İçeriğe atla

Su ayak izi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Su ayak izi, insanlar tarafından tüketime bağlı olarak su kullanım kapsamını gösterir.[1] Bir bireyin, topluluğun veya işletmenin su ayak izi, birey veya topluluk tarafından tüketilen veya işletme tarafından üretilen mal ve hizmetleri üretmek için kullanılan toplam tatlı su hacmi olarak tanımlanır. Su kullanımı, birim zamanda tüketilen (buharlaştırılan) ve/veya kirlenen su hacmi olarak ölçülür. Su ayak izi herhangi bir iyi tanımlı tüketici grubu (örn., Birey, aile, köy, şehir, il, eyalet veya ulus) veya üreticiler (örn. kamu kuruluşu, özel girişim veya ekonomik sektör) için tek bir süreç (pirinç yetiştirme gibi) veya herhangi bir ürün veya hizmet için de hesaplanabilir.[2]

Geleneksel olarak, su kullanımına üretim tarafından şu üç su kullanımı sütunu ölçülerek yaklaşılmıştır: tarım, sanayi ve evsel sektördeki su çekilmesi. Bu değerli veriler sağlasa da, ürünlerin her zaman menşe ülkelerinde tüketilmediği küreselleşmiş bir dünyada su kullanımına sınırlı bir bakış açısıdır. Tarımsal ve endüstriyel ürünlerin uluslararası ticareti, gerçekte küresel bir sanal su veya somutlaşmış su akışı yaratır (somutlaşmış enerji kavramına benzer şekilde).[1]

2002 yılında, su kullanımının geleneksel üretim sektörü temelli göstergelerine ek olarak faydalı bilgiler sağlayabilecek, tüketime dayalı bir su kullanımı göstergesine sahip olmak için su ayak izi kavramı tanıtıldı. 1990'larda tanıtılan ekolojik ayak izi kavramına benzer. Su ayak izi, coğrafi olarak açık bir göstergedir ve yalnızca su kullanımı ve kirlilik hacimlerini değil, aynı zamanda konumları da gösterir.[3] Bu nedenle, ekonomik seçimlerin ve süreçlerin dünya çapında yeterli su kaynaklarının ve diğer ekolojik gerçeklerin mevcudiyetini nasıl etkilediğini (ve bunun tersini) kavrar.

Tanım ve ölçüler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mavi su ayak izi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mavi su ayak izi, yüzey ya da yer altı kaynaklarından (göller, nehirler, sulak alanlar ve akiferler) gelen suyun hacmidir veya buharlaşır (örneğin, sulama bitkilerini sularken) ya da bir ürün içine dahil edilir veya bir cisimden alınıp başka birine geri konulur veya farklı bir zamanda geri döndürülür. Sulu tarım, sanayi ve evsel su kullanımının her biri mavi su ayak izine sahip olabilir.[4]

Yeşil su ayak izi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeşil su ayak izi, toprağın kök bölgesinde (yeşil su) depolandıktan sonra ya buharlaşmayla kaybedilen ya da bitkiler tarafından eklenen yağışlardan kaynaklanan su miktarıdır. Özellikle tarım, bahçecilik ve ormancılık ürünleri ile ilgilidir.[4]

Gri su ayak izi, kirleticileri (endüstriyel deşarjlar, madencilik operasyonlarında atık havuzlarından sızıntılar, arıtılmamış belediye atık suları veya tarımsal yüzey akışı veya kentsel yüzey akışı gibi nokta olmayan kaynak kirliliği) seyreltmek için gereken su hacmidir öyle ki kapsamı suyun kararlaştırılmış su kalite standartlarını karşılar.[4] Şu şekilde hesaplanır:

burada, L, kirletici yükü (kütle akısı olarak), cmax izin verilen maksimum konsantrasyon ve cnat alıcı su kütlesindeki kirleticinin doğal konsantrasyonudur (her ikisi de kütle/hacim olarak ifade edilir).[5]

Farklı aktörler için hesaplama

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir sürecin su ayak izi, suyun hacimsel debisi olarak ifade edilir. Bir ürününki, tüm tedarik zincirindeki süreçlerin tüm ayak izinin (toplamının) ürün birimi sayısına bölünmesiyle elde edilir. Tüketiciler, işletmeler ve coğrafi bölge için su ayak izi, zaman başına su hacmi olarak belirtilir, özellikle:[5]

  • Bir tüketicininki, tüketilen tüm ürünlerin ayak izinin toplamıdır.
  • Bir topluluğun veya bir ulusunki, tüm üyelerinin sorumlu sakinlerinin toplamıdır.
  • Bir işletmeninki, üretilen tüm malların ayak izidir.
  • Coğrafi olarak belirlenmiş bir alanınki, bu alanda üstlenilen tüm süreçlerin ayak izidir. Bir bölgenin sudaki sanal değişimi, sanal suyun brüt ithal Vi,'nin brüt ihracat Ve'den farkı olarak tanımlanan net sanal su ithali Vi, net 'dir. Bundan Ulusal tüketim su ayak izi WFarea,nat, ulusal alanın su ayak izinin ve sudaki sanal değişiminin toplamı olarak ortaya çıkar.

