İçeriğe atla

Mehsa Emini'nin ölümü

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mehsa Emini'nin ölümü
Tahran'da Mehsa Emini'nin ölümünü protesto eden insanlar.
Doğum22 Temmuz 2000(2000-07-22)
Sakkız, Kürdistan Eyaleti, İran
Ölüm16 Eylül 2022 (22 yaşında)
Tahran, İran
Ölüm sebebiKıyafet kuralı ihlali nedeniyle Ahlak Polisi tarafından öldürüldü.
Defin yeriSakkız, Kürdistan Eyaleti, İran

Mehsa Emini,[a] ya da bilinen diğer ismiyle Jina Emini,[b] 22 yaşındaki İranlı bir Kürt kadını[1] 16 Eylül 2022 tarihinde, İran'ın Tahran şehrinde gözaltında bulunduğu sırada şüpheli bir şekilde öldü. Emini'nin polis şiddeti sebebiyle öldüğü iddia edildi.[2][3]

Emini, İran İslam Cumhuriyeti Kolluk Kuvvetleri Komutanlığı'na bağlı olan ve kamuda örtünme kurallarının uygulanmasını denetleyen Ahlak Polisi tarafından, örtüsünün hükûmet standartlarına uygun olmadığı gerekçesiyle tutuklandı. Karakoldan yapılan açıklamada kadının karakolda aniden kalp yetmezliği geçirdiği, yere düştüğü ve iki gün komada kaldıktan sonra öldüğü söylendi.[4][5] Olayın görgü tanıkları, kadının dövüldüğünü ve başının bir polis arabasının yan tarafına çarptığını, buna ek olarak sızdırılan tıbbi tetkikler[6] sonucunda beyin kanaması ve inme teşhisi konulduğunu söyledi.[7]

Dünyanın dört bir yanından pek çok kişi, bazı haber kaynaklarına göre İran İslam Cumhuriyeti'nde kadına yönelik şiddetin sembolü haline gelen Emini'nin ölümüne tepki gösterdi.[8][9][10]

Ölümün gerçekleştiği koşullar

[değiştir | kaynağı değiştir]

İran'ın batısında yer alan Kürdistan Eyaleti'nin Sakkız şehrinden ailesiyle birlikte Tahran'a seyahat eden 22 yaşındaki Mehsa Emini, 13 Eylül'de kardeşi Kiyareş Emini ile birlikteyken rejimin sözde "Ahlak Polisi" tarafından Hakkani Otoyolu'nun girişinde tutuklanarak gözaltına alındı ve "Ahlaki Güvenlik" kurumuna sevk edildi.[11][12][13] Kendisine "bilgilendirme dersine" tabi tutulmak üzere gözaltı merkezine götürüleceği ve bir saat içinde serbest kalacağı belirtilmiştir. Ancak bunun yerine ambulansla Kasra Hastanesi'ne kaldırılmıştır.[14][15][16] Emini iki gün boyunca Tahran'daki Kasra Hastanesinde komada kaldı ve 16 Eylül'de yoğun bakım ünitesinde öldü.[2][17][18] Emini'nin ölümü Ahlak Polisi ve başörtüsü yasasına karşı bir protesto gösterisine dönüştü.[19]

Şiddet kanıtı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Emini'nin tedavi gördüğü klinik, Instagram üzerinden bir açıklama yaparak Emini'nin hastaneye yatırıldığında beyin ölümünün gerçekleştiğini duyurdu. Söz konusu Instagram gönderisi ise daha sonra silinmiştir.[20][21] Emini'nin erkek kardeşi Kiyareş, Emini'nin başında ve bacaklarında morluklar olduğunu fark etti. Emini ile birlikte gözaltına alınan kadınlar, Emini'nin kendisini gözaltına alan polisler tarafından hakaret ve küfürlere karşı direndiği için ciddi şekilde darp edildiğini söyledi.[22] Emini'nin kulaklarında kanama ve gözlerinin altında morluklar da dahil olmak üzere klinik semptomlara dayalı olarak bir dizi doktor beyin hasarı geçirdiği yönünde görüş bildirmiştir.[6][23] Bu durum, Emini'nin kafatasının hacktivistler tarafından sızdırılan ve kemik kırığı, kanama ve beyin ödemi gösteren tıbbi taramalarıyla da teyit edildi.[24][25]

Protestolar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Mehsa Emini protestoları
Tahran'ın Keşavarz Bulvarında Emini'nin öldürülmesine karşı yapılan halk protestosu.

