İçeriğe atla

Dachau toplama kampı

Koordinatlar: 48°16′08″K 11°28′07″D / 48.26889°K 11.46861°D / 48.26889; 11.46861
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Dachau Toplama Kampı sayfasından yönlendirildi)
Dachau toplama kampı
Kurtuluştan hemen sonra Dachau'nun ana girişini koruyan ABD askerleri, 1945
Almanya üzerinde Dachau
Dachau
Dachau
Dachau'nun Almanyadaki'daki konumu
Koordinatlar
Tanınma sebebiHolokost
İnşa edenNazi Almanyası
İşletenSchutzstaffel
KomendantTheodor Eicke
Asıl kullanım sebebiToplama Kampı
Gaz odası sayısı1
MahkumlarSiyasi mahkumlar,
Polonyalılar,
Romanlar,
Yahudiler,
Eşcinseller,
Yehova Şahitleri,
Katolik rahipler,
Komünistler
Mahkum sayısı188.000'den fazla (tahmini)
Ölü41.500
KurtuluşNisan 1945
KurtaranAmerika Birleşik Devletleri Ordusu
İnternet sitesihttps://www.kz-gedenkstaette-dachau.de/


Dachau toplama kampı, Nazi Almanyası tarafından 22 Mart 1933'te inşa edilen ve en uzun süredir devam eden toplama kampıdır. Kamp başlangıçta Hitler'in komünistler, sosyal demokratlar ve diğer muhaliflerden oluşan siyasi muhaliflerini tutuklamayı amaçlıyordu.[1] Almanya'nın güneyinde, Bavyera eyaletindeki Münih'in kuzeybatısına, yaklaşık 16 km uzaklıkta olan Orta Çağ kenti Dachau'nun kuzeydoğusunda, terk edilmiş bir mühimmat fabrikasının arazisinde bulunuyor.[2] Heinrich Himmler tarafından açıldıktan sonra amacı, önce zorla çalıştırma ve daha sonra Yahudilerin, Romanların, Alman ve Avusturyalı suçluların ve son olarak Almanya'nın işgal ettiği veya istila ettiği ülkelerden gelen yabancı uyrukluların hapsedilmesini kapsayacak şekilde genişletildi. Dachau kamp sistemi, çoğu çalışma kampı olan yaklaşık 100 alt kampı içerecek şekilde büyüdü. Güney Almanya ve Avusturya'nın her yerinde bulunuyorlardı.[3] Ana kamp 29 Nisan 1945'te ABD güçleri tarafından kurtarıldı.

Mahkumlar, sürekli olarak, ayakta hücreler, kırbaçlama, ağaca veya direğe asma ve çok uzun süreler boyunca hazır bekletilme dahil olmak üzere acımasız muamele ve terör nedeniyle gözaltında tutulma korkusuyla yaşadılar.[4] Kampta 32.000 belgelenmiş ölüm vardı ve binlercesi belgesizdi.[5] Kurtuluş sırasında 30.000 mahkûmun yaklaşık 10.000'i hastaydı [6][7]

Savaş sonrası yıllarda Dachau tesisi, yargılanmayı bekleyen SS askerlerini barındırıyordu. 1948'den sonra Doğu Avrupa'dan kovulan ve yeniden yerleştirilmeyi bekleyen etnik Almanları barındırıyordu ve işgal sırasında bir süre ABD askeri üssü olarak da kullanıldı. Nihayet 1960 yılında kapatıldı. Halka açık olan Anıt Alanı'nda çok sayıda dini anıt bulunmaktadır.[8][9]

Dachau, daha sonra gelen diğer Alman toplama kampları için bir prototip ve model görevi gördü. Almanya'daki hemen hemen her topluluğun üyeleri bu kamplara götürüldü. Gazeteler sürekli olarak "Reich'ın düşmanlarının toplama kamplarına götürüldüğünü" bildirdi. 1935 gibi erken bir tarihte halk arasında bir şarkı bile uyduruldu "Lieber Herr Gott, mach mich stumm, Das ich nicht nach Dachau komm'" ("Sevgili Tanrım, beni aptal yap [sessiz], Dachau'ya gelmeyeyim").[10]