Su ayak izi kavramı 2002 yılında, Hollanda Twente Üniversitesi'nde su yönetimi profesörü ve Su Ayak İzi Ağı'nın kurucu ortağı ve bilimsel direktörü Arjen Hoekstra tarafından UNESCO-IHE Su Enstitüsü'nde çalışırken icat edildi. Tüm tedarik zincirleri boyunca mal ve hizmet üretmek için tüketilen ve kirlenen su miktarını ölçmek için bir ölçü olarak eğitim.[6][7][8] Su ayak izi, karbon ayak izi ve arazi ayak izini de içeren bir ekolojik ayak izi göstergeleri ailesinden biridir. Su ayak izi kavramı ayrıca 1990'ların başında Profesör John Allan (2008 Stockholm Su Ödülü Sahibi ) tarafından ortaya atılan sanal su ticareti fikri ile ilgilidir. Su ayak izlerinin nasıl tahmin edileceğine dair en ayrıntılı yayınlar, UNESCO-IHE'den ülkelerin Su ayak izi üzerine bir 2004 raporu,[9] 2008 Suyun Küreselleşmesi [10] ve 2011 el kitabı Su ayak izi değerlendirme el kitabı: küresel standart .[11] Bu alandaki önde gelen küresel kurumlar arasındaki işbirliği, 2008 yılında Su Ayak İzi Ağı'nın kurulmasına yol açmıştır.

Su Ayak İzi Ağı (WFN)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Su Ayak İzi Ağı, artan su kıtlığından ve artan su kirliliği seviyelerinden ve insanlar ve doğa üzerindeki etkilerinden endişelenen hükümetler, işletmeler ve topluluklar arasında bilgi, araç ve yenilikleri paylaşmak için bir platform görevi gören uluslararası bir öğrenim topluluğudur (Hollanda yasalarına göre kar amacı gütmeyen bir kuruluştur). Ağ, tüm sektörlerden - üreticiler, yatırımcılar, tedarikçiler ve düzenleyiciler - yanı sıra sivil toplum kuruluşları ve akademiden yaklaşık 100 ortaktan oluşur. Misyonunu şu şekilde tanımlamaktadır:

Şirketleri, hükümetleri, bireyleri ve küçük ölçekli üreticileri, dünyanın sınırları dahilinde tatlı suyu kullanma ve paylaşma şeklimizi dönüştürmeleri için güçlendiren bilime dayalı, pratik çözümler ve stratejik anlayışlar sağlamak.[6]

Uluslar arası standart

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2011'de Su Ayak İzi Ağı, çevre kuruluşları, şirketler, araştırma kurumları ve BM'nin küresel işbirliği çabasıyla Küresel Su Ayak İzi Standardını başlattı. Temmuz 2014'te Uluslararası Standardizasyon Örgütü büyük şirketler, kamu otoriteleri, sivil toplum kuruluşları, akademik ve araştırma grupları ile küçük ve orta ölçekli işletmeler gibi çeşitli geçmişlere sahip uygulayıcılara su ayak izi değerlendirmesi yapmada pratik rehberlik sağlamak için ISO 14046:2014, Çevre yönetimi — Su ayak izi — İlkeler, gereksinimler ve yönergeler yayınladı. ISO standardı, yaşam döngüsü değerlendirme (LCA) ilkelerine dayanır ve ürün ve şirketlerin farklı türdeki değerlendirmeleri için uygulanabilir.[12]

Su kullanımının yaşam döngüsü değerlendirmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşam döngüsü değerlendirmesi (LCA), bir ürün, süreç veya hizmetle ilişkili çevresel yönleri ve olası etkileri değerlendirmeye yönelik sistematik, aşamalı bir yaklaşımdır. "Yaşam döngüsü", ürünün üretiminden, kullanımından ve bakımından nihai bertarafına kadar ve ayrıca ürünü üretmek için gerekli hammaddelerin edinilmesi dahil olmak üzere, kullanım ömrü ile bağlantılı ana faaliyetleri ifade eder.[13] Böylece tatlı su tüketiminin çevresel etkilerini değerlendirmek için bir yöntem geliştirildi. Özellikle üç koruma alanına verilen zarara bakar: insan sağlığı, ekosistem kalitesi ve kaynaklar. Su tüketiminin dikkate alınması, bu nedenle bir yaşam döngüsü değerlendirmesinden geçmesi gereken su yoğun ürünler (örneğin tarım ürünleri) söz konusu olduğunda çok önemlidir.[14] Ayrıca, su kullanımının etkisi bulunduğu yere bağlı olduğundan bölgesel değerlendirmeler de aynı derecede gereklidir. Kısaca, LCA, kullanılan su miktarını azaltmaya yardımcı olabilecek belirli ürünlerde, tüketicilerde, şirketlerde, ülkelerde vb. Su kullanımının etkisini belirlediği için önemlidir.[15]

Küresel olarak, her yıl toprağa düşen yağışın 117,000 kilometreküp (28,070 cu mi)),[16] yağmurla beslenen tarım tarafından kullanılır ve yaklaşık yarısı ormanlarda ve diğer doğal veya yarı doğal peyzajlarda buharlaşma ve terlemeye gider.[17] Yeraltı suyu ikmaline ve yüzey akışına giden geri kalan kısım bazen "toplam gerçek yenilenebilir tatlı su kaynakları" olarak adlandırılır. Büyüklüğü 2012'de 52,579 kilometreküp (12,614 cu mi)/yıl idi.[18] Akarsu içinde veya yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarından çekildikten sonra kullanılabilecek suyu temsil eder. Bu geri kalanın yaklaşık 3,918 kilometreküp (0,940 cu mi) 2007'de çekildi, bunun 2,722 kilometreküp (0,653 cu mi) veya yüzde 69'u tarım tarafından kullanıldı ve 734 kilometreküp (176 cu mi) veya diğer endüstri tarafından yüzde 19'u kullanıldı.[19] Çekilmiş suyun tarımsal kullanımının çoğu, gerçek yenilenebilir tatlı su kaynaklarının yaklaşık yüzde 5.1'ini kullanan sulama içindir. Son yüz yılda dünya su kullanımı hızla artmaktadır (New Scientist makalesindeki[20] grafiğe 11 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bakınız).

Ürünlerin su ayak izi (Tarım Sektörü)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir ürünün su ayak izi, üretim zincirinin çeşitli aşamalarında toplanan, ürünü üretmek için kullanılan toplam tatlı su hacmidir. Bir ürünün su ayak izi yalnızca kullanılan toplam su hacmini ifade etmez; aynı zamanda suyun nerede ve ne zaman kullanıldığını ifade eder.[21] Su Ayak İzi Ağı, ürünlerin su ayak izine ilişkin küresel bir veri tabanına sahiptir: WaterStat.[22] Dünya çapında su kaynağının yaklaşık % 70'inden fazlası tarım sektöründe kullanılmaktadır.[23]

Çeşitli gıdalardaki yer alan su ayak izleri büyük ölçüde değişir ve varyasyonun çoğu et tüketim seviyeleriyle ilişkili olma eğilimindedir.[24] Aşağıdaki tablo, popüler tarım ürünlerinin tahmini küresel ortalama su ayak izi örneklerini verir.[25][26][27]

Ürün Küresel ortalama su ayak izi, L / kg
badem, kabuklu 16.194
elma 822
Avokado 283
muz 790
sığır eti 15.415
buğday ekmeği 1.608
Tereyağı 5.553
lahana 237
peynir 3.178
tavuk 4.325
çikolata 17.196
pamuk tiftiği 9.114
salatalık 353
hurmalar 2.277
yumurtalar 3.300
yer fıstığı, kabuk 2.782
deri (sığır) 17.093
marul 238
mısır 1.222
mango/guava 1.800
Süt 1.021
zeytin yağı 14.430
Portakal 560
makarna (kuru) 1.849
şeftali / nektarin 910
domuz eti 5.988
Patates 287
kabak 353
pirinç 2.497
domates, taze 214
kurutulmuş domates 4.275
vanilya 126.505

(Daha fazla ürün su ayak izi için: Su Ayak İzi Ağı Ürün Galerisine 30 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bakın)

Firmaların su ayak izi (Sanayi Sektörü)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir işletmenin su ayak izi, 'kurumsal su ayak izi', bir işletmeyi yürütmek ve desteklemek için doğrudan veya dolaylı olarak kullanılan toplam tatlı su hacmi olarak tanımlanır. İşletme çıktılarının kullanımıyla ilişkilendirilecek toplam su kullanımı hacmidir. Bir işletmenin su ayak izi, üretim/imalat veya destek faaliyetleri için kullanılan su ve üreticinin tedarik zincirindeki dolaylı su kullanımından oluşur.

Carbon Trust, işletmelerin tüm sahalardan tam kapsamlı su etkisini değerlendirmek için basit hacimsel ölçümün ötesine geçmeleri için daha sağlam bir yaklaşım olduğunu savunuyor. Önde gelen küresel ilaç şirketi GlaxoSmithKline (GSK) ile yaptığı çalışma, GSK'nın miktarsal olarak ölçmesini ve güvenilir bir şekilde azaltmasını sağlamak için dört ana kategoriyi analiz etti: su mevcudiyeti, su kalitesi, sağlık etkileri ve işletme ruhsatı (itibar ve düzenleyici riskler dahil) yıldan yıla su etkisi.[28]

Coca-Cola Company, yaklaşık 200 ülkede binden fazla üretim tesisi işletir. İçkisini yapmak çok fazla su kullanır. Eleştirmenler, su ayak izinin büyük olduğunu söylüyor. Coca-Cola su sürdürülebilirliğine bakmaya başladı.[29] Şimdi, kullandığı suyu arıtarak temiz bir durumda çevreye geri dönmesi gibi su ayak izini azaltmak için hedefler belirlemiştir. Diğer bir hedefi ise içeceklerinde kullandığı şeker kamışı, portakal, mısır gibi hammaddeler için sürdürülebilir kaynaklar bulmaktır. Şirket, su ayak izini daha iyi hale getirerek maliyetleri azaltabilir, çevreyi iyileştirebilir ve faaliyet gösterdiği topluluklara fayda sağlayabilir.[30]

Bireysel tüketicilerin su ayak izi (Yurtiçi Sektör)

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir bireyin su ayak izi, doğrudan ve dolaylı tatlı su kullanımlarının toplamını ifade eder. Doğrudan su kullanımı evde kullanılan sudur, dolaylı su kullanımı ise tüketilen mal ve hizmetleri üretmek için kullanılan toplam tatlı su hacmi ile ilgilidir.

Bir bireyin ortalama küresel su ayak izi yılda 1,385 m3 'dir. Tabloda gösterildiği gibi bazı örnek ülkelerin sakinleri su ayak izlerine sahiptir:

Ulus yıllık su ayak izi
Çin 1,071 m3[31]
Finlandiya 1,733 m3[32]
Hindistan 1,089 m3
Birleşik Krallık 1,695 m3[33]
Amerika Birleşik Devletleri 2,842 m3[34]

Ulusların su ayak izi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kişi başına düşen su ayak izlerinin küresel görünümü

Bir ulusun su ayak izi o ulusun vatandaşlarınca tüketilen mal ve hizmetleri üretmek için kullanılan su miktarıdır. Ülkelerin su ayak izinin analizi, birkaç ülkenin büyük ölçüde yabancı su kaynaklarına bel bağladığını ve pek çok ülkedeki (tüketim modellerinin) suyun nasıl ve ne kadar etkilediğini göstererek, su tüketiminin ve kirliliğinin küresel boyutunu göstermektedir. Dünyanın başka yerlerinde tüketiliyor ve kirleniyor. Uluslararası su bağımlılıkları büyüktür ve devam eden küresel ticaret serbestleşmesi ile artması muhtemeldir. Ülkeler arasındaki sanal su akışlarının en büyük payı (%76), mahsullerin ve türetilmiş mahsul ürünlerinin uluslararası ticaretiyle ilgilidir. Hayvansal ürünler ve endüstriyel ürünler ticareti, küresel sanal su akışlarına %12 katkıda bulundu. Bir ülkenin su ayak izini belirleyen dört ana doğrudan faktör şunlardır: tüketim hacmi (gayri safi milli gelirle ilgili); tüketim modeli (örneğin yüksek ve düşük et tüketimi ); iklim (büyüme koşulları); ve tarımsal uygulama (su kullanım verimliliği).[1]

Üretim veya tüketim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tüketimle bağlantılı olarak toplam su kullanımının değerlendirilmesine tedarik zincirinin her iki ucundan da yaklaşılabilir.[35] Üretimin su ayak izi, o ülkede üretilen mal ve hizmetleri sağlamak için yerel kaynaklardan ne kadar su kullanıldığını veya kirlendiğini tahmin eder. Bir ülkenin tüketiminin su ayak izi, o ülkenin sakinleri tarafından tüketilen tüm mal ve hizmetlerle bağlantılı olarak kullanılan veya kirletilen (yerel olarak veya ithal edilen mallar söz konusu olduğunda, diğer ülkelerde) su miktarına bakar. Üretimin ve tüketimin su ayak izi, şehir, il, nehir havzası veya tüm dünya gibi herhangi bir idari birim için de tahmin edilebilir.[1]

Mutlak veya kişi başına

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mutlak su ayak izi, tüm insanların toplam su ayak izidir. Bir ülkenin kişi başına düşen su ayak izi (o ülkenin su ayak izinin nüfusu ile bölünmesi), su ayak izini diğer uluslarınkilerle karşılaştırmak için kullanılabilir.

1996–2005 döneminde küresel su ayak izi 9.087 Gm3/yıl (Yılda Milyar Metreküp veya 9.087.000.000.000.000 litre/yıl) idi ve bunun % 74'ü yeşil, % 11'i mavi, % 15'i gri idi. Bu kişi başına yıllık ortalama 1,385 Gm3 veya kişi başına günde 3,800 litredir.[36] Bunun ortalama % 92'si tüketilen tarım ürünlerinde, % 4,4'ü tüketilen endüstriyel ürünlerde ve % 3,6'sı evsel su kullanımında yerleşiktir. İhracat için mal üretimiyle ilgili küresel su ayak izi 1,762 Gm3 ∕ y'dir.[37]

Mutlak anlamda, Hindistan, toplam 987 Gm3/yıl ile dünyadaki en büyük su ayak izine sahip ülkedir. Göreceli olarak (yani nüfus büyüklüğü hesaba katıldığında), ABD halkı kişi başına 2480m³/yıl ile en büyük su ayak izine sahiptir ve bunu Yunanistan, İtalya ve İspanya gibi güney Avrupa ülkelerindeki (2300–2400 kişi başınam³/yıl). Yüksek su ayak izleri Malezya ve Tayland'da da bulunabilir. Buna karşılık, Çin halkı, ortalama 700m³/yıl ile nispeten düşük bir kişi başına su ayak izine sahiptir.[1] (Bu rakamlar da 1996-2005 dönemine aittir)

Dahili ya da harici

[değiştir | kaynağı değiştir]
İç ve dış tüm ulusal su ayak izlerinin küresel ortalama sayıları ve bileşimi

