İçeriğe atla

Suriye'deki Captagon endüstrisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İmha edilmeden Suriye'de ele geçirilen 127 torba Captagon, Mayıs 2018

Suriye'deki Captagon endüstrisi, Captagon uyarıcısının küresel üretiminin yaklaşık %80'ini üstlenmekteydi. Esad rejimi uyuşturucuyu Ürdün, Irak, Suudi Arabistan, Körfez ülkeleri ve Mısır dahil olmak üzere başta Orta Doğu bölgesi olmak üzere çeşitli ülkelere ihraç etmekteydi. Uyuşturucu ihracatı Beşşar Esad'ın rejiminin ana gelir kaynaklarından biriydi ve Suriye İç Savaşı sırasında rejimin finansal olarak ayakta kalmasına yardımcı oldu.[1][2][3]

2023 tahminlerine göre Captagon'un yaklaşık %80'i Suriye'de üretilmekte ve Mahir Esad komutasındaki Esad rejiminin yardımıyla Lazkiye limanlarından ihraç edilmektedir.[4] Tahminler Captagon ticaret pazarının 5,7 milyar dolar ile 57 milyar dolar arasında değiştiğini göstermektedir.[5][6] Yıllar boyunca yüz milyonlarca Captagon hapı Ürdün, Irak, Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerine sokulmuştur. Ana kaçakçılık rotalarından biri Suriye, Ürdün ve Suudi Arabistan'a sınırı olan Enbar vilayetinden geçmekteydi. 2021 yılında dünya genelinde 250 milyondan fazla Captagon hapı ele geçirilmiştir; bu rakam 2017 yılında ele geçirilen hap sayısından 18 kat daha fazladır.[7] Ayrıca Al Jazeera'ye göre 2022 yılında Ürdün, Suriye'de kendi topraklarına sokulmaya çalışılan 65 milyon Captagon hapı ele geçirmiştir. 2015 yılında Suudi Arabistan Ulusal Uyuşturucu Kontrol Komitesi Sekreteri, Captagon tüketicilerinin çoğunluğunun 12 ila 22 yaş arasında olduğunu bildirmiştir.[8]

Esad rejiminin devrilmesinden sonra kurulan Suriye Geçiş Hükûmeti uyuşturucu ticaretinin durdurulmasını emretmiştir; Esad'ın devrilmesinden kısa bir süre önce uyuşturucu trafiğinin en az %90 oranında azaldığı bildirilmiştir.[9]

Arka plan

[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye İç Savaşı sırasında Esad rejimi, birliklerine dağıtan subaylar tarafından yaygın olarak “Kaptan Cesareti” olarak adlandırılan fenetilin de dahil olmak üzere Suriye'de toplu uyuşturucu üretimini artırdı.[10] En az 2006 yılından bu yana Baasçı Suriye önemli bir fenetilin üreticisiydi ve her biri milyonlarca hap ya da tonlarca amfetamin içeren çok sayıda sevkiyat çeşitli ülkelerde ele geçirildi.[11]

İhracat

[değiştir | kaynağı değiştir]

En büyük uyuşturucu operasyonlarından biri Temmuz 2020'de Palermo limanında gerçekleşmiş, İtalyan polisi Suriye'nin Lazkiye limanından sevk edilen bir milyar dolar değerinde 84 milyondan fazla Captgon tableti ele geçirerek uluslararası infiale yol açmıştı. Olay, Napoli merkezli bir suç örgütü olan Camorra Mafyası ile ilişkilendirilmiştir.[12][13][14][15]

The New York Times Aralık 2021'de Mahir Esad'ın komuta ettiği 4. Zırhlı Tümen'in diğer uyuşturucuların yanı sıra Captagon'un üretim ve dağıtımının büyük bölümünü denetlediğini ve Suriye'nin Akdeniz'deki narko-devlet statüsünü pekiştirdiğini bildirdi. Birim, Suriye'nin dört bir yanındaki üretim tesislerini, paketleme tesislerini ve kaçakçılık ağlarını (metamfetamin de taşımaya başlamışlardır) kontrol ediyor. Tümenin Binbaşı General Gassan Bilal başkanlığındaki güvenlik bürosu fabrikalara ve liman kenti Lazkiye ile Ürdün ve Lübnan sınır kapılarına giden kaçakçılık yollarına koruma sağlamaktaydı.[16] Captagon endüstrisi İran destekli Şii köktendinci grup Hizbullah tarafından da desteklenmektedir.[17] 2021'de dünya genelinde Suriye'den ihraç edilen 5,7 milyar dolar değerinde Captagon ele geçirildi.[18][19] Güney Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye ve Körfez ülkeleri Baasçı Suriye'nin uyuşturucu endüstrisinin başlıca hedefleriydi.[20] Polis memurları ve güvenlik uzmanları, ele geçirilen captagonun 2021 yılında Suriye'den yapılan toplam ihracatın sadece %5-10'unu oluşturduğunu hesaplarken, rejimin yıllık bütçesinden on kat daha fazla bir miktar olan en az 57 milyar dolar değerinde gelişen bir uyuşturucu endüstrisinin varlığına işaret ediyor.[21]