9 Mart 1933'te, o zamanlar Münih Polis Şefi olan Heinrich Himmler, kullanılmayan bir barut ve mühimmat fabrikasının yönetimiyle görüşmeye başladı. Koruyucu gözaltındaki mahkûmların bölümlere ayrılması için kullanılıp kullanılamayacağını görmek için bölgeyi gezdi. Dachau'daki toplama kampı, 22 Mart 1933'te, Münih'teki Stadelheim Hapishanesi'nden ve Hitler'in tutukluluğu sırasında Mein Kampf'ı yazdığı yer olan Landsberg kalesinden yaklaşık 200 mahkûmun gelmesiyle açıldı.[11] Himmler , Münchner Neueste Nachrichten gazetesinde kampın 5.000 kişiye kadar kapasiteli olduğunu duyurdu ve burayı Almanya'da sükunetin sağlanması için kullanılacak "siyasi mahkumlara yönelik ilk toplama kampı" olarak nitelendirdi.[12] Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Nazi Partisi) ve 6 Temmuz 1933'te feshedilen Alman Ulusal Halk Partisi'nin koalisyon hükûmeti tarafından kurulan ilk düzenli toplama kampı oldu.

Kampın yerleşim planı ve inşaat planları Komutan Theodor Eicke tarafından geliştirildi ve daha sonraki tüm kamplara uygulandı. Komuta merkezinin yakınında yaşam alanları, yönetim ve ordu kamplarından oluşan ayrı, güvenli bir kampı vardı. Eicke, tüm toplama kamplarının baş müfettişi oldu ve diğerlerini kendi modeline göre organize etmekten sorumlu oldu.[13]

Dachau kompleksi, yaklaşık 5 dönümlük bir alanı kaplayan mahkûm kampını ve kışlalar, fabrikalar ve yaklaşık 20 dönümlük diğer tesisleri içeren çok daha geniş SS eğitim okulunu içeriyordu.[14] Mahkûmların kullandığı giriş kapısında "Arbeit macht frei" (Çalışmak [birini] özgür kılar) yazıyordu. Bu yazı aynı zamanda Prag yakınlarındaki Theresienstadt [15] ve Auschwitz I gibi diğer toplama kamplarında da kullanıldı.

Irk ayrımcılığını kurumsallaştıran Nürnberg Yasalarının 1935'te kabul edilmesinin ardından Yehova Şahitleri, eşcinseller ve göçmenler Dachau'ya gönderildi.[16] 1937'nin başlarında SS, mahkûm emeğini kullanarak 6.000 mahkûmu barındırabilecek büyük bir kompleksin inşaatına başladı. İnşaat resmi olarak 1938 Ağustos ayının ortalarında tamamlandı [13] 1938'de Avusturya ve Sudetenland'ın ilhakından sonra daha fazla siyasi muhalif ve 11.000'den fazla Alman ve Avusturyalı Yahudi kampa gönderildi. 1939'da yüzlerce Sinti ve Roman kampa gönderildi ve 1940'ta Polonya'dan 13.000'den fazla mahkûm kampa gönderildi [16][17] Uluslararası Kızılhaç Komitesi temsilcileri 1935 ve 1938'de kampı denetledi ve zorlu koşulları belgeledi.[18]

Dachau, Mart 1933'ten Nisan 1945'e kadar, neredeyse on iki yıl boyunca Nazi rejiminin en uzun süre faaliyette olan toplama kampıydı. Dachau'nun, Hitler'in iktidara geldiği ve Nazi Partisi'nin resmi merkezinin bulunduğu Münih'e yakınlığı, Dachau'yu uygun bir konum haline getirdi. 1933'ten 1938'e kadar mahkûmların çoğu siyasi nedenlerden dolayı tutuklanan Alman vatandaşlarıydı.Kristallnacht'tan sonra 30.000 erkek Yahudi vatandaş toplama kamplarına sürüldü. Bunlardan 10.000'den fazlası yalnızca Dachau'da gözaltına alındı. Alman ordusu diğer Avrupa devletlerini işgal ederken, Avrupa'nın dört bir yanından vatandaşlar toplama kamplarına gönderildi. Daha sonra kamp, Üçüncü Reich güçlerinin işgal ettiği her ülkeden her türden mahkûm için kullanıldı.

Heinrich Himmler, Dachau Toplama Kampını teftiş ederken, 8 Mayıs 1936

SS'nin Dachau kampını denetleyen Bavyera polisine destek sağlamak üzere görevlendirilmesinden kısa bir süre sonra, Dachau'daki mahkûm ölümlerine ilişkin ilk raporlar ortaya çıkmaya başladı. Nisan 1933'te, Bavyera Adalet Bakanlığı'ndan bir yetkili olan Josef Hartinger ve yarı zamanlı tıp doktoru olan doktor Moritz Flamm, Bavyera ceza kanununa uygun olarak ölümleri araştırmak için kampa geldi.[19] Cesetlerdeki yaralar ile kamp muhafızlarının ölümlere ilişkin açıklamaları arasında birçok tutarsızlık olduğunu fark ettiler. Birkaç ay içinde Hartinger ve Flamm cinayete dair açık deliller ortaya çıkardılar ve Dachau'nun SS komutanı Hilmar Wäckerle, kamp doktoru Werner Nürnbergk ve kampın baş yöneticisi Josef Mutzbauer aleyhine bir suçlama dosyası hazırladılar. Haziran 1933'te Hartinger, davayı amiri Bavyera Eyalet Savcısı Karl Wintersberger'e sundu. Başlangıçta soruşturmayı destekleyen Wintersberger, giderek SS'nin etkisi altına girerek ortaya çıkan iddianameyi Adalet Bakanlığı'na sunma konusunda isteksiz hale geldi. Hartinger dosyanın kapsamını en açık dört vakaya indirdi ve Wintersberger, önce Himmler'e nezaketen bilgi verdikten sonra dosyayı imzaladı. Dachau'daki cinayetler aniden geçici olarak durdu, Wäckerle Stuttgart'a transfer edildi ve yerine Theodor Eicke getirildi. İddianame ve ilgili deliller Bavyera Adalet Bakanı Hans Frank'ın ofisine ulaştı, ancak Gauleiter Adolf Wagner tarafından durduruldu ve bir masaya kilitlendi ve ancak ABD Ordusu tarafından keşfedildi.[20] 1934'te hem Hartinger hem de Wintersberger eyalet görevlerine transfer edildi. Flamm artık adli tabip olarak çalışmıyordu ve aynı yıl şüpheli ölümünden önce iki suikast girişiminden sağ kurtulacaktı. Flamm'ın, Hartiger'in iddianamesindeki kapsamlı bir şekilde toplanmış ve belgelenmiş delilleri, 1947'deki Nürnberg duruşmalarında üst düzey Nazilerin mahkûm edilmesini sağladı. Wintersberger'in suç ortağı davranışı, Pohl Davası'nda sunduğu kendi ifadesinde belgelenmiştir.[21]

1941/1943 yıllarında, ana kamptan iki kilometre uzakta, Hebertshausen'de bulunan SS atış poligonunda 4.000'den fazla Sovyet savaş esiri, Dachau komutanının muhafızları tarafından öldürüldü.[22][23][24] Bu cinayetler, Cenevre Sözleşmesi'nin savaş esirleri için belirlediği hükümlerin açık bir ihlaliydi. SS, bu suç infazları için alaycı bir terim olan Sonderbehandlung (özel muamele) kullandı. Sovyet savaş esirlerinin Hebertshausen atış poligonunda ilk infazları 25 Kasım 1941'de gerçekleşti.[25]

1942'den sonra kampta tutulan mahkûmların sayısı 12.000'i aşmaya devam etti.[26] Dachau, 1933'te başlangıçta komünistleri, önde gelen sosyalistleri ve diğer "devlet düşmanları" denilen kişileri elinde tutuyordu, ancak zamanla Naziler, Alman Yahudilerini kampa göndermeye başladı. Hapsedilmenin ilk yıllarında Yahudilere, Hitler'in kamu hazinesini geliştirmek için mülklerini gönüllü olarak vermeleri halinde yurtdışına göç etme izni veriliyordu.[26] Avusturya ilhak edildikten ve Çekoslovakya dağıldıktan sonra, her iki ülkenin vatandaşları da Dachau'daki bir sonraki mahkûmlar oldu. 1940 yılında Dachau, resmi olarak özgürleştirilene kadar mahkûm nüfusunun çoğunluğunu oluşturmaya devam eden Polonyalı mahkûmlarla doldu.[26]

Ağustos 1944'te Dachau'da bir kadın kampı açıldı. Savaşın son aylarında Dachau'daki koşullar kötüleşti. Müttefik kuvvetler Almanya'ya doğru ilerledikçe Almanlar, mahkûmları cepheye yakın toplama kamplarından daha merkezi konumdaki kamplara taşımaya başladı. Çok sayıda mahkûmun serbest bırakılmasını engellemeyi umuyorlardı. Tahliye edilen kamplardan gelen nakliye araçları sürekli olarak Dachau'ya ulaştı. Çok az yiyecek ve su ile veya hiç yiyecek ve su olmadan günlerce süren yolculuktan sonra mahkûmlar, çoğu zaman ölümün eşiğinde, zayıf ve bitkin bir şekilde geldiler. Aşırı kalabalık, kötü sağlık koşulları, yetersiz erzak ve mahkûmların zayıf durumu nedeniyle tifüs salgınları ciddi bir sorun haline geldi.

Cepheden defalarca yapılan taşımalar nedeniyle kamp sürekli olarak aşırı kalabalıklaşıyordu ve hijyen koşulları insan onurunun altındaydı. 1944'ün sonundan kurtuluş gününe kadar 15.000 kişi öldü, bu sayının yaklaşık yarısı KZ Dachau'da tutuldu. Beş yüz Sovyet savaş esiri idam mangası tarafından idam edildi.[27]

19 Nisan 1945 gibi geç bir tarihte mahkûmlar KZ Dachau'ya gönderildi, o tarihte Buchenwald'dan yaklaşık 4.500 kişilik bir yük treni Nammering'e yönlendirildi. SS birlikleri ve polisi, yerel kasaba halkının mahkûmlara vermeye çalıştığı yiyecek ve suya el koydu. Yaklaşık üç yüz cesedin trenden alınarak bir vadiye taşınması emredildi. Ölüleri bu bölgeye taşımak zorunda kalan 524 mahkûm daha sonra gardiyanlar tarafından vuruldu ve trende ölenlerle birlikte gömüldü. Bu toplu mezara 800'e yakın ceset girdi ve tren KZ Dachau'ya doğru yola devam etti.[28]

Dachau ölüm trenindeki cesetler, 1945

Nisan 1945'te ABD birlikleri Bavyera'nın derinliklerine doğru ilerlerken, KZ Dachau komutanı Himmler'e kampın Müttefiklere devredilmesini önerdi. Himmler imzalı yazışmalarında böyle bir hareketi yasakladı ve şunu ekledi: "Hiçbir mahkumun canlı olarak düşmanın eline düşmesine izin verilmeyecektir." [29] 24 Nisan 1945'te, ABD birliklerinin kampa gelmesinden sadece birkaç gün önce, komutan ve güçlü bir muhafız, hayatta kalan 6.000 ila 7.000 mahkûmu Dachau'nun güneyinden Eurasburg'a, ardından doğuya, Tegernsee'ye doğru bir ölüm yürüyüşüne çıkmaya zorladı. Hitler'in ölümünden iki gün sonra Nisei kökenli ABD Ordusu topçu taburu tarafından kurtarıldı.[30] Altı gün süren yürüyüşe ayak uyduramayan tutuklular vuruldu. Pek çok kişi yorgunluktan, açlıktan ve maruz kalmaktan öldü.[31] Aylar sonra yol üzerinde 1.071 mahkûmun bulunduğu toplu bir mezar bulundu.[32][33]