Sokaklarda

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölümünden sonra memleketi Sakkız da dahil olmak üzere bir dizi protesto gösterisi düzenlendi.[26] Bazı göstericiler "kadın, yaşam, özgürlük" ve "diktatöre ölüm" gibi feminist sloganlar attı.[26][27][28] Bu protestolar İran'ın özel polis kuvvetleri tarafından bastırıldı. Tahran'daki Kasra Hastanesi önünde de protestolar düzenlenmiş, göstericilerden bazıları güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınmış ve göstericilere karşı biber gazı kullanılmıştır.[27] Emini'nin ölümünün ardından farklı şehirlerde protestolar ve yürüyüşler gün geçtikçe yaygınlaştı. Sanandaj sokakları Pazar günü kısmen kapatıldı ve İran İslam Cumhuriyeti'nin katı kıyafet yönetmeliğine karşı gece boyunca süren protestoların ardından güvenlik güçleri şehrin dört bir yanına konuşlandı.[29]

Sosyal medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehsa Emini'nin Ahlak Polisi tarafından tutuklanıp darp edilmesi ve ölümü sosyal medyada infiale yol açtı. Bu süre zarfında #MahsaAmini hashtag'i Farsça Twitter'da en çok tweet atılan hashtag'lerden biri haline geldi. Bu hashtaglerin tweet ve retweet sayısı 10 milyonu aştı.[30][31] Bazı İranlı kadınlar protesto amacıyla saçlarını kestikleri videoları sosyal medyada paylaştı.[32]

Soruşturma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi'den "olaya yol açan sebeplerin ivedilikle ve özel bir dikkatle araştırılmasını" istedi.[33]

Tepkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mehsa Emini'nin babası Emced Emini, kızının trajik ölümüyle ilgili olarak çeşitli uluslararası medya kuruluşlarına röportaj verdi ve İran hükûmet yetkililerinin iddialarını yanıtladı.[34] İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi kendisiyle yaptığı telefon görüşmesinde Emini'nin ölümünden duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Ayrıca Kürdistan Eyaleti Valisi de bizzat Emced Emini'nin evine giderek Emini'yi teselli etti.[35]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Farsça: مهسا امینی, romanize: Mehsâ ʾEmînî; Kürtçe: مەھسا ئەمینی, romanize: Mehsâ ʾEmînî
  2. ^ Farsça: ژینا امینی, romanize: Jînâ ʾEmînî; Kürtçe: ژینا ئەمینی, romanize: Jînâ ʾEmînî

