İçeriğe atla

Syarhey Tsihanouski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Syarhey Tsihanouski, 2019

Syarhey Leanidaviç Tsihanouski veya Sergey Leonidoviç Tihanovski (Belarusça: Сяргей Леанідавіч Ціханоўскі, Rusça: Серге́й Леони́дович Тихано́вский); d. 18 Ağustos 1978), Belaruslu bir vicdan mahkûmu,[1] YouTuber, video blog yazarı, muhalif ve demokrasi yanlısı aktivist. Öncelik olarak Belarus devlet başkanı Aleksandr Lukaşenko rejimine karşı aktivizmiyle tanınmaktadır. Mayıs 2020'de, 2020 başkanlık seçimlerine aday olma niyetini açıkladı, ancak iki gün sonra tutuklandı.[2] Karısı Sviatlana Tsikhanouskaya, çekişmeli seçimlerde Lukashenko'nun en büyük rakibiydi.

İlk yılları ve girişimciliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tsihanouski 18 Ağustos 1978'de Belarus'un Homyel Bölgesi'deki Horki'de doğdu ve Homyel'de büyüdü. Tsihanouski, fiziksel ve matematik spor salonunda okudu, ardından Frantsysk Skaryna adını taşıyan Francysk Skaryna Homyel Eyalet Üniversitesi Filoloji Fakültesi'nden mezun oldu. Daha sonra Homyel ve Mazyr'de gece kulüpleri açarak konserler düzenledi. Video prodüksiyonu, reklam ve müzik videoları ile uğraştı.[3]

Country for Life YouTube kanalı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tsihanouski, neredeyse kazara bir blog yazarı olduğunu söylüyor. Homyel yakınlarında bir çiftlik düzenledi ve yerel, bölgesel ve ulusal yetkililerin bürokratik engelleriyle karşılaştı, ardından gazetecilerle yaşadığı zorluklardan bahsetti.

"Country for Life" (Страна Для Жизни)[4] adlı YouTube kanalı 2019'da açıldı ve yıl boyunca 140 bin abonenin ilgisini çekmeyi başardı. Kanal, sıradan Belarusluların hikâyelerine ve "ömür boyu bir ülke inşa etmeye yardımcı olacak" girişimcilerin gerçek vakalarına adanmıştır. Tsihanouski, sosyal ve politik konularda bir video çekiyor ve başta Belarus bölgelerinde olmak üzere insanların sorunları hakkında konuşuyor.

Tsihanouski, "Real News" logolu bir arabadaki ekibiyle birlikte, bir aydan fazla bir süre boyunca Beyaz Rusya'yı gezerek ve kendisine şehirdeki ve ülkedeki sorunları kamera karşısında anlatan abonelerle röportaj yaptı. Kanaldaki en popüler video (30 Mayıs 2020 itibarıyla neredeyse bir milyon görüntüleme), Hlybokaye kasabasından bir kadının hayatı ve Lukashenko'ya karşı tavrı hakkındaki hikâyesidir. Tsihanouski'nin YouTube kanalında muhalif siyasetçiler ve işadamlarıyla yaptığı röportajlar da yer alıyor.[5] Beyaz Rusya çevresindeki gezilerde Siarhei Tsihanouski, onu izleyen insanların (muhtemelen Belarus özel servislerinin çalışanları) olduğu arabalarla sürekli takip edildi.[6]

Lukashenko'nun kurallarını eleştiren Tsihanouski'nin YouTube videoları popülerlik kazandı. Lukashenko karşıtı bağımsız blog yazarları (Tsihanouski dahil), hükûmet tarafından kontrol edilen televizyon, gazete ve radyoya alternatif bir medya alternatifi olarak, hükûmetin yönetimi için büyük bir tehdit olarak görüldü ve çoğu yetkililer tarafından hedef alındı.[7] Mayıs 2020'ye kadar Tsihanouski'nin YouTube kanalı 140.000 abone topladı; Temmuz 2020 ortasına kadar 243.000 aboneye ulaştı. Bu abone sayısı devlet tarafından işletilen Belarus 24 uydu kanalının abone sayısından 12 kat fazladır.

