Nikos Zahariadis

Zachariadis'in 30 Mayıs 1945 tarihli Rizospastis baskısından bir fotoğrafı.

Nikos Zachariadis (Yunanca: Νίκος Ζαχαριάδης; 27 Nisan 1903 – 1 Ağustos 1973), 1931-1956 yılları arasında Yunanistan Komünist Partisi (KKE) Genel Sekreteri ve Yunan İç Savaşı'ndaki en önemli kişiliklerden biriydi.

Gençliği

Nikos Zachariadis, 1903'te Osmanlı İmparatorluğu'nun Edirne Vilayetinde etnik bir Rum ailesinde dünyaya geldi. Babası Panagiotis Zachariadis, küçük burjuva kökenliydi ve Türkiye'de tütün tekeline sahip Fransız bir firma olan Regie şirketinde uzman olarak çalıştı. 1919'da Nikos Zachariadis, bir asker de dahil olmak üzere çeşitli işlerde çalıştığı İstanbul'a taşındı. Orada ilk organize çalışmasını işçi sınıfını harekete geçirerek gerçekleştirdi. Yunan-Türk Savaşı sırasında Yunanistan'ın yenilmesi ve iki ülke arasındaki nüfus mübadelesinden sonra Zachariadis ailesi zorla Yunanistan'a götürüldü ve yoksullaştı. 1922-23 yıllarında Komsomol'a üye olarak Sovyetler Birliği'ne gitti. Uluslararası Lenin Okulu da dahil olmak üzere Sovyet Hükûmeti ve Komintern'in çeşitli siyasi ve askeri kurumlarında eğitim gördü.

Yunanistan'daki siyasi faaliyeti

1923'te Yunanistan Genç Komünist Ligi'ni (OKNE) organize etmek üzere Yunanistan'a gönderildi. Hapsedildi, daha sonra Sovyetler Birliği'ne kaçtı. 1931'de KKE'de düzeni sağlamak için Yunanistan'a geri gönderildi ve aynı yıl KKE Genel Sekreteri seçildi. 1935'te Komünist Enternasyonal'in 7. Kongresi sırasında, İcra Komitesine seçildi. 1936 yılına kadar, KKE'nin başarılı bir lideriydi, üyelerinin sayısını üç katına çıkardı, Yunan Parlamentosu'nda sandalye aldı ve hatta bazı işçi sendikalarının kontrolünü ele geçirdi.

Ağustos 1936'da, İoannis Metaksas rejiminin Devlet Güvenliği tarafından tutuklandı ve hapsedildi. Hapishaneden bütün Yunanları, İtalyan'ın Ekim 1940'ta Yunanistan'ı istilasına karşı direnilmesi ve savaşı anti-faşist bir savaşa dönüştürmeye çağıran bir mektup yayınladı. Büyük emperyalist güçler arasındaki savaşın SSCB'nin dünya sahnesindeki varlığı nedeniyle I. Dünya Savaşı'ndan farklı olduğuna inanmayan bazı KKE kadrosu, bu mektubun Metaksas Rejimi tarafından yazıldığını düşünüyordu. Zachariadis'in mektubu, KKE'nin Faşist işgalcilere karşı Ulusal Direniş hareketi için hayati katkısının (1941-1944) temel taşını oluşturuyordu.

Almanların istila etmesinin ardından 1941'de Nazi Almanları onu Mayıs 1945'te serbest bırakıldığı Dachau Toplama Kampına transfer etti. Yunanistan'a geri döndüğünde, Ocak 1942'den beri KKE genel sekreteri olan Georgios Siantos'tan KKE'nin liderliğini yeniden geri aldı.

İç savaş

Zachariadis, Yunanistan'da bir sosyalist Halk Demokrasisi kurmak üzere kurulan komünist Demokrat Ordusu'nun askerî operasyonlarını yürüttü.^[1] ELAS komutanı Markos Vafiadis'in gerilla savaş taktiklerini bırakmasını ve konvansiyonel savaş stratejisini benimsemesini emretti: Varfiades'e göre, bunun ELAS üzerinde olumsuz bir etkisi vardı.^[2] Varfiades, Zachariadis'e meydan okuduğu için KKE'den sürüldü ve Arnavutluk'ta bir İngiliz ajanı olmakla suçlanarak ev hapsinde tutuldu. Yunan iç savaşı sırasında Zachariadis, özellikle Atina'da KKE'nin sol görüşlü muhaliflerine suikast düzenlenmesi emrini verdi. Stalin, batının müttefikleriyle savaştan sonra batıdaki nüfuz alanının bir parçası olarak görülecek ve herhangi bir komünist iktidar ele geçirmeye karşı çıkılacak bir anlaşma yapmıştı: 1944'te Yunanistan'a iniş yaparken KKE liderliğine İngiliz askeri ile işbirliği yapmalarını emretti ve İngilizler tarafından dayatılan kraliyetçi hükûmete karşı silah aldığında KKE'ye herhangi bir yardım vermeyi reddetti. Tito'nun Yugoslavyası ilk başta KKE'yi destekledi ancak 1948'de Tito ve Stalin arasındaki mesafeden sonra bu desteğini geri aldı. Büyük Britanya ve ABD'nin askerî müdahalesi, Stalin veya Tito'nun dış desteğin eksikliği, 1949'da Yunanistan Demokratik Ordusu'nun yenilgisine yol açtı. KKE liderliği ve Demokratik Ordunun kalıntıları SSCB ve diğer Komünist ülkelerde sürgüne gitti.

Savaş sonrası

Komünist Partinin liderliği Taşkent'e sığınmıştı. Bununla birlikte, 1953'te Joseph Stalin'in ölümünün ardından Zachariadis, yeni Sovyet liderliğiyle çatıştı; çünkü Nikita Kruşçev'in altındaki CPSU'nun yeni talimatına karşı çıktı.

Mayıs 1956'da, KKE'nin Merkez Komitesinin 6. Plenumu sırasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Zachariadis'i Genel Sekreter görevinden atılması için müdahale etti. Şubat 1957'de Zachariadis, destekçilerinin birçoğu ile beraber KKE'den de uzaklaştırıldı.

Zachariadis, hayatının geri kalanını önce Yakutistan'da ve daha sonra Rusya SFSR'de Sibirya'da bulunan Surgut'ta, sürgünde geçirdi. Sürgünün yıkıcı koşullardan umutsuz olarak 1962'de bir şekilde Moskova'ya ulaşmayı başardı. Orada Büyükelçiliği ziyaret ederek, eylemlerinden dolayı yargılanmasını isteyen Yunanistan'a geri dönmeyi talep etti. Talebinin dikkate alınıp alınmadığı bilinmemektedir. Yunan büyükelçiliğinden ayrıldıktan hemen sonra Sovyetler tarafından tutuklandı ve Surgut'a geri götürüldü.^[3] Orada, KGB'nin iddialarına göre, 1973'te 70 yaşında intihar etti. Diğer kaynaklara göre idam edildi.^[4] 2012 yılı itibarıyla, ölüm koşullarına ilişkin Rus devlet arşivi kayıtları gizli kalmaktadır.^[5]

Aralık 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sadece birkaç gün sonra Zachariadis'in naaşı vatanı Yunanistan'a geri gönderildi ve taraftarlarına kendisini onurlandırma fırsatı veren bir cenaze töreni düzenlendi.^[6] Atina İlk Mezarlığı'na gömüldü.

2011'de Yunanistan Komünist Partisi Ulusal Konferansı, Nikos Zachariadis'i KKE Genel Sekreteri olarak rehabilite etti. Bu, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana KKE'nin genel siyasi yönelimi ile uyumluydu; Parti, Kruşçev'in devrinden sonra CPSU'nun revizyonist bir çizgide başladığı görüşünü benimsedi.^[7]

Kaynakça

^ Shrader, Charles R. (1999). The withered vine : logistics and the communist insurgency in Greece, 1945-1949 ([Online-Ausg.] bas.). Westport, Conn.: Praeger. s. 67. ISBN 978-0-275-96544-0. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.
^ Marxists.org 8 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Marxists Internet Archive
^ Fotini Tomai (4 Temmuz 2010). "Γιατί έκλεισαν το στόμα του Ζαχαριάδη". To Vima. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.
^ Kepesis, Nikandros (2006). ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ γύρω από γεγονότα και πρόσωπα (Yunanca). ss. 45-46.
^ Interview of Natalia Tomilina, Director of the Russian State Archive of Most Recent History at 2000 in Selanik. The Communist Party of Greece (KKE) claimed the above (and much more) in 1964, describing Zachariadis as an enemy of the people (Communist party of Greece - KKE, central committee, official announcement, 1964). (From the book: Lefteris Apostolou "Nikos Zachariadis", Filistor, Athens, 2000).
^ "Μια ιστορική προσωπικότητα του κομμουνιστικού κινήματος" 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rizospastis, 3 August 2003.
^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

Yunan siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Siyasi görevi
Önce gelen Markos Vafiadis	Yunanistan Geçici Demokratik Hükûmeti Başkanı 7 Şubat 1949 - 3 Nisan 1949	Sonra gelen Dimitrios Parçalidis

[1] Shrader, Charles R. (1999). The withered vine : logistics and the communist insurgency in Greece, 1945-1949 ([Online-Ausg.] bas.). Westport, Conn.: Praeger. s. 67. ISBN 978-0-275-96544-0. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

[2] Marxists.org 8 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Marxists Internet Archive

[3] Fotini Tomai (4 Temmuz 2010). "Γιατί έκλεισαν το στόμα του Ζαχαριάδη". To Vima. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013.

[4] Kepesis, Nikandros (2006). ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ γύρω από γεγονότα και πρόσωπα (Yunanca). ss. 45-46.

[5] Interview of Natalia Tomilina, Director of the Russian State Archive of Most Recent History at 2000 in Selanik. The Communist Party of Greece (KKE) claimed the above (and much more) in 1964, describing Zachariadis as an enemy of the people (Communist party of Greece - KKE, central committee, official announcement, 1964). (From the book: Lefteris Apostolou "Nikos Zachariadis", Filistor, Athens, 2000).

[6] "Μια ιστορική προσωπικότητα του κομμουνιστικού κινήματος" 24 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rizospastis, 3 August 2003.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Yunanistan başbakanları
Birinci Yunan Cumhuriyeti (1822-1832)	Mavrokordatos Kanakaris P. Mavromihalis Kunduriotis A. Zaimis Y. Kapodistrias A. Kapodistrias
Yunan Krallığı (1832-1924)	S. Trikupis Mavrokordatos Kolettis von Armansperg von Rundhart Otto Mavrokordatos Otto A. Metaksas Kanaris Mavrokordatos Kolettis Cavelas Kunduriotis Kanaris Kriezis Kanaris Mavrokordatos D. Vulgaris Miaulis Kolokotronis D. Vulgaris Moraitinis Z. Valvis Kiryakos Rufos D. Vulgaris Kanaris Z. Valvis Kanaris Rufos Kumunduros Deliyorgis Rufos D. Vulgaris Kumunduros Moraitinis D. Vulgaris T. Zaimis Deliyorgis Kumunduros T. Zaimis D. Vulgaris Deliyorgis D. Vulgaris Trikupis Kumunduros Deliyorgis Kumunduros Deliyorgis Kumunduros Kanaris Kumunduros Trikupis Kumunduros Trikupis Kumunduros Trikupis T. Deliyannis D. Valvis Trikupis T. Deliyannis Konstantopulos Trikupis Sotiropulos Trikupis N. Delicanis T. Deliyannis D. Rallis A. Zaimis Y. Teotokis A. Zaimis T. Deliyannis Y. Teotokis D. Rallis Y. Teotokis T. Deliyannis D. Rallis Y. Teotokis D. Rallis K. Mavromihalis Dragumis E. Venizelos Gunaris E. Venizelos A. Zaimis Skuludis A. Zaimis Kaloyeropulos E. Venizelos² Lambros A. Zaimis E. Venizelos D. Rallis Kaloyeropulos Gunaris Stratos Protopapadakis Triantafillakos Haralambis Krokidas Gonatas E. Venizelos Kafandaris
İkinci Yunan Cumhuriyeti (1924-1935)	Papanastasiu Sofulis Mihalakopulos Pangalos¹ Eftaksias¹ Kondilis³ A. Zaimis E. Venizelos Papanastasiu E. Venizelos P. Çaldaris E. Venizelos Otoneos³ P. Çaldaris Kondilis¹
Yunan Krallığı (1935-1967/74)	Demircis İ. Metaksas¹ Korizis Çuderos² Çolakoğlu⁴ Logotetopulos⁴ Y. Rallis⁴ Bakırcis² S. Venizelos² Svolos² Y. Papandreu² Plastiras P. Vulgaris Damaskinos Kanellopulos Sofulis Puliças³ K. Çaldaris Maksimos K. Çaldaris Sofulis Vafiadis² Zahariadis² Parçalidis² Diomidis Y. Teotokis³ S. Venizelos Plastiras S. Venizelos Plastiras Kiusopulos³ Papagos K. Karamanlis Yorgakopulos³ K. Karamanlis Dovas³ K. Karamanlis Pipinelis S. Mavromihalis³ Y. Papandreu Paraskevopulos³ Y. Papandreu Novas Çirimokos Stefanopulos Paraskevopulos³ Kanellopulos³
Yunan Askeri Cuntası (1967-1974)	Kollias¹ Papadopulos¹ Markezinis¹ Andruçopulos¹
Üçüncü Yunanistan Cumhuriyeti (1974- )	K. Karamanlis Y. Rallis A. Papandreu Canetakis Grivas³ Zolotas Ko. Miçotakis A. Papandreu Simitis K. Karamanlis Y. Papandreu L. Papadimos³ Pikrammenos³ Samaras Çipras Tanu³ Çipras Ki. Miçotakis Sarmas Ki. Miçotakis
¹Askeri cunta hükûmeti başkanı. ²Atina tarafından kontrol edilmeyen Rakip hükûmet başkanı. ³Acil hükûmet ya da geçici hükûmet başkanı. ⁴II. Dünya Savaşı dönemi işbirlikçi hükûmet başı (1941-1944).