Kurtuluş sırasında ölüm oranı günde 200 ile zirveye ulaşmış olsa da, ABD güçleri tarafından kurtarıldıktan sonra bu oran sonunda yetersiz beslenme ve hastalıktan dolayı günde 50 ila 80 ölüm arasına düştü. SS'lerin doğrudan istismarına ve zorlu koşullara ek olarak insanlar tifüs salgınlarından ve açlıktan öldü. Mahkûmların sayısı 1944'te doğudaki Auschwitz gibi boşaltılan kamplardan yapılan nakillerle zirveye ulaştı ve bunun sonucunda ortaya çıkan aşırı kalabalık, ölüm oranının artmasına neden oldu.[34]

Savaş sonrası yıllarda kamp kullanıma devam etti. Kamp, 1945'ten 1948'e kadar Müttefikler tarafından yargılanmayı bekleyen SS subayları için bir hapishane olarak kullanıldı. 1948'den sonra yüzbinlerce etnik Alman Doğu Avrupa'dan sınır dışı edildiğinde, Çekoslovakya'daki Almanları yeniden yerleştirilinceye kadar alıkoydu. Aynı zamanda ülkedeki güçlerini koruyan ABD için askeri üs görevi de görüyordu. 1960 yılında kapatıldı. Hayatta kalanların ısrarı üzerine burada çeşitli anıtlar inşa edildi ve yerleştirildi. [35]

Demografik istatistikler farklılık gösterse de aynı genel aralıktadırlar. Tarih, kesinti dönemleri nedeniyle orada kaç kişinin gözaltına alındığını veya öldürüldüğünü muhtemelen hiçbir zaman bilemeyecek. Bir kaynak, Nazi yönetimi sırasında 30'dan fazla ülkeden 200.000'den fazla mahkûmun genel bir tahminini veriyor. Bunların üçte ikisi, birçok Katolik rahip de dahil olmak üzere siyasi mahkûmlardı ve neredeyse üçte biri Yahudiydi. Kampta en az 25.613 mahkûmun, alt kamplarda ise yaklaşık 10.000 mahkûmun,[36] hastalık, yetersiz beslenme ve intihar nedeniyle öldürüldüğüne inanılıyor. 1944'ün sonlarında, kampta yetersiz temizlik ve aşırı kalabalık nedeniyle 15.000'den fazla kişinin ölümüne neden olan bir tifüs salgını meydana geldi.[37] Bunu çok sayıda mahkûmun öldüğü bir tahliye izledi. Savaşın sonlarına doğru kampa gidiş-dönüş ölüm yürüyüşleri çok sayıda kayıt dışı tutuklunun ölümüne neden oldu. Serbest bırakıldıktan sonra, açlık koşulları nedeniyle iyileşemeyecek kadar zayıflayan mahkûmlar ölmeye devam etti.[38] 3 Mayıs itibarıyla iki bin siyah tifüs vakası zaten tespit edilmişti ve ABD Yedinci Ordusu kamptaki korkunç koşulları hafifletmek için gece gündüz çalışıyordu.[39] Kuluçka süresi 12 ila 18 gün olan, bit kaynaklı bir hastalık olan tifüs hastası mahkûmlar 116'ncı Tahliye Hastanesi'nde tedavi edilirken, 127'nci hastane ise diğer hastalıkların genel hastanesi olacaktı. 127'nci hastanede 2.252 hasta arasında 227 belgelenmiş ölüm meydana geldi.[38]