Siyasi faaliyetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Babruysk'ta geçit töreni

[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Mayıs 2020'de Syarhey Tsihanouski'nin düzinelerce destekçisi, COVID-19 salgını sırasında Minsk'teki Zafer Bayramı Yürüyüşü ile olan anlaşmazlıklarını ifade etmek için Babruisk'te bir "Anti-geçit" düzenledi. Protesto yürüyüşü bir protesto motor mitingi şeklini aldı. Polis, motorlu miting sonrasında yaklaşık 15 kişiyi gözaltına aldı.[8][9] Syarhey Tsihanouski o sırada gözaltına alındı.

2020 seçimleri ve protestolar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Syarhey Tsihanouski, 7 Mayıs'ta YouTube kanalında, Aleksandr Lukaşenko'ya ve onun onlarca yıllık yönetimine meydan okuyarak Belarus Cumhurbaşkanı adayı olmayı planladığını duyurdu.[10] Bu olaydan önce, 6 Mayıs'ta, Mahilyow civarında Belarus militsyya (polis) tarafından gözaltına alındı; polis, Tsihanouski'nin arabasının camını kırmakla tehdit etti ve polis memuru olduğunu gösteren bir kimlik sunmadı.[11] Bir gün sonra, Slutsk'tan bir blog yazarı, Uladzimier Niaronski de dahil olmak üzere Tsihanouski'nin müttefikleri tutuklandı. Niaronski de dahil olmak üzere Tsihanouski'nin ekibinin minibüsleri bir yol polisi ve AMAP polis özel kuvvetleri mensupları ile iki kamyonet tarafından kovalandı.

Syarhey Tsihanouski tutuklanmasının ardından, Belarus'un Rusya ile entegrasyonuna karşı 19 Aralık 2019'da Minsk'teki mitinge katıldığı için Homyel'deki geçici bir gözaltı merkezinde tutuldu. Nihayetinde 15 gün hapis cezasına çarptırıldı: Aralık 2019'da "izinsiz bir protesto eylemine katılmaktan" 15 gün ve Orsha ve Brest'teki YouTube kanalının aboneleriyle görüştüğü için 30 gün hapis cezasına çarptırıldı. Tsihanouski gözaltına alındıktan sonra YouTube kanalında Belarus cumhurbaşkanlığına aday olma niyetini duyurdu. Ancak, Beyaz Rusya Merkez Seçim Komisyonu, kendisini aday göstermeyi reddetti.[12][13]

Seçim komisyonu Tsihanouski'nin adaylığını kaydetmeyi reddettikten sonra, eşi Svyatlana Tsihanouskaya kendi başına aday olmaya karar verdi. Svyatlana Tsihanouskaya'nın girişim grubu, Belarus Merkez Seçim Komisyonu tarafından başarıyla kaydedildi.[14] Syarhey Tsihanouski, Svyatlana Tsihanouskaya'nın cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılımı için imza toplamak üzere girişim grubunun başına geçti.

20 Mayıs'ta Syarhey Tsihanouski serbest bırakıldı.[15][16] Tsihanouski, aktivist-destekçilerin baskısının bunu başarmaya yardımcı olduğunu açıkladı. Serbest bırakıldıktan sonra Deutsche Welle Tsihanouski ile yaptığı röportajda, Belaruslu blog yazarı ve Rus muhalefet lideri Aleksey Navalni ile Ukrayna cumhurbaşkanı olan Ukraynalı aktör Volodimir Zelenski arasında paralellikler kurdu.[17] RTVI ayrıca Tsihanouski ve Navalni arasında bir paralellik kurdu.[18]

Syarhey Tsihanouski destekçileri tarafından söylenen kampanyasında aktif olarak "Dur, hamamböceği!" Sloganını kullanıyor. Tsihanouski'nin kampanyasının sembolü terliklerdir. "Dur, hamamböceği!" sloganı, Sovyet şairi Korney Çukovski'nin "bıyıklı hamamböceğinin" tüm hayvanları nasıl korkuttuğu ve onların hükümdarı haline geldiği "Hamamböceği" masalından bahsediyor. Görünüşe göre, bu slogan Belarus'un mevcut liderliğine bir göndermedir. Terlik, sözde geleneksel bir haşere kontrol aracıdır.[19] Euronews gazetecileri, Belarus'taki olayları, Belaruslu aktivist Franak Viachorka'nın bu sözle alıntısını gösteren "Terlik Devrimi" olarak adlandırdı.[20]

