İçeriğe atla

Libhovalı Müfid Bey

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Müfid Libohova sayfasından yönlendirildi)
Müfid bey Libohova
Arnavutluk dışişleri bakanı
Görev süresi
6 Ocak 1925 – 31 Ocak 1925 - ve 1 Mart 1925 – 23 Eylül 1925
Başbakan Ahmet Zogoğlu
Yerine geldiği İlyas Bey Viryoni
Yerine gelen Hysen Vrioni
Görev süresi
25 Aralık 1918 - 29 Ocak 1920
Başbakan Turhan Paşa
Yerine geldiği Prênk Bibë Doda
Yerine gelen Mehmed Konica
Görev süresi
1 Haziran 1913 - 24 Ocak 1914
Başbakan Avlonyalı İsmail Kemal Bey
Yerine geldiği Avlonyalı İsmail Kemal Bey
Yerine gelen Turhan Paşa
Meclis-i Mebûsan
3. ve 4. Dönem Mebusu
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 5 Ağustos 1912
Seçim bölgesi 1908 – Ergiri
1912 – Ergiri
Kişisel bilgiler
Doğum 1876
Libohova, Yanya Vilayeti, Osmanlı Devleti
Ölüm 1927
Saranda, Arnavutluk
Organizasyon İlk Arnavutluk İçişleri Bakanı
Evlilik(ler) Olga Schweitzer[1]
İmzası

Müfid bey Libohova (Arnavutça: Myfit bej Libohova, 1876, Libohova - 1927, Saranda) Arnavut ekonomist, diplomat ve siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin yapıldığı Avlonya Meclisi'nde (28 Kasım 1912) delegelerden biridir.[2] Arnavutluk Geçici Hükûmeti döneminde Arnavutluk'un ilk İçişleri Bakanı olarak görev yaptı ve o zamandan itibaren 1913-1927 yılları arasında dokuz kez farklı hükûmet görevlerinde bulundu, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Kültür Bakanı olarak görev yaptı.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1876 yılında Ali Naki Bey ile Çerkes Tuapse'li Behixhe (Behice)'nin oğlu olarak dünyaya gelmiştir.[3][4] 1898'de Brüksel'deki Osmanlı Büyükelçiliğine atandı ve burada Maslahatgüzar oldu.[5] Başlangıçta Osmanlı idaresinde görev yaptı ve Ergiri'yi Jön Türklerin 1908 ve 1912 parlamentolarında mebus olarak temsil etti.[6][7] Bir Osmanlı parlamenter olarak Libohova, Arnavut meselelerinde açık sözlüydü ve bunun bir örneği, Arnavutlar kelimesini kullandığında tetiklenen bir sözlü tartışmaydı.[8] Osmanlı meclis başkanı Ahmed Rıza, "Arnavut yok, sadece Osmanlılar var" yanıtını verirken, Libohova "Evet efendim, Arnavutlar var" cevabını verdi.[8] Osmanlı siyasetinde geçirdiği süre boyunca Libohova, Arnavut mebus Avlonyalı İsmail Kemal Bey'in yakın bir müttefikiydi.[9] Zamanın milliyetçi duyguları olan bazı eğitimli Arnavutlar gibi, Libohova da farklı dinlerden Arnavutların İskender Bey bayrağı altında birliğini destekledi ve Arnavutların yararlandığı hükûmet reformlarından yanaydı.[10]

I. Dünya Savaşı arifesinde, 22 Ocak - 7 Mart 1914 tarihleri arasında Arnavutluk'u yöneten Uluslararası Kontrol Komisyonu üyesiydi. Müfid Bey, 25 Aralık 1918'de eski Başbakan Turhan Paşa başkanlığında yeni bir geçici hükûmetin kurulmasına yol açan Dıraç Kongresi'nin baş destekçileri arasındaydı. Müfid Bey, içişleri ve adalet bakanlığını devraldı ve daha sonra dışişleri bakanı oldu. Nisan 1919'da Paris Barış Konferansı'na katılmak ve oradaki Arnavut çıkarlarını korumak için Arnavutluk'tan ayrıldı. Ağustos 1919'da Paris'ten dönüşünde Roma'ya uğradı. İtalyan hükûmeti ile müzakereler sırasında, İtalya'nın Arnavut bağımsızlığını tanımasını ve Avlonya'nın İtalyan işgalinin geçici olacağına dair bir söz aldı. Mufid Bey Libohova, Politika ime ndë Shqiperi, 1916-1920 ("Arnavutluktaki Politikalarım, 1916–1920") isimli anı kitabında, Arnavut tarihinin bu çalkantılı dönemini anlatır.

Libohova, Mustafa Merlika, Feyzi Bey Alizoti ve Sami Bey Viryoni ile birlikte eski Dıraç hükûmetinin bir parçası olarak 1920 Loşna Kongresi olayının rakibi olacaktı. Seyfi Vllamasi'nin (1883–1975) anılarına göre, bazen onları gitmemeye ikna ederek, bazen de zorla delegelerin Loşna'ya ulaşmasını engellemeye çalıştılar. Muhalefet, Mustafa Merlika-Kruja'nın kuzeni Sul Mërlika tarafından Dıraç Valisi (ve Loşna delegesi olan) Abdül Üpi'ye (1876-1920) yapılan suikast ile doruğa çıkacaktı.[11]

Buna ek olarak, 1912'den 1927'deki ölümüne kadar dokuz kez Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Dışişleri Bakanı olarak Arnavut hükûmetlerinde bulundu.

Güçlü bir Ahmet Zogoğlu yanlısı olarak, takipçileri ve Yunan hükûmetinin mali desteğiyle Yunanistan'daki sürgünden Arnavutluk'a döndü ve Haziran Devrimi'nden birkaç ay sonra Fan Noli hükûmetinin devrilmesine yardımcı oldu.[12]

Libohova, Arnavut leki'nin babası olarak kabul edilir, çünkü bu ismi önermiştir ve Lek yürürlüğe girdiğinde Maliye bakanı olmuştur.[13] Libohova ayrıca Avlonyalı İsmail Kemal Bey'in istifası ile Arnavutluk Prensi Vidi'nin taç giyme töreni arasında Uluslararası Kontrol Komisyonu'nun üyeliği[14] ve Arnavutluk'un İtalya büyükelçiliği yapmıştır.[15]

Şubat 1927'de Saranda, Arnavutluk'ta bir beyin kanaması sonrası ölmüştür.[16] 1898'de evlendiği ilk karısı, bir Türk olan Giritlizâde Şeref Hanım idi. Danimarka asıllı ikinci eşi Olga, ölümünden sonra Arnavutluk'ta kaldı.[1] Libohova'nın ilk evliliğinden Malik bey ve ikinci evliliğinden Elmaz bey olmak üzere iki oğlu oldu.[5]

Arnavutluk'un İtalyan işgali sırasında iki kez Arnavutluk Başbakanı olarak görev yapan Ekrem Libohova'nın ağabeyidir.[17]

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Eugjen Merlika (22 Haziran 2014), Diktatura dhe qëndresa e gruas, kalvari në burgjet e komunizmit (Arnavutça), shqiptarja.com, 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Aralık 2014, Olga Schëeitzer Libohova, bashkëshortja e shtetarit të njohur Myfit bej Libohova, e cila edhe mbas vdekjes së burrit, më 1927, vendos të qëndrojë në atdheun e tij. 
  2. ^ Michael Schmidt-Neke (16 Kasım 1987), Entstehung und Ausbau der Königsdiktatur in Albanien (1912-1939): Regierungsbildungen, Herrschaftsweise und Machteliten in einem jungen Balkanstaat, Oldenbourg Wissenschaftsverlag, s. 320, ISBN 978-3486543216, 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ekim 2021 
  3. ^ Ismail Qemali (1997), Vjollca Jonuz Tafaj (Ed.), Kujtime, Tiran: Botimet Toena, s. 408, OCLC 41002332, 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ekim 2021, MALIQ PASHË LIBOHOVA, babai i Myfidit... 
  4. ^ Bilmez, Bülent; Clayer, Nathalie (2016). Herzog, Christoph; Sharif, Malek (Ed.). The First Ottoman Experiment in Democracy (PDF) (İngilizce). Würzburg: Orient-Institut Istanbul (Max Weber Stiftung). s. 164. ISBN 978-3-95650-191-3. ISSN 1863-9461. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2021. 
  5. ^ a b "Myfid bej Libohova, diplomati "turk" që krijoi Lek-un (in Albanