Nevesinli Salih Paşa
| Nevesinli Salih Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 17 Aralık 1645 - 16 Eylül 1647 | |
| Hükümdar | İbrahim |
| Yerine geldiği | Sultanzade Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Kara Musa Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1607 Nevesin, Bosna |
| Ölüm | 17 Eylül 1647 İstanbul |
Nevesinli Salih Paşa (d. 1607, Nevesin, Bosna - ö. 17 Eylül 1647, İstanbul), Osmanlı Padişahı İbrahim saltanatında 17 Aralık 1645 - 16 Eylül 1647 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Hersek sancağına bağlı Nevesin'lidir.[1] Boşnak asıllıdır.[2] Önce defterdar Niğdeli Mustafa Ağa'ya intisap etmiştir. Sicill-i Osmani ise onun Niğdeli Mustafa Paşa'nın oğlu olduğunu bildirir.[3] Defterdar Mustafa Ağa'nın ölümünden sonra Ruznameci İbrahim Ağa'ya intisap edip maliye mesleğinde yetişmiştir. Sırasıyla baş-muhasebeci, cizye muhasebecisi, matbah emini, defter emini, tersaney-i hümayun emini ve kapıcılar kethüdası; 1643'te ikinci imrahor; Haziran 1644'te Yeniçeri Ağası olmuştur. 1644'te vezirlik rütbesi verilerek başdefterdar görevine geçmiştir.
17 Aralık 1645'te Sultanzade Mehmed Paşa sadrazamlıktan azledildikten sonra sadrazam olmuştur.
Bu dönemin başında Girit Savaşında Hanya Kalesinin fethedildiği haberi geldi ve bunun için Haliç'te ve Galata'da günlerce şenlik düzenlendi. Sultan İbrahim, Hanya fatihi Yusuf Paşa'ya kendisine özel hediyeler getirmediği için sinirlenmişti. Şubat 1646'da Sultan Yusuf Paşa'yı huzuruna çağırarak hemen Girit'e gitmesini emretti. Yusuf Paşa hazırlıksız olması ve mevsimin uygun olmaması dolayısı ile bunun imkânsız olduğu cevabını verince Sultan'ın sinirleri daha da depreşti. Yusuf Paşa'ya bu kaleyi fethinden sonra kale savunucularını serbest bırakması nedeniyle serzenişte bulundu. Yusuf Paşa buna gayet dik yanıt verince Sadrazam Salih Paşa'nın onun hayatını bağışlaması için yalvarmalarına rağmen Sultan, Yusuf Paşa'yı boğdurup katlettirdi. Deli Hüseyin Paşa Girit serdarlığına atandı.[4]
Bundan sonra Sultan İbrahim ruhsal bunalımlar içine girdi. Fakat iki yaşında olan kızını Fazlı Paşa ile evlendirerek büyük bir düğün eğlentisi yaptı. Sadrazam Salih Paşa sağdıç oldu. Hazırlanan büyük nahılların Eski Saraya gidişi için yolların genişletilmesi ve diğer düğü ve eğlence hazırlıkları büyük masraflara yapıldı. Sadrazam 50 bohça giysi, çeyiz yüklü hayvan katarları, şekerden yapılma maket ve ağaçlar için yapılan masraflar için 50 bin kuruş harcadı.[4]
Sultan İbrahim şehrin çeşitli semtlerinde bulunan şeyhler, imamlar ve üfürükçülerden sağlık ummaktaydı ve onları ziyaret eder olmuştu. İstanbul'da araba ile dolaşıp sultanın yolunu geciktirmeyi yasakladı ve bunu uygulaması için Sadrazam Salih Paşa'ya kati emir verdi. Sultan, 17 Eylül 1647'de Davutpaşa'da bulunan bir üfürükçüye gitmekteyken Etyemez'de önüne bir araba çıktı. Bu durum, araba yasağına dair verdiği emrin yerine getirilmemesinden dolayı[5] Sultan İbrahim'i çok öfkelendirdi. Sadrazam Salih Paşa'yı ikindi divan toplantısında önüne getirtti. Görmek istediği üfürükçü imamın evinin önünde onu kuyu ipi ile boğdurttu.[4] Bazı tarihçiler bu idama asıl nedenin o yılki savaşlarda olan başarısızlık ve sadrazam aleyhtarlarının devamlı aksi telkinlerine bağlarlar.[2] Bir yıl dokuz ay sadrazamlık yapmıştı ve yaşı 40'a varmamıştı.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVİ. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.393
- ^ a b Kuyaş, Ahmet, "Salih Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, c.2 s.495, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
- ^ a b Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.356 [1]
- ^ a b c Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN 975-329-2996 s.261
- ^ Mufassal Osmanlı Tarihi, Cilt IV, Baha Matbaası, s. 1983.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uzunçarșılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVİ. Yüzyıl Ortalarından XVİİ. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.393-394
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III s.201 [2]
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5,
- Danışmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Sultanzade Mehmed Paşa |
 Osmanlı Sadrazamı 17 Aralık 1645 - 16 Eylül 1647 |
Sonra gelen: Kara Musa Paşa |