Hrodna'da provokasyon ve tutuklama

[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Mayıs 2020'de Syarhey Tsihanouski ve en az sekiz kişi, Svyatlana Tsikhanouskaya'nın cumhurbaşkanlığı adaylığı için imza toplarken Belarus'un kuzeybatısındaki Hrodna kentinde tutuklandı ve "kamu düzenini ciddi şekilde ihlal etmek için organizasyon veya hazırlık yapmak" ile suçlandı. Görüntüler ve tanık ifadeleri, Tsihanouski'nin bir kadının saldırgan bir şekilde takip edip Tsihanouski'yi görünüşte kasıtlı bir provokasyon girişiminde ona dokunması sonrasında tutuklandığını gösteriyor; iki polis memuru daha sonra "Syarhey Tsihanouski'nin peşinde olan kadına katıldı" ve polisle arbede çıktı.[21] Viasna İnsan Hakları Merkezi'ne göre, aralarında Svyatlana Tsikhanouskaya'nın girişim grubunun iki üyesi ve Syarhey Tsihanouski'nin üç yardımcısı da dahil olmak üzere en az 13 kişi gözaltına alındı. Beyaz Rusya İçişleri Bakanlığı, "polis memurlarına karşı şiddet" iddiasıyla bir ceza davası açtıklarını söyledi.[22] Belarus yetkilileri, polisin yaralandığını iddia etseler de, video görüntülerinde bu tür bir yaralanmaya dair hiçbir kanıt yoktur.

29 Eylül 2020'de, Tikhanovsky'nin kişisel Telegram hesabı, Jodzina'daki hapis cezasının iki ay daha uzatıldığını belirtti. Karar duruşma yapılmadan verildi.[23][24]

10 Ekim 2020'de Lukaşenko, tutuklu Tikhanovsky ve diğer aday Viktar Babaryka ile Anayasa değişiklikleri ile ilgili dört saatlik bir toplantıda konuştu. Bu sırada Tikhanovsky ve Babaryka gözaltındadır.[25]

30 Kasım'da, Sergei Tikhanovsky'nin tutukluluğunun 3 ay daha uzatıldığı öğrenildi. Ciddi bir suçla (12 yıla kadar) suçlandığı için 18 aya kadar gözaltında tutulma hakkına sahiptir.

26 Ocak 2021'de Belarus medyası, sosyal ve politik gazete Narodnaya Volya'nın, Sergei'nin 29 Mayıs'ta Grodno'daki bir grev sırasında gözaltına alındığı provokatörle konuşmayı başardığını bildirdi. Müfettişler 26 Şubat'ta tutukluluk süresini iki ay uzatarak 29 Nisan'a kadar uzattı.

11 Mart 2021'de Soruşturma Komitesi, Tikhanovski'yi, blogunu Belarus hükûmetinin şiddet yoluyla devrilmesini savunduğu gerekçesiyle suçlayarak aleyhindeki ceza davası soruşturmasını tamamladı.[26] 15 yıla kadar hapis cezasıyla dört suçlamayla karşı karşıya kaldı.[27] 24 Haziran'da Minsk'te yargılanması başladı ve suçlu bulundu.[28] 14 Aralık 2021'de Tikhanovski 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Beş destekçisi 14 ila 16 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[29] Tüm cezai süresini tamamlarsa, Tikhanovski serbest bırakıldığında 60 yaşından büyük olacaktır.

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

9 Eylül 2021'de, Avrupa Konseyi eski Başkanı, Polonya Başbakanı ve Avrupa Halk Partisi'nin lideri Donald Tusk, Tikhanovsky ailesini Nobel Barış Ödülü'ne aday göstermeyi teklif etti. Bunun güçlü bir sinyal olacağına ve bu “son yılların en barışçıl hareketine” katılan tüm Belarus'lulara adanacağına inanıyor.

