Sperkhios Muharebesi
| Sperkhios Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bizans-Bulgar savaşları | |||||||
 Bulgarlar Sperkhios Nehri'nde Ouranos tarafına kaçıyorlar, İoannis Skilicis Vakainamesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Bulgar İmparatorluğu | Bizans İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Çar Samuil Gavril Radomir | Nikiforos Uranos | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
~1,000 öldürüldü, ~12,000 esir alındı | bilinmiyor | ||||||
Sperkhios Muharebesi (Bulgarca: Битка при Сперхей, Yunanca: Μάχη του Σπερχειού) 997 yılında orta Yunanistan'da Lamya şehri yakınında Sperkhios Nehri kıyılarında gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl Yunanistan'ın güneyine ilerlemiş Çar Samuil komutasındaki Bulgar ordusu ile general Nikiforos Uranos komutasındaki Bizans ordusu arasındaki bir muharebedir.[1] Bizans zaferi neredeyse Bulgar ordusunun tamamını yok etmiş, güney Balkanlar ve Yunanistan'daki akınları sona erdirmiştir. Muharebenin ana kaynağı dönemin Bizans imparatoru II. Basileios'un hayatını anlatan tarihçi İoannis Skilicis'in Tarihin Özeti (Σύνοψις Ἱστοριῶν) adlı kitaptır.
Tarihsel Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Bulgarların 986'da Trayan Boğazı Muharebesi'ndeki başarısından sonra, Bizans İmparatorluğu iç savaşın içine düştü, Suriye'deki Fâtımî Devleti ile olan çatışmaları daha da şiddetlendi. Çar Samuil bu durumdan yararlandı.[2] Bizans'ın en büyük ikinci şehri olan Selanik çevresindeki birçok kaleyi ele geçirmeyi başardı.[3] 991 yılında, Bizanslılar Roman'ı ele geçirmeyi başardılar; ancak bu, Bulgaristan'ın de facto tek imparatoru olan Samuil'i durdurmadı. 996 yılında Samuil, Selanik'in Stratigos'unun güçlerini yendi ve güneye doğru yürüdü ve sonunda Larisa ve Korinth'i tehdit etti.[4]
Muharebe
[değiştir | kaynağı değiştir]Geri dönüş yolunda Sperkhios nehrinin karşı tarafında, Batı Domestikos Nikiforos Uranos liderliğindeki bir Bizans ordusuyla karşılaştı. İmparator II. Basileios, Bizans İmparatorluğu'ndaki tüm Balkan ve Yunan topraklarının komutanlığına Uranos'u atamıştı ve kendisine Bulgarları yenmesi için büyük bir ordu vermişti. Uranos, Bulgar ordusunu izledi ve Bulgarlar Sperkhios nehrindeki Thermopylae boğazından geçdikten sonra onlarla yüzleşti.[5]
Şiddetli yağışlardan sonra nehir taşmış ve her iki kıyıda da geniş bir alan sular altında kalmıştı. Bulgarlar güney kıyısında, Bizanslıları kuzey kıyısına olacak şekilde iki kuvvet nehrin iki tarafına kamp kurdular. İki ordu, birkaç gün boyunca kamp halinde kaldılar. Samuil, Bizanslıların nehri geçemeyeceklerinden emindi ve kampını korumak için önlemler almayı ihmal etti. Ancak Uranos sığ bir yer aradı ve buldu, gece boyunca ordusunu yönlendirdi ve şafakta Bulgarlara saldırdı. Bulgarlar etkili bir direniş gösteremediler ve ordularının büyük bir kısmı tahrip edildi ve ele geçirildi. Samuil'in kendisi yaralandı ve kendisi ve oğlu Gavril Radomir, katledilen askerlerinin cesetleri arasında ölü taklidi yaparak yakalanmaktan kurtulurken, yaklaşık 12.000 adamlarının yakalandığı söylenir.[6] Akşam olduktan sonra Bulgaristan'a gittiler ve Pindus Dağları'nda ordularından geriye kalanını topladılar. Ohri'ye giden 400 km'lik zorlu yolculukta, kolu 140° açıyla iyileşti. Antakyalı Yahya'ya göre, Nikiforos Uranos, bin Bulgar askerinin kellesi ve on iki bin esir ile Konstantinopolis'e döndü.[7][8]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Muharebe, Bulgar ordusunun büyük bir yenilgisiydi. İlk başta Samuil müzakerelere hazır olduğunu gösterdi, ancak Bulgaristan'ın resmi hükümdarı Roman'ın cezaevindeki ölümünün haberi üzerine, kendisini tek meşru çar ilan etti[8][9] ve savaşa devam etti. Her ne kadar Samuil başlangıçta kazanımlar başarsa da, Bizanslılar savaşta kararlı bir şekilde başarılarına devam ettiler. 1014'te Bulgarları mutlak şekilde mağlup ettiler ve ülkeyi fethettiler. Skilicis'e göre, zafer tamamen Uranos'un başarısıydı ve II. Basileios, onu Domestikos makamına atadı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Catherine Holmes, Basil II and the Governance of Empire (976-1025), Oxford University Press, 2005, 0-19-927968-3, pp. 163-165, 196
- ^ Стоименов, Д., Временна византийска военна администрация в българските земи 971-987/989 г., ГСУ НЦСВП, т. 82 (2), 1988, с. 41-43, 55-56
- ^ Ангелов, Д., Чолпанов, Б., Българска военна история през Средновековието (X-XV век), Издателство на БАН, София 1994, с. 45
- ^ Божилов, Ив., България в епохата на цар Самуил, с. 200, в: сп. Исторически преглед 1999, кн. 5-6
- ^ Златарски, В., История на българската държава през средните векове, том I, част 2, София 1971, с. 660-662 25 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (взето на 1.2.2008)
- ^ Paul Stephenson, The Legend of Basil the Bulgar-Slayer, Cambridge University Press, 2003, 0-521-81530-4, p.17
- ^ Златарски, В., История на българската държава през средните векове, том I, част 2, София 1971, с. 662-663 25 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (взето на 1.2.2008); Гръцки извори за българската история, том VI 12 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., с. 278-279 (взето на 31.1.2008)
- ^ a b Розен, В. Р., Император Василий Болгаробойца. Извлечения из летописи Яхъи Антиохийского 14 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., с. 34 (взето от "Библиотека Якова Кротова" на 1.2.2008)
- ^ Златарски, В., История на българската държава през средните векове, том I, част 2, София 1971, с. 663-665 25 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 668-669 10 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (взето на 1.2.2008)
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Йордан Андреев, Милчо Лалков, Българските ханове и царе, Велико Търново, 1996.
- İoannis Skilicis, Synopsis Historion