İç su ayak izi, evsel su kaynaklarından kullanılan su miktarıdır; Dış su ayak izi, diğer ülkelerde, ülke sakinleri tarafından ithal edilen ve tüketilen mal ve hizmetleri üretmek için kullanılan su miktarıdır. Bir ulusun su ayak izini değerlendirirken, ülkeden ayrılan ve giren uluslararası sanal su akışlarını (somutlaşmış su olarak da adlandırılır, yani tüm tarımsal ve endüstriyel mallarla bağlantılı olarak kullanılan veya kirlenen su) hesaba katmak çok önemlidir. Bir ülkenin su ayak izini hesaplamak için bir başlangıç noktası olarak evsel su kaynaklarının kullanımı alındığında, ülkeyi terk eden sanal su akışları çıkarılmalı ve ülkeye giren sanal su akışları eklenmelidir.[1]

Bir ülkenin su ayak izinin dış kısmı ülkeden ülkeye büyük ölçüde değişir. Sudan, Mali, Nijerya, Etiyopya, Malavi ve Çad gibi bazı Afrika ülkeleri, çok az ithalatları olduğu için neredeyse hiç dış su ayak izine sahip değiller. Öte yandan bazı Avrupa ülkeleri - ör. İtalya, Almanya, Birleşik Krallık ve Hollanda - toplam su ayak izlerinin % 50-80'ini oluşturan dış su ayak izlerine sahiptir. Ortalama olarak ulusların dış su ayak izlerine en çok katkıda bulunan tarım ürünleri: sığır eti, soya fasulyesi, buğday, kakao, pirinç, pamuk ve mısırdır.[1]

Küresel sanal su ihracatının yarısından fazlasını oluşturan ilk 10 brüt sanal su ihraç eden ülke Amerika Birleşik Devletleri (314 Gm3 ∕ yıl), Çin (143 Gm3 ∕ yıl), Hindistan (125 Gm3 ∕ yıl), Brezilya (112 Gm3 yıl), Arjantin (98 Gm3 ∕ yıl), Kanada (91 Gm3 ∕ yıl), Avustralya (89 Gm3 ∕ yıl), Endonezya (72 Gm3 ∕ yıl), Fransa (65 Gm3 ∕ yıl) ve Almanya (64 Gm3 ∕ yıl).[37]

İlk 10 brüt sanal su ithal eden ülke Amerika Birleşik Devletleri (234 Gm3 ∕ yıl), Japonya (127 Gm3 ∕ yıl), Almanya (125 Gm3 ∕ yıl), Çin (121 Gm3 ∕ yıl), İtalya (101 Gm3 ∕ yıl), Meksika (92 Gm3 ∕ yıl), Fransa (78 Gm3 ∕ yıl), Birleşik Krallık (77 Gm3 ∕ yıl) ve Hollanda (71 Gm3 ∕ yıl).[37]

Kıtalarda su kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Her AB vatandaşı günde ortalama 4,815 litre su tüketiyor; %44'ü enerji üretiminde öncelikle termik santralleri veya nükleer santralleri soğutmak için kullanılmaktadır. AB 27'de 2011 yılında enerji üretimi yıllık su tüketimi şu şekilde, milyarm³ cinsinden gerçekleşti: gaz için 0.53, kömür 1.54 ve nükleer 2.44. Rüzgar enerjisi 2012'de 387 milyon metreküp (mn m³) su kullanımından kaçınarak 743 milyon Euro'luk bir maliyetten kaçındı.[38][39]

Güney Hindistan'da Tamil Nadu eyaleti Hindistan'daki başlıca tarım üreticilerinden biridir ve sulama için büyük ölçüde yeraltı suyuna güvenmektedir. Yerçekimi Geri Kazanımı ve İklim Deneyi, 2002'den 2012'ye kadar on yılda, yeraltı suyunun 1,4 m yr-1 oranında azaldığını hesapladı, bu da "yıllık yeniden doldurma oranından yaklaşık %8 daha fazladır".[23]

Çevresel su kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tarımın su kullanımı, önemli karasal çevresel değerlerin sağlanmasını (yukarıdaki "Ürünlerin su ayak izi" bölümünde tartışıldığı gibi) içermesine ve ormanların ve vahşi alanların bakımında çok "yeşil su" kullanılmasına rağmen, aynı zamanda doğrudan çevresel kullanım da vardır (örn. hükümetler tarafından tahsis edilebilecek yüzey suyu). Örneğin su kullanım sorunlarının bazen kuraklık nedeniyle şiddetli olduğu Kaliforniya'da ortalama bir su yılında “adanmış su kullanımının” yaklaşık yüzde 48'i çevre içindir (tarım için olduğundan biraz daha fazla).[40] Bu tür çevresel su kullanımı, derelerin akmasını sağlamak, su ve nehir kıyısındaki habitatları korumak, sulak alanları ıslak tutmak vb. içindir.