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Mahsa Amini'nin ölümünün Kürt oluşuyla ilgisi var mı?". 
  2. ^ a b "Iranian woman 'beaten' by police for 'improper hijab' dies after coma: State media" (İngilizce). Al Arabiya. 16 Eylül 2022. 16 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022. 
  3. ^ "IranWire Exclusive: Morality Patrol Beats a Woman into a Coma". iranwire.com (İngilizce). 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  4. ^ ""Three killed in protests over Iranian woman Mahsa Amini's death in custody", Associated Press". 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  5. ^ Arrest by hijab police leaves woman comatose 18 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Al Monitor, 2022
  6. ^ a b Mahsa Amini’s medical scans show skull fractures caused by ‘severe trauma’: Report 24 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Alarabya News, 2022
  7. ^ "Irans Opposition hat vor allem eine Schwäche". ZDF (Almanca). 20 Eylül 2022. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. Es melden sich angebliche Augenzeugen, die gesehen haben wollen, dass es zu Handgreiflichkeiten kam, dass Mahsa Amini geschlagen wurde, dass ihr Kopf gegen die Wand des Polizeiwagens prallte. 
  8. ^ The symbol of Iranian woman in The religious government of Iran 24 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., iran-tc.com, 2022
  9. ^ Mahsa Amini is another victim of violence against women in Iran 18 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Iran human rights, 2022
  10. ^ Why death of 22-year-old Mahsa Amini has sparked protests in Iran 19 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Indian Express, 19 September 2022
  11. ^ "(Video) Mahsa Amini is the latest victim of the misogynist mullahs' regime in Iran". EIN Presswire (İngilizce). Associated Press. 19 Eylül 2022. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  12. ^ "Indignación en Irán por el coma de una joven tras ser detenida por la Policía" [Outrage in Iran over the coma of a young woman after being detained by the Police]. SWI swissinfo.ch (İspanyolca). 15 Eylül 2022. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  13. ^ "Iran: Woman in coma after her arrest by Tehran's morality police". The New Arab. 15 Eylül 2022. 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  14. ^ "Fury in Iran as young woman dies following morality police arrest". BBC News (İngilizce). 16 Eylül 2022. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  15. ^ Reuters (16 Eylül 2022). "Iran woman's death after morals police arrest sparks protests" (İngilizce). Reuters. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  16. ^ "Iranian woman in coma after morality police arrest: activists" (İngilizce). France 24. 15 Eylül 2022. 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  17. ^ KHRN (16 Eylül 2022). "Iran: Kurdish woman dies after arrest and torture by morality police in Tehran | Kurdistan Human Rights Network" (İngilizce). KHRN. 16 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  18. ^ Rothwell, James (16 Eylül 2022). "Iranian woman dies after beating by 'morality police' for not wearing headscarf". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  19. ^ Saaberi, Arezou (15 Eylül 2022). "Mahsa Amini: Arrested For Islamic Guidance, Ended Up Brain Dead!". IranTrue (İngilizce). 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  20. ^ "Landesweite Proteste nach Tod von Mahsa Amini" [Nationwide protests after Mahsa Amini's death] (Almanca). Deutsche Welle. 19 Eylül 2022. 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. Die Klinik, in der die 22-Jährige behandelt wurde, hatte nach ihrem Tod auf einem inzwischen gelöschten Post bei Instagram geschrieben, dass Amini bereits bei der Aufnahme hirntot gewesen sei. 
  21. ^ "مهسا امینی بر اثر جراحات ناشی از ضرب و جرح ماموران گشت ارشاد درگذشت" [Mahsa Amini died as a result of the injuries caused by the assault by the officers of the Irshad patrol]. Al Arabiya. 16 Eylül 2022. 16 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  22. ^ Father of Kurdish woman killed in Iran says daughter was beaten 19 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Rudaw, 19 September 2022
  23. ^ Iranian Medical Official Says Amini's Death Caused By Head Injury, Rejects Official Version 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radio Free Europe/Radio Liberty, 2022
  24. ^ "Mahsa Amini's medical scans show skull fractures caused by 'severe trauma': Report". Al Arabiyya. 19 Eylül 2022. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  25. ^ "Mahsa Amini's CT Scan Shows Skull Fractures Caused By Severe Blows". Iran International. 19 Eylül 2022. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  26. ^ a b Sirwan, Dilan (17 Eylül 2022). "At least 10 demonstrators injured in Iran following death of Kurdish woman". Rudaw Media Network. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ a b Strzyżyńska, Weronika (17 Eylül 2022). "Protests in Iran at death of Kurdish woman after arrest by morality police". The Guardian. 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ "the police open fire at the funeral". Italy 24 News English (İngilizce). 17 Eylül 2022. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ Kaki, Chiya (19 Eylül 2022). "Locals decry controversial death of woman in Iran". Rudaw. 18 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  30. ^ Reuters (18 Eylül 2022). "Fury grows in Iran over woman who died after hijab arrest" (İngilizce). Reuters. 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 
  31. ^ "هشتگ مهسا امینی ترند جهانی شد – DW – ۱۴۰۱/۶/۲۷" (Farsça). Deutsche Welle. 18 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 
  32. ^ "Iran women cut their hair to protest against death of 22-year-old woman in custody". The Indian Express (İngilizce). 19 Eylül 2022. 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2022. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2022. 
  34. ^ Mahsa Amini; The second night of protests in Sanandaj and Raisi's contact with Amini's family 19 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC News, 2022
  35. ^ Iran’s President Holds Phone Call With Family Of Hijab Victim 20 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Iran International, 18 September 2022
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehsa_Emini%27nin_ölümü&oldid=33846521" sayfasından alınmıştır