutluk'taki tüm üniversitelere hizmet vermektedir.[7] 1981'de, dünya çapında yaklaşık 160 Botanik Bahçesi ile değiş tokuş edilen Tohum İndeksi (Index Seminum) ilk kez yayınlandı.[8] Botanik Bahçesi dünyada 118 ükeden 800 botanik bahçesinin üye olduğu Botanical Garden Conservation International'ın (BGCI) üyesidir. Botanik bahçesi her yıl başta okul öğrencileri olmak üzere çok sayıda ziyaretçiyi ağırlamakta, ayrıca Arnavutluk'taki üniversitelerin eczacılık, veterinerlik, tarım bilimleri, ormancılık, coğrafya, şehircilik öğrencileri için bir öğrenme ortamı oluşturmakta ve bir "açık hava laboratuvarı" olarak hizmet vermektedir. Bu fonksiyonlarının dışında Tiran'da yeni evlenenlerin fotoğraf albümlerinde Tiran Botanik Bahçesi manzara dekoru olarak yer almaktadır.[9]
Deniz seviyesinden yaklaşık 130 metre yükseklikte yer alan[10] Tiran Botanik Bahçesinde Arnavutluk'un sahip olduğu 3250 bitki türünden en az 2000 tür, çeşit ve bitki türü yetişmektedir. Botanik Bahçesi içinde Otsu Bitki Sistematiği, Aromatik-Tıbbi Bitkiler, Ağaç-Çalı Bitkileri, Süs Bitkileri, Meyve Bahçeleri vb. gibi çeşitli bitki bölümleri oluşturulmuştur. Ayrıca küçük bir alanda ve güneş enerjisiyle ısıtılan bir sera bulunmaktadır. bu serada çeşitli sıcak iklime sahip ülkelerden getirilen bitkiler bulunmaktadır.
Botanik bahçesinin bulunduğu bölgede Akdeniz İklimi hüküm sürmekte olup, aylık yağış miktarı ortalama 106 milimetre, yıllık yağış miktarı ortalama 1273 milimetre, yıllık sıcaklık ortalama sıcaklık ise 15.1 santigrat derece olarak gerçekleşmektedir.[11]
Botanik bahçesinde bulunan bitki türlerinden bazıları şunlardır:[12]
- Achillea
- Allium
- Amaranthus
- Aristolochia
- Bromus
- Carex
- Eryngium
- Festuca
- Galium
- Geum
- Inula
- Mentha
- Oenanthera
- Phalaris
- Phleum
- Pistacia
- Plantago
- Poa
- Polygonum
- Potentilla
- Quercus
- Rumex
- Saxifraga
- Trifolium
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kopshti Botanik ne Tirane, Natyra rreth Tiranes, parqe ne Tirane, Aktivitete outdoor Tirane". www.visit-tirana.com. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Bashkia Tiranë - Kopshti Botanik". tirana.al. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Kopshti Botanik i Tiranës – rëndësia dhe mosbesimi ynë". Reporter.al (İngilizce). 30 Eylül 2019. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Këshilli i Ministrave i kalon Kopshtin Botanik bashkisë së Tiranës, UT të drejtë përdorimi - Shqiptarja". shqiptarja.com (Arnavutça). 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Kopshti Botanik i mbetet universitetit, rrëzohet VKM që ia kalonte në pronësi Bashkisë Tiranë". Euronews Albania (İngilizce). 7 Mayıs 2021. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Kopshti Botanik i mbetet Universitetit, Gjykata Administrative rrëzon VKM që ia kalonte Bashkisë - Shqiptarja". shqiptarja.com (Arnavutça). 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "The Botanic Garden of Tirana, Albania". web.archive.org. 2 Ağustos 2017. 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Kopshti Botanik - Fakulteti i Shkencave Natyrore". web.archive.org. 9 Nisan 2022. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Parku Botanik | APR Tirana" (İngilizce). 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Kopshti Botanik i Tiranës në udhëkryq … | JavaNews.al" (İngilizce). 21 Temmuz 2019. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Kopshti Botanik - Qëndra Kërkimore Florës dhe Faunës". sites.google.com. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Albania - Botanical Garden Universiteti I Tiranes". Med-O-Med (İngilizce). 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.