Su ayak izi ve sanal su eleştirisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Önerilen su tasarrufu politikalarının çiftlik haneleri için sonuçlarının yeterince dikkate alınmaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Uluslararası Su Yönetimi Enstitüsü'nden Dennis Wichelns'e göre: "Sanal su analizinin bir amacı su güvenliğini iyileştirme fırsatlarını tanımlamak olsa da, Bu analizden kaynaklanan reçetelerin sanayileşmiş veya gelişmekte olan ülkelerdeki çiftlik haneleri üzerindeki potansiyel etkilerinden neredeyse hiç bahsedilmemiştir. Özellikle politika kararlarıyla ilgili rehberlik ararken, sanal su ve su ayak izi perspektiflerindeki içsel kusurları daha dikkatli bir şekilde değerlendirmek çok önemlidir."[41]

Su ayak izi yorumlanırken bölgesel su kıtlığı dikkate alınmalıdır

[değiştir | kaynağı değiştir]

Su ayak izlerinin uygulanması ve yorumlanması bazen belirli ürünlerin kolay eleştirilmesine yol açan endüstriyel faaliyetleri teşvik etmek için kullanılabilir. Örneğin bir fincan kahve üretimi için 140 litre su  kullanımı[2] ekim esasen sulak alanlarda yapılıyorsa su kaynaklarına zarar vermeyebilir ancak kurak bölgelerde zararlı olabilir. Hidroloji, iklim, jeoloji, topoğrafya, nüfus ve demografi gibi diğer faktörler de dikkate alınmalıdır. Bununla birlikte, yüksek su ayak izi hesaplamaları, çevresel kaygının uygun olabileceğini düşündürmektedir.

Yukarıdakiler de dahil olmak üzere eleştirilerin çoğu, bir su sisteminin su ayak izinin tanımını, performansıyla ilgili üretilen etkilerle karşılaştırır. Tanımlayıcı ve performans faktörleri ile göstergeler arasında böyle bir karşılaştırma temelde kusurludur.[42]

Ayak izi teriminin kullanımı karbon ayak izi kavramına aşina olan insanların kafasını karıştırabilir, çünkü su ayak izi kavramı, ilgili etkileri mutlaka değerlendirmeden su miktarlarının toplamını içerir. Bu, karbon emisyonlarının basitçe özetlenmekle kalmayıp, çevresel zararı hesaba katmak için küresel olarak aynı olan CO2 emisyonlarıyla normalleştirildiği karbon ayak izinin tersidir. Fark suyun biraz daha karmaşık yapısından kaynaklanır; küresel hidrolojik döngüde yer alırken, nehir havzaları, su havzaları gibi çeşitli formlar aracılığıyla yeraltı sularına (daha büyük akifer sistemlerinin bir parçası olarak) hem yerel hem de bölgesel koşullarda ifade edilir. Dahası, ayak izinin tanımına bakarak ve ekolojik ayak izi, karbon ayak izi ve su ayak izini karşılaştırarak, üç terimin gerçekten meşru olduğunun farkındayız.[42]

Sürdürülebilir su kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sürdürülebilir su kullanımı, mevcut ve gelecekteki kullanım oranlarını belirlemek için tüm temiz su kaynaklarının titiz bir şekilde değerlendirilmesini, bu kullanımın hem aşağı akışta hem de suyun kullanılabileceği daha geniş alanda ve kirli su akışlarının çevre ve bölgenin ekonomik refahındaki etkisinin belirlenmesi içerir. Su talebini yönetmek için su fiyatlandırması gibi sosyal politikaların uygulanmasını da içerir.[43] Bazı yerlerde, su manevi açıdan da alakalı olabilir ve bu tür suyun kullanımının bu tür çıkarları hesaba katması gerekebilir. Örneğin, Maoriler suyun tüm yaşamın kaynağı ve temeli olduğuna ve suyla ve suyla ilişkili yerlerle birçok manevi ilişkiye sahip olduğuna inanırlar.[44] Ulusal ve küresel ölçekte, su sürdürülebilirliği, uygun temiz su kaynaklarının tanımlanmasını ve bu tür seçimlerin çevresel ve ekonomik etkilerinin anlaşılıp kabul edilmesini sağlamak için stratejik ve uzun vadeli planlama gerektirir.[45] Suyun yeniden kullanımı ve ıslahı, hem yüzey suları hem de yeraltı suları üzerindeki aşağı akış etkileri dahil olmak üzere sürdürülebilirliğin bir parçasıdır.[30]

Sürdürülebilirlik değerlendirmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Su ayak izi muhasebesi son yıllarda önemli ölçüde ilerlemiştir ancak su ayak izi analizinin de son aşaması olarak sürdürülebilirlik değerlendirmesine ihtiyacı vardır.[11] Gelişmelerden biri, suyun sürdürülebilir kullanımını değerlendirmek için kapsamlı bir yaklaşım sunan sürdürülebilir verimlilik ve eşitlik ("Sırada Verimlilik") kullanmaktır.[42][46]

Çekilmiş su kullanımının sektörel dağılımları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birkaç ülke yüzey ve yeraltı suyu kaynaklarından çekilen suyun sektörel dağılımını tahmin etmektedir. Örneğin, Kanada'da 2005 yılında, yaklaşık 38 milyar m³ 'ü tatlı su olmak üzere 42 milyar m³ çekilmiş su kullanılmıştır. Bu kullanımın sektörler arası dağılımı şu şekildedir: termoelektrik enerji üretimi %66.2, imalat %13.6, konut %9.0, tarım %4.7, ticari ve kurumsal %2.7, su arıtma ve dağıtım sistemleri %2.3, madencilik %1.1 ve petrol ve gaz çıkarma 0.5 %. O yıl çekilen 38 milyar metreküp tatlı su ülkenin 3,472 milyar metreküp olan yıllık tatlı su verimi (akarsu akışı olarak tahmin edilen) ile karşılaştırılabilir.[47] Tarım, tatlı su çekilmesinin yaklaşık% 39'unu, termoelektrik enerji üretiminin %38'ini, endüstriyel %4'ünü, konutların %1'ini ve madencilik (petrol ve gaz dahil) %1'ini oluşturduğu ABD'de sektörel dağılım birçok açıdan farklıdır.[48]