Alman sivillere zorla kurbanlar gömdürülüyor, 1945

Toplama kampı olarak kullanıldığı 12 yıl boyunca Dachau yönetimi, kampa 206.206 mahkûmun alındığını ve 31.951 kişinin öldüğünü kaydetti. Ölülerin imhası için krematoryumlar inşa edildi. Ziyaretçiler artık binaların arasında dolaşabilir ve birçok ölümün kanıtını gizleyen, cesetleri yakmak için kullanılan fırınları görebilir. 1942'de 3.166'dan fazla zayıf durumdaki mahkûmun Linz yakınlarındaki Hartheim Kalesi'ne nakledildiği ve uygun olmadıkları gerekçesiyle zehirli gazla idam edildikleri iddia ediliyor.[35] [40]

Ocak ve Nisan 1945 arasında, ABD Ordusu'nun 1945 tarihli raporuna göre KZ Dachau'da 11.560 tutuklu öldü [41] Dachau yönetimi aynı dönemde kampta tifüsten 12.596 ölüm kaydetti.[37] Dachau, İngiliz veya Amerikan Müttefik kuvvetleri tarafından kurtarılan üçüncü toplama kampıydı.[42]

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında çok sayıda kişi burada infaz edildi.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Dachau". encyclopedia.ushmm.org (İngilizce). 1 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2022. 
  2. ^ "Ein Konzentrationslager für politische Gefangene in der Nähe von Dachau". Münchner Neueste Nachrichten ("The Munich Latest News") (Almanca). The Holocaust History Project. 21 Mart 1933. CiteSeerX dead $2 |citeseerx= değerini kontrol edin (yardım). 29 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015. The Munich Chief of Police, Himmler, has issued the following press announcement: On Wednesday the first concentration camp is to be opened in Dachau with an accommodation for 5000 persons. 'All Communists and—where necessary—Reichsbanner and Social Democratic functionaries who endanger state security are to be concentrated here, as in the long run it is not possible to keep individual functionaries in the state prisons without overburdening these prisons, and on the other hand these people cannot be released because attempts have shown that they persist in their efforts to agitate and organise as soon as they are released.' 
  3. ^ Concentration Camp Dachau Entry Registers (Zugangsbuecher) 1933–1945 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  4. ^ "Station 7: Courtyard and Bunker". Dachau Concentration Camp Memorial Site. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013. 
  5. ^ "Station 11: Crematorium". Dachau Concentration Camp Memorial Site. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013. 
  6. ^ "Investigation of alleged mistreatment of German guards at the Concentration Camp at Dachau, Germany, by elements of the XV Corps". 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  7. ^ "Headquarters Seventh Army Office of the Chief of Staff APO TSS, C/O Postmaster New York, NY 2 May 1945 Memorandum to: Inspector General, Seventh Army The Coming General directs that you conduct a formal investigation of alleged mistreatment of German guards at the Concentration Camp at Dachau, Germany, by elements of the XV Corps. A. White, Major General, G.S.C. Chief of Staff Testimony of: Capt. Richard F. Taylor 0-408680, Military Government, Detachment I-13, G-3". 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  8. ^ "1945 – present History of the Memorial Site – Dachau Concentration Camp Memorial Site". www.kz-gedenkstaette-dachau.de. 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 
  9. ^ "Station 12: Religious Memorials". Dachau Concentration Camp Memorial Site. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013. 
  10. ^ Janowitz, Morris (September 1946). "German Reactions to Nazi Atrocities". The American Journal of Sociology. The University of Chicago Press. 52 (2): 141-146. doi:10.1086/219961. PMID 20994277. 
  11. ^ Marcuse, Harold.
  12. ^ Neuhäusler (1960), What Was It Like...
  13. ^ a b "Dachau". Holocaust Encyclopedia. Washington, D.C.: United States Holocaust Memorial Museum. 2009. 17 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  14. ^ The Liberator : One World War II Soldier's 500-Day Odyssey from the Beaches of Sicily to the Gates of Dachau.
  15. ^ "An archway at Theresienstadt bearing the phrase, "Arbeit Macht Frei." – Collections Search – United States Holocaust Memorial Museum". collections.ushmm.org. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ a b "Timeline 1933–1945: History of the Dachau Concentration Camp". KZ-Gedenkstätte Dachau. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2013. 
  17. ^ "Sinti & Roma: Victims of the Nazi Era, 1933–1945". A Teacher's Guide to the Holocaust. United States Holocaust Memorial Museum. 28 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013. 
  18. ^ Dromi, Shai M. (2020). Above the Fray: The Red Cross and the Making of the Humanitarian NGO Sector. Chicago: University of Chicago Press. s. 120. ISBN 978-0226680385. 
  19. ^ Ryback, Timothy W. Hitler’s First Victims: The Quest for Justice, Vintage, 2015.
  20. ^ United States. Office of Chief of Counsel for the Prosecution of Axis Criminality (1946). Nazi Conspiracy and Aggression, Volume 3 (İngilizce). Washington DC: U.S. Government Printing Office. 8 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  21. ^ "1216-PS Concentration Camp Dachau: Special Orders (1933)". Harvard Law School Library Nuremberg Trials Project. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  22. ^ "Redeveloping the commemorative site at the former SS shooting range Hebertshausen". 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  23. ^ "United States Holocaust Memorial Museum". 1 Kasım 2014. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  24. ^ "Commemorative Site at the former "SS Shooting Range Hebertshausen"". 22 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  25. ^ "Memorial to the murdered Soviet soldiers (Hebertshausen)". 11 Ocak 2014. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024. 
  26. ^ a b c Neuhäusler (1960), What Was It like...
  27. ^ "History & Overview of Dachau". www.jewishvirtuallibrary.org (İngilizce). 1 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2018. 
  28. ^ United States Holocaust Memorial Museum.
  29. ^ Maguire, Peter (2010). Law and War: International Law & American History. New York: Columbia University Press. s. 81. ISBN 978-0231146463. 
  30. ^ "The 522nd Field Artillery Battalion and the Dachau Subcamps". Go For Broke NEC. 20 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015. 
  31. ^ "Death Marches". The Holocaust: A Learning Site for Students. United States Holocaust Memorial Museum. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2014. 
  32. ^ 1,071 More Dachau Dead Found.
  33. ^ Death march from Dachau and the liberation of the survivors. Content Media Group. 29 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2024 – YouTube vasıtasıyla. 
  34. ^ 7th Army, U.S. (1945). Dachau. University of Wisconsin Digital Collection. 
  35. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Edkins2003 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  36. ^ Zámečník, Stanislav (2004). That Was Dachau 1933–1945. Paton, Derek B. tarafından çevrildi. Paris: Fondation internationale de Dachau; Cherche Midi. ss. 377, 379. 
  37. ^ a b Zamecnick, Stanislas (2013). C'était ça, Dachau: 1933–1945 [This was Dachau: 1933–1945] (Fransızca). Paris: Cherche midi. ISBN 978-2749132969. 
  38. ^ a b "University of Minnesota Center for Holocaust & Genocide Studies. Hospitalization at Dachau". 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2015. 
  39. ^ Typhus Epidemic Sweeping Camp.
  40. ^ "Hartheim Euthanasia Center". 28 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2015. 
  41. ^ "War Crimes and Punishment of War Crimes" (PDF). ETO. s. 2. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2014. 
  42. ^ Stone, Dan G.; Wood, Angela (2007). Holocaust: The events and their impact on real people, in conjunction with the USC Shoah Foundation Institute for Visual History and Education. 1st American. New York. s. 144. ISBN 978-0756625351. OCLC 150893310. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dachau_toplama_kampı&oldid=33805113" sayfasından alınmıştır