Belarus muhalefetinin diğer üyeleriyle birlikte, Sakharov Ödülü'ne aday gösterildi. 22 Ekim 2021'de Avrupa Parlamentosu Sakharov Ödülü'nü kazananları açıkladı. Sergei Tikhanovsky adayların arasındaydı.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Belarus Jails Several Opposition Figures in Widening Clampdown Ahead of Election 29 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Radio Free Europe/Radio Liberty (15 June 2020).
  2. ^ Dixon, Robyn. "Belarus's Lukashenko jailed election rivals and mocked women as unfit to lead. Now one is leading the opposition". Washington Post (İngilizce). 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2020. 
  3. ^ "I didn't expect people to believe it." Syarhei Tsikhanouski about his spouse, the opposition and plans for August 9 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Radio Liberty (Belarusça)
  4. ^ Detained Belarusian blogger set to be Lukashenka's rival in 2020 election 15 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Belsat TV (7 Mayıs 2020).
  5. ^ Detained blogger Tikhanovsky goes to the presidents of Belarus. Who is he? 15 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Deutsche Welle (Rusça)
  6. ^ Watching Siarhei Tsihanouski 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Country for Life 23 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. YouTube channel
  7. ^ Belarus' Bloggers: A 'Bigger Threat' Than Political Parties For President Lukashenka? 24 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Current Time TV (14 July 2020).
  8. ^ Dozens of drivers held a parade in Bobruisk 8 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Belsat TV (Belarusça)
  9. ^ About 15 people were detained in Babruisk after the AntiParad action 8 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Radio Liberty (Belarusça)
  10. ^ Syarhei Tsikhanouski intends to become candidate for president of Belarus 18 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Country for Life 23 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. YouTube channel (Rusça)
  11. ^ The apprehension of Siarhei Tsihanouski near Mahilyow 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Country for Life 23 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. YouTube channel
  12. ^ Belarusian blogger Tikhanovsky got another 45 days of arrest in two days. 28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Deutsche Welle (Rusça)
  13. ^ The CEC denied blogger Tikhanovsky the registration of the initiative group. Lukashenka was registered. 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // TUT.BY (Rusça)
  14. ^ Svetlana Svetlana, wife of the blogger Svetlana Tsikhanouskaya: To become president "has been dreaming all my life". 26 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Radio Liberty (Belarusça)
  15. ^ Belarusian blogger Tikhanousky has been released 31 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Deutsche Welle (Rusça)
  16. ^ "I see why this is done." What does blogger Tikhanousky say about his sudden release. 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // TUT.BY (Rusça)
  17. ^ Exclusive DW: Blogger Syarhei Tsikhanouski about Lukashenka, elections, spouse's campaign, protests 28 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Deutsche Welle (Rusça)
  18. ^ Syarhei Tsikhanouski — Lukashenka's main opponent // Interview 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // RTVI (Rusça)
  19. ^ The Tsikhanouski queue stretched for one kilometer for the picket. We find out why they shouted "Stop the cockroach" and what the brought slippers mean. 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // telegraf.by (Rusça)
  20. ^ Belarus: Hundreds protest in Minsk against President Lukashenka 25 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Euronews
  21. ^ Tsikhanouskaya made a statement regarding her husband's detention: "The picket was legal and peaceful". 13 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // TUT.BY (Rusça)
  22. ^ Belarus: Crackdown on Political Activists, Journalists: Arrests, Criminal Charges, Police Beatings Ahead of August 9 Presidential Vote 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Human Rights Watch (July 30, 2020).
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020. 
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2020. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 
  28. ^ "Belarus starts trial of opposition leader Tsikhanouskaya's husband". Reuters. 24 Haziran 2021. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  29. ^ "Belarus jails husband of Svetlana Tikhanovskaya for 18 years". The Irish Times. 14 Aralık 2021. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Syarhey_Tsihanouski&oldid=32628054" sayfasından alınmıştır