Tarım sektöründe çekilen su, sulama ve hayvancılık içindir. ABD'deki tüm sulamanın (sulama suyunun taşınmasındaki kayıp dahil) ABD'de çekilen tatlı su kullanımının yaklaşık yüzde 38'ini oluşturduğu tahmin edilirken,[48] hayvancılık yemi ve yem üretimi için kullanılan sulama suyunun yaklaşık olarak hesaplandığı tahmin edilmektedir. Hayvancılık sektörü için yüzde 9[49] ve geri çekilen diğer tatlı su kullanımının (içme, tesislerin yıkanması vb. İçin) yaklaşık yüzde 0.7 olduğu tahmin edilmektedir. Tarım, çekilen suyun önemli bir kullanıcısı olduğu için, su kullanımının büyüklüğündeki ve verimliliğindeki değişiklikler önemlidir. ABD'de 1980'den (tarımın geri çekilmiş su kullanımının zirve yaptığı) 2010'a kadar, tarımın geri çekilen su kullanımında yüzde 23 azalma, ABD tarımsal üretimi bu dönemde yüzde 49 arttı.[50]

ABD'de sulama suyu uygulama verileri, Tarım Sayımı kapsamında gerçekleştirilen beş yıllık Çiftlik ve Çiftlik Sulama Anketi'nde toplanmaktadır. Bu tür veriler, çeşitli tarım sektörlerinde sulama suyu kullanımında büyük farklılıklar olduğunu göstermektedir. Örneğin, ABD'deki tahıla mısır arazisinin yaklaşık yüzde 14'ü ve soya fasulyesi arazisinin yüzde 11'i sulanırken, sebze arazisinin yüzde 66'sı, meyve bahçesi arazisinin yüzde 79'u ve pirinç arazisinin yüzde 97'si sulanmaktadır.[51][52]

  1. ^ a b c d e f g "Water footprints of nations: Water use by people as a function of their consumption pattern" (PDF). Water Footprint Network. 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mart 2018.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "nations" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ a b "Waterfootprint.org: Water footprint and virtual water". The Water Footprint Network. 8 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "waterfootprintorg" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  3. ^ Definition taken from the Hoekstra, A.Y. and Chapagain, A.K. (2008) Globalization of water: Sharing the planet's freshwater resources, Blackwell Publishing, Oxford, UK.
  4. ^ a b c "What is a water footprint?". The Water Footprint Network. 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "whatis" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b "The Water Footprint Assessment Manual". Water Footprint Network. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2015.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "TheWaterFootprintAssessmentManual" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ a b "Water Footprint Network - Aims & history". Water Footprint Network. 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2018.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "aims" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  7. ^ Jayne M. Godfrey, Keryn Chalmers. 2012 Water Accounting: International Approaches to Policy and Decision-making. Edward Elgar Publishing. page222
  8. ^ Hoekstra, A.Y. (2003) (ed) Virtual water trade: Proceedings of the International Expert Meeting on Virtual Water Trade, IHE Delft, the Netherlands
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  10. ^ Globalization of Water, A.Y. Hoekstra and A.K. Chapagain, Blackwell, 2008
  11. ^ a b The water footprint assessment manual: Setting the global standard (PDF). Londra: Earthscan. 2011. ISBN 978-1-84971-279-8. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ "ISO 14046:2014 Environmental management -- Water footprint -- Principles, requirements and guidelines". International Organization for Standardization. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2018. 
  13. ^ Life Cycle Assessment: Principles and Practice. Reston, VA: SAIC. 2006. 
  14. ^ Pfister (20 Mart 2009). "Assessing the Environmental Impacts of Freshwater Consumption in LCA". Environmental Science. 43 (11): 4008-104. doi:10.1021/es802423e. PMID 19569336. 
  15. ^ Pfister (January 2017). "Understanding the LCA and ISO water footprint: A response to Hoekstra (2016) "A critique on the water-scarcity weighted water footprint in LCA"". Ecological Indicators. 72: 352-359. doi:10.1016/J.ECOLIND.2016.07.051. PMC 6192425 $2. 
  16. ^ Schneider (2014). "GPCC's new land surface precipitation climatology based on quality-controlled in-situ data and its role in quantifying the global water cycle". Theoretical and Applied Climatology. 115: 15-40. doi:10.1007/s00704-013-0860-x. 
  17. ^ FAO. Water use. http://www.fao.org/nr/water/aquastat/water_use/index.stm#tables 13 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  18. ^ Frenken, K. and V. Gillet. 2012. Irrigation water requirement and water withdrawal by country. AQUASTAT, FAO.
  19. ^ FAO. 2014. Water withdrawal by sector, around 2007. http://www.fao.org/nr/water/aquastat/tables/WorldData-Withdrawal_eng.pdf 19 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  20. ^ "Looming water crisis simply a management problem" 13 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Jonathan Chenoweth, New Scientist 28 Aug., 2008, pp. 28-32.
  21. ^ "WFN Glossary". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  22. ^ "WaterStat". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022. 
  23. ^ a b Chinnasamy (1 Mayıs 2015). "Groundwater Storage and Depletion Trends in Tamil Nadu State, India". Water Resources Management (İngilizce). 29 (7): 2139-2152. doi:10.1007/s11269-015-0932-z. ISSN 1573-1650. 
  24. ^ Vanham, D., M. M.Mekonnen and A. Y. Hoekstra. 2013. The water footprint of the EU for different diets. Ecological Indicators 32: 1-8.
  25. ^ Mekonnen, M. M. and A. Y. Hoekstra. 2010. The green, blue and grey water footprint of farm animals and animal products. Volume 1: Main report. UNESCO-IHE., Institute for Water Education. 50 pp.
  26. ^ Mekonnen, M. M. and A. Y. Hoekstra. 2010. The green, blue and grey water footprint of crops and derived crop products. Volume 2. Appendices main report. Value of Water Research Report Series No. 47. UNESCO-IHE Institute for Water Education. 1196 pp.
  27. ^ "How much water does it take to grow an avocado?". Danwatch.dk. 2019. 7 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2019. 
  28. ^ "Water, water everywhere... or is it?" 26 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Carbon Trust, 26 November 2014. Retrieved on 20 January 2015.
  29. ^ "2013 Water Report: The Coca-Cola Company". The Coca-Cola Company. 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2014. 
  30. ^ a b Sustainability. 1st. North Shore, N.Z.: Cengage Learning. 2011. ss. 56-58. ISBN 978-017021-034-8. 
  31. ^ Hoekstra (2012). "The Water Footprint of Humanity" (PDF). PNAS. 109 (9): 3232-3237. doi:10.1073/pnas.1109936109. PMC 3295316 $2. PMID 22331890. 
  32. ^ Data obtained from the Finnish Wikipedia article page Vesijalanjälki
  33. ^ Chapagain, A.K. "U.K. Water Footprint: The Impact of the U.K.'s Food and Fibre Consumption on Global Water Resources, Volume 1" (PDF). WWF-UK. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.  and volume 2 Chapagain, A.K. "Volume 2" (PDF). WWF-UK. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  34. ^ "The Water Footprint of Humanity". 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.  JournalistsResource.org, retrieved 20 March 2012
  35. ^ "National water footprint". waterfootprint.org. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2018. 
  36. ^ "Angela Morelli - The Global Water Footprint of Humanity". TEDxOslo. 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
  37. ^ a b c Hoekstra (28 Şubat 2012). "The water footprint of humanity". PNAS. 109 (9). 9 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2018.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "humanity" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  38. ^ Saving water with wind energy 30 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., EWEA June 2014
  39. ^ "Saving water with wind energy Summary EWEA". EWEA.org. 3 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2017. 
  40. ^ "California State Water Project-Water Supply". www.Water.ca.gov. 7 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2017. 
  41. ^ Wichelns (2010). "Virtual water and water footprints offer limited insight regarding important policy questions". International Journal of Water Resources Development. 26 (4): 639-651. doi:10.1080/07900627.2010.519494. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2015. 
  42. ^ a b c Haie (2018). "Integrating Water Footprint and Sefficiency: Overcoming Water Footprint Criticisms and Improving Decision Making". Water Alternatives. 11: 933-956. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  43. ^ "Policies and measure to promote sustainable water use". Europeanm Environment Agency. 18 Şubat 2008. 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016. 
  44. ^ "Tangaroa – the sea - Water as the source of life". Encyclopaedia of New Zealand. 22 Eylül 2012. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  45. ^ Water Consumption and Sustainable Water Resources Management. OECD Library. 25 Mart 1998. ISBN 9789264162648. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016. 
  46. ^ Transparent Water Management Theory: Sefficiency in Sequity (PDF). Springer. 2020. 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 
  47. ^ Statistics Canada. 2010. Human activity and the environment. Freshwater supply and demand in Canada. Catalogue no. 16-201-X.
  48. ^ a b Maupin, M. A. et al. 2014. Estimated use of water in the United States 2010. U. S. Geological Survey Circular 1405. 55 pp.
  49. ^ Zering, K. D., T. J. Centner, D. Meyer, G. L. Newton, J. M. Sweeten and S. Woodruff. 2012. Water and land issues associated with animal agriculture: a U.S. perspective. CAST Issue Paper No. 50. Council for Agricultural Science and Technology, Ames, Iowa. 24 pp.
  50. ^ "USDA ERS - Agricultural Productivity in the U.S." www.ERS.USDA.gov. 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2017. 
  51. ^ US Department of Agriculture. 2009. 2007 Census of agriculture. Farm and ranch irrigation survey (2008). Volume 3. Special Studies. Part 1. AC-07-SS-1. 177 pp. + appendices.
  52. ^ USDA. 2009. 2007 Census of agriculture. United States summary and State Data. Vol. 1. Geographic Area Series. Part 51. AC-07-A-51. 639 pp. + appendices.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]