Ocak 2022'de Ürdün ordusu Suriye sınırından sızmaya çalışan 27 uyuşturucu kaçakçısını öldürmüştür. 2022'nin ilk çeyreğinde 17.000 paket esrar ve 17 milyon Captagon hapı ele geçirildi, bu rakam 2021'in tamamına kıyasla çok daha yüksekti. Ürdün ordusundan kaynaklar, uyuşturucu ticaretinin iyi finanse edilen bir silahlı milis ağı tarafından finanse edildiğini ortaya koydu. Mayıs 2022'de Ürdün hükümeti İran'ı, Suriye'nin güney bölgelerinde bulunan Şii vekil milisleri aracılığıyla ülkeye karşı bir “uyuşturucu savaşı” başlatmakla suçladı. Ürdün ordusundaki yetkililer uyuşturucu kaçakçılığındaki artışı “aileleri, ahlakı ve değerleri” yıkmak için yürütülen “ilan edilmemiş bir savaşın” parçası olarak tanımladı.[22][23][24][25]

Mart 2022'de Camorra mafyasının lideri uluslararası uyuşturucu baronu Bruno Carbone, HTŞ'nin kurduğu Suriye Kurtuluş Hükûmeti tarafından yakalanmış ve Kasım ayında İtalya'ya iade edilmiştir.[26][27]

Mayıs 2023'te Ürdün Hava Kuvvetleri, Süveyda Valiliği'nin Şuayib köyündeki bir binayı hedef alan ilk hava saldırısını düzenledi ve Captagon kaçakçılık operasyonlarını koordine eden ülkenin en büyük uyuşturucu baronu Merai el-Ramada'yı öldürdü. Bir başka hava saldırısında da Dera vilayetindeki büyük bir uyuşturucu fabrikası vuruldu.[28][29] Haziran 2024'te Ürdün iki kaçakçılık girişimini engelleyerek 3,1 milyonu Suudi Arabistan'la olan El-Ömeri sınır kapısında olmak üzere toplam 9,5 milyon Captagon hapı ele geçirirken, Suriye sınırındaki kuzey şehri Er Remse'de de 1,5 milyon hap ve 143 kg esrar ele geçirildi.[30]

Mayıs 2023'te Cidde'de düzenlenen zirvede Arap Birliği ülkeleri, Suriye'deki iç savaşın ardından Suriye ile normalleşme ve ambargonun kaldırılması konusunda anlaşmaya varırken, bunun karşılığında Suriye'den bölgedeki diğer ülkelere yapılan ve gençler arasında uyuşturucu tüketiminin artmasına yol açarak ciddi zararlara neden olan Captagon kaçakçılığının engellenmesi kararlaştırıldı.[31]

Ocak 2024'te Esad rejimi, Ürdün'ün kendi topraklarında Ürdün'e uyuşturucu kaçıran kaçakçılara birkaç kez saldırmasına izin verdi. Saldırılar çoğunlukla Suriye'nin güneybatısındaki Süveyda Valiliği'ne odaklandı. Bazı durumlarda saldırılarda siviller ölmüş, bu da kaçakçılık olayını durdurmak için yeterince çaba sarf etmediği için rejime yönelik yerel eleştirileri artırmış ve Ürdün'ü burada askeri harekat yapmaya zorlamıştır.[32]

Esad rejiminin devrilmesi sonrası bulgular

[değiştir | kaynağı değiştir]

2024 yılının Aralık ayında rejimin sona devrilmesinin ardından Captagon fabrikaları Suriye'nin çeşitli bölgelerinde, özellikle de Esad rejiminin kontrolündeki bölgelerde, Lübnan sınırındaki Dera, Duma, Ed-Dimas ve Yafur gibi yerlerde bulundu. Bu tesislerden bazılarının rejime bağlı milisler ve askeri birlikler tarafından işletildiği tespit edildi.[33][34] Esad rejimini deviren Suriye Geçiş Hükûmetine bağlı kuvvetler, başkentin Kafr Susa bölgesinde daha önce Esad güçleri tarafından kontrol edilen bir güvenlik yerleşkesinde bulunan 1 milyon Captagon hapını yaktı.[35]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "What is Captagon, the addictive drug mass-produced in Syria?". Al Jazeera (İngilizce). 12 Aralık 2024. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  2. ^ "Drug that makes Syrian regime millions trafficked through Europe, report says". POLITICO (İngilizce). 13 Eylül 2023. 8 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  3. ^ "A little white pill, Captagon, gives Syria's Assad a strong tool in winning over Arab states". AP News (İngilizce). 9 Haziran 2023. 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  4. ^ "Tackling the illicit drug trade fuelling Assad's war machine". GOV.UK (İngilizce). 28 Mart 2023. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  5. ^ Kachmar, Oleh (5 Nisan 2022). "The Captagon Threat: A Profile of Illicit Trade, Consumption, and Regional Realities". New Lines Institute (İngilizce). 25 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  6. ^ Mustafa Abu Sneineh (31 Mart 2023). "Why does the UK think Syria has a $57bn captagon industry?". Middle East Eye (İngilizce). 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  7. ^ "פשיעת הסמים: כך הפך הקפטגון למקור ההכנסה העיקרי של אסד וברוני הבקעא". www.makorrishon.co.il. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  8. ^ "הפתוות מלמדות: הסם קפטגון הגיע לכל בית בעולם הערבי". הארץ (İbranice). 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  9. ^ Oweis, Khaled Yacoub; Tollast, Robert (9 Aralık 2024). "Captagon flows that enriched Assad regime in Syria come to 'near-full halt'". The National (İngilizce). 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  10. ^ "Syria has become a narco-state". The Economist. 19 Temmuz 2021. ISSN 0013-0613. 11 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2022. 
  11. ^ "World Drug Report 2009" (PDF). United Nations Office on Drugs and Crime. 2009. s. 127. 25 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  12. ^ "The Syrian Economy at War: Captagon, Hashish, and the Syrian Narco-State". COAR. 27 Nisan 2021. 2 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Rose, Söderholm, Caroline, Alexander (April 2022). "The Captagon Threat: A Profile of Illicit Trade, Consumption, and Regional Realities" (PDF). New Lines Institute. ss. 26, 27. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  14. ^ "Is the Syrian Regime the World's Biggest Drug Dealer?". Vice World News. 14 Aralık 2022. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ Fox, Tessa (10 Ağustos 2020). "The Islamic State Isn't Behind Syria's Amphetamine Trade". Foreign Policy. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ Hubbard, Ben; Saad, Hwaida (5 Aralık 2021). "On Syria's Ruins, a Drug Empire Flourishes". The New York Times. ISSN 0362-4331. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2021 – NYTimes.com vasıtasıyla. 
  17. ^ Behram Özdemir, Ömer (2022). "Illegal Financing and Security of Militia Logistics". Iran-Backed Militia in Syria: Profiles and Functions. Orsam. s. 303. 
  18. ^ Lister, Charles (29 Nisan 2022). "We cannot ignore Syria's emergence as a narco-state". Middle East Institute. 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ Rose, Söderholm, Caroline, Alexander (April 2022). "The Captagon Threat: A Profile of Illicit Trade, Consumption, and Regional Realities" (PDF). New Lines Institute. ss. 2-39. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  20. ^ Rose, Söderholm, Caroline, Alexander (April 2022). "The Captagon Threat: A Profile of Illicit Trade, Consumption, and Regional Realities" (PDF). New Lines Institute. ss. 2-39. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  21. ^ Lister, Charles (9 Ocak 2023). "Monday Briefing: Assad's narco-state enriches itself as Syrians face a spiraling economic and humanitarian crisis". Middle East Institute. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ Knell, Yolande (18 Nisan 2022). "Captagon: Jordan's undeclared war against Syria drug traffickers". BBC News. 18 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "Jordanian army says it killed 27 drug smugglers from Syria". BBC News. 27 Ocak 2022. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ Lister, Charles (29 Nisan 2022). "We cannot ignore Syria's emergence as a narco-state". Middle East Institute. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ Al-Khalidi, Suleiman (24 Mayıs 2022). "Jordan says Iran-linked groups in Syria wage drug war along border". Reuters. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Italy arrests drug trafficker captured in Syria". Arab News. 15 Kasım 2022. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ Ibrahim, Hassan (30 Kasım 2022). "Handing over Italian mafia boss:Handing over Italian mafia boss: Tahrir al Sham's "security assurances" to West Tahrir al-Sham's "security assurances" to West". Enab Baladi. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ Mrou, Chehayeb, Bassem, Kareem (8 Mayıs 2023). "Airstrikes kill well-known Syrian drug kingpin". AP News. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ "Jordan behind attack that killed drug trafficker in Syria: SOHR". Al Jazeera. 8 Mayıs 2023. 9 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ Oweis, Khaled Yacoub (5 Haziran 2024). "Jordan intercepts millions of Captagon pills bound for Saudi Arabia". The National News. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  31. ^ "מחאות, סמים, אלימות ותקיפות ישראליות: סוריה בצל הנורמליזציה האזורית עם אסד". www.inss.org.il. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  32. ^ ארי, ליאור בן (18 Ocak 2024). "ירדן מפציצה מבריחי סמים בסוריה, שם מוחים נגד המשטר: "הסוחר נמצא בארמון הנשיאות"". Ynet (İbranice). 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  33. ^ "Syrian rebels seize vast haul of banned drug Captagon, country's largest export". The Guardian. 13 Aralık 2024. 13 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  34. ^ Magnay, Diana (18 Aralık 2024). "Syria: Inside the drug factories that bankrolled Assad's narco state". Sky News. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
  35. ^ "Syria authorities say torched 1 million captagon pills". France 24. 25 Aralık 2024. 26 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Suriye%27deki_Captagon_endüstrisi&oldid=34553451" sayfasından alınmıştır