Soğuğa dayanıklılık haritası
Meteorolojiler tarafından uzun yıllar boyunca toplanan en düşük sıcaklık değerlerinin ortalaması kullanılarak hazırlanan Soğuğa Dayanıklılık Haritası bölgelerde yaşanan ortalama kışlara ilişkin bilgi verir.
Bu konuda çeşitli farklı sistenler öngörülmüştür bu sistemlerden en bilineni ABD Tarım Bakanlığı (United States Department of Agriculture-USDA) USDA Soğuğa Dayanıklılık Endeksidir.Bu sistemde farklı 12 sıcaklık aralığı için, renklerle bölgelerin durumu haritada gösterilir. Renklerdeki açıklık koyuluk o bölgedeki göreceli daha sıcak ve daha soğuk alanları gösterir.İlk olarak 1965 yılında ABD'de hazırlanan bu harita daha sonra diğer ülkeler tarafından da aynı aralık değerleri kullanılarak hazırlanmıştır.Bahçe düzenlemeleri için bu harita kullanılarak bölgeye uygun bitki seçimi yapılabilir.
Uluslararası standart haline gelmiş olan bitkinin dayanabildiği soğukluk değeri internet sitelerinde, kataloglarda ve kitaplardaki bitki tanıtımlarında sıklıkla verilmektedir -İngilizcede "zone" olarak geçer-.
Yalnız bitki seçiminde bu değerin yanı sıra bitki dayanıklılığını etkileyen, bitkiler için yaşamsal öneme sahip gün ışığı, sıcaklık, toprak yapısı, yağış miktarı gibi diğer koşullar da mutlaka göz önüne alınmalıdır. Zira enlem durumu kadar, nemlilik,kar örtüsünün fazlalığı veya azlığı,yeryüzü şekilleri, bulunulan yerde deniz veya göllerin varlığı şehrin veya bölgenin USDA değerlerini değiştirimektedir.
USDA Dayanıklılık Alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Bölge | Alt Sınır | Üst Sınır | |
| 0 | a | < −53.9 °C (−65 °F) | |
| b | −53.9 °C (−65 °F) | −51.1 °C (−60 °F) | |
| 1 | a | −51.1 °C (−60 °F) | −48.3 °C (−55 °F) |
| b | −48.3 °C (−55 °F) | −45.6 °C (−50 °F) | |
| 2 | a | −45.6 °C (−50 °F) | −42.8 °C (−45 °F) |
| b | −42.8 °C (−45 °F) | −40 °C (−40 °F) | |
| 3 | a | −40 °C (−40 °F) | −37.2 °C (−35 °F) |
| b | −37.2 °C (−35 °F) | −34.4 °C (−30 °F) | |
| 4 | a | −34.4 °C (−30 °F) | −31.7 °C (−25 °F) |
| b | −31.7 °C (−25 °F) | −28.9 °C (−20 °F) | |
| 5 | a | −28.9 °C (−20 °F) | −26.1 °C (−15 °F) |
| b | −26.1 °C (−15 °F) | −23.3 °C (−10 °F) | |
| 6 | a | −23.3 °C (−10 °F) | −20.6 °C (−5 °F) |
| b | −20.6 °C (−5 °F) | −17.8 °C (0 °F) | |
| 7 | a | −17.8 °C (0 °F) | −15 °C (5 °F) |
| b | −15 °C (5 °F) | −12.2 °C (10 °F) | |
| 8 | a | −12.2 °C (10 °F) | −9.4 °C (15 °F) |
| b | −9.4 °C (15 °F) | −6.7 °C (20 °F) | |
| 9 | a | −6.7 °C (20 °F) | −3.9 °C (25 °F) |
| b | −3.9 °C (25 °F) | −1.1 °C (30 °F) | |
| 10 | a | −1.1 °C (30 °F) | +1.7 °C (35 °F) |
| b | +1.7 °C (35 °F) | +4.4 °C (40 °F) | |
| 11 | a | +4.4 °C (40 °F) | +7.2 °C (45 °F) |
| b | +7.2 °C (45 °F) | +10 °C (50 °F) | |
| 12 | a | +10 °C (50 °F) | +12.8 °C (55 °F) |
| b | > +12.8 °C (55 °F) | ||
Çeşitli Avrupa Ülkelerinin Soğuğa Dayanıklılık Endeksleri (USDA)
[değiştir | kaynağı değiştir]Avrupa Şehirleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir kısım Avrupa Ülkelerinin Soğuğa Dayanıklılık Endeksleri (Meteorolojik Verilere Göre Düzenlenmiştir) [1]3 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [2]15 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.:
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) Tarafından Hazırlanan Türkiye Soğuğa Dayanıklılık Haritası
[değiştir | kaynağı değiştir]-
DMİ'ye Göre Türkiye Soğuğa Dayanıklılık Haritası
Türkiye'de İl Merkezlerinin Soğuğa Dayanıklılık Haritası
| Şehir | Bölge | Şehir | Bölge |
|---|---|---|---|
| Ağrı | 4a | Ardahan, Erzurum | 4b |
| Kars, Muş | 5a | Bayburt, Kayseri, Sivas | 6a |
| Gümüşhane, Erzincan, Karaman | 6b | Afyon, Aksaray, Bitlis | 7a |
| Bolu, Çorum, Eskişehir | 7a | Hakkâri, Iğdır, Kırşehir | 7a |
| Konya, Nevşehir, Niğde | 7a | Tunceli, Van, Yozgat | 7a |
| Ankara, Çankırı, Elazığ | 7b | Kastamonu, Kırıkkale, Kütahya | 7b |
| Tokat | 7b | Amasya, Batman, Bilecik | 8a |
| Burdur, Diyarbakır, Edirne | 8a | Düzce, Isparta, Karabük | 8a |
| Kırklareli, Malatya, Uşak | 8a | İstanbul | 8b |
| Artvin, Balıkesir, Bartın | 8b | Bursa, Gaziantep, Mardin | 8b |
| Siirt, Şırnak, Tekirdağ | 8b | Adıyaman, Çanakkale, Denizli | 9a |
| Kocaeli, Kilis, Manisa | 9a | Kahramanmaraş, Muğla, Osmaniye | 9a |
| Sakarya, Şanlıurfa, Yalova | 9a | Adana, Aydın, Giresun | 9b |
| Hatay, İzmir, Ordu | 9b | Rize, Samsun, Sinop | 9b |
| Trabzon, Zonguldak | 9b | Antalya, Mersin | 10a |
- Kuşaklar, alt ve üst değerler USDA Dayanıklılık Alanlarında (USDA Hardiness Zone) kullanılan değerlerdir.
- Yıllık en düşük sıcaklık ölçümlerinin (1975-2006) Uzun yıllar ortalamalarını gösterir.
- Sadece il merkezleri için olup, ilçelerde bölge değerleri farklılık gösterebilir. Örneğin, Muğla ilindeki Marmaris ilçesi'nin USDA değeri, daha yüksek rakımda bulunan Muğla il merkezinden daha yüksektir (9b gibi). Buna karşın, daha yüksek rakımda bulunan Antalya ilindeki Elmalı ilçesi'nin USDA değeri, deniz seviyesinde bulunan Antalya il merkezinden daha düşüktür. Lütfen bunun için yukarıdaki Türkiye soğuğa dayanıklılık haritasına bakın.
- İstanbul'un çeşitli kaynaklarda USDA değeri "8b" olarak gösterilirken Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü ve bazı yabancı kaynaklarda Avrupa Yakası'nın güneyi "9a", Anadolu Yakası'nın güneyi "9b" Karadeniz'e doğru kuzey kesimleri, yüksek bölgeleri ile Trakya'ya bakan Çatalca gibi ilçeleri "8b" şehrin genel USDA değeri "9a" olarak gösterilmektedir. Bu değer farklılıklarına şehrin geniş ve engebeli bir alana yayılması sebep olmaktadır.
AHS Sıcaklık Değerleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan Bahçivanlık Derneği (American Horticultural Society) tarafından USDA Modeline karşı ileri sürülmüş alternatif bir modeldir. Bu modelde 30 derece santigratı (86 °F) aşan günler veya bu değere ulaşan günler hesap edilmekte buna göre bitki yetiştirilebilecek alanlar belirtilmektedir.[3]26 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
ABD için AHS sıcaklık haritası için dipnota bakın. [4]12 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
| Bölge | Başlayarak | Dereceye kadar |
| 1 | < 1 | |
| 2 | 1 | 7 |
| 3 | 8 | 14 |
| 4 | 15 | 30 |
| 5 | 31 | 45 |
| 6 | 46 | 60 |
| 7 | 61 | 90 |
| 8 | 91 | 120 |
| 9 | 121 | 150 |
| 10 | 151 | 180 |
| 11 | 181 | 210 |
| 12 | >210 | |
AHS Sıcaklık Değerlerine Göre Avrupa Şehirleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| Şehir | Bölge | Şehir | Bölge | |
|---|---|---|---|---|
| Amsterdam, Hollanda | 2 | Antwerp, Belçika | 2 | |
| Belfast, Kuzey İrlanda | 1 | Berlin, Almanya | 3 | |
| Bratislava, Slovakya | 4 | Bükreş, Romanya | 6 | |
| Cardiff, Galler | 1 | Katanya, İtalya | 8 | |
| Kopenhag, Danimarka | 2 | Cork, İrlanda | 1 | |
| Derry, Kuzey İrlanda | 1 | Dublin, İrlanda | 1 | |
| Düsseldorf, Almanya | 3 | Edinburg, İskoçya | 1 | |
| Gdańsk, Polonya | 2 | Galway, İrlanda | 1 | |
| Glasgow, İskoçya | 1 | Hamburg, Almanya | 2 | |
| Helsinki,Finlandiya | 2 | İstanbul, Türkiye | 4 | |
| Kaliningrad, Rusya | 2 | Kiev, Ukrayna | 4 | |
| Kraków, Polonya | 4 | Lizbon, Portekiz | 7 | |
| Ljubljana, Slovenya | 6 | Londra, İngiltere | 2 | |
| Madrid, İspanya | 7 | Málaga, İspanya | 7 | |
| Marsilya, Fransa | 7 | Milano, İtalya | 6 | |
| Minsk, Beyaz Rusya | 3 | Moskova, Rusya | 2 | |
| Münih, Almanya | 3 | Murmansk, Rusya | 1 | |
| Lefkoşa, Kıbrıs | 9 | Oslo, Norveç | 1 | |
| Oulu, Finlandiya | 1 | Mayorka, İspanya | 8 | |
| Paris, Fransa | 3 | Perm, Rusya | 3 | |
| Prag, Çek Cumhuriyeti | 3 | Reykjavik, İzlanda | 1 | |
| Riga, Litvanya | 2 | Roma, İtalya | 7 | |
| Rovaniemi, Finlandiya | 1 | Sankt-Peterburg, Rusya | 2 | |
| Saraybosna, Bosna-Hersek | 5 | Santander, İspanya | 3 | |
| Simrishamn, İsveç | 1 | Soçi, Rusya | 6 | |
| Sofya, Bulgaristan | 6 | Stockholm, İsveç | 2 | |
| Strazburg, Fransa | 4 | Tallinn, Estonya | 2 | |
| Tuapse, Rusya | 7 | Tórshavn, Faroe Adaları | 1 | |
| Tromso, Norveç | 1 | Trondheim, Norveç | 1 | |
| Umea, İsveç | 1 | Viyana, Avusturya | 4 | |
| Vilnius, Litvanya | 2 | Vorkuta, Rusya | 1 | |
| Varşova, Polonya | 3 | Zürih, İsviçre | 4 |
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hardiness Zone maps for several continents7 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Interactive USDA Plant Hardiness Zone Map
- Interactive Google Maps USDA Plant Hardiness Zone Map29 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sunset Magazine Garden Climate Zone Map
- American Horticultural Society Heat Zone Map21 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Freeze/Frost data from NOAA 5 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Data on plant hardiness in Ireland
- Plant Hardiness Data29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in Canada)
- Selecting the Best Plants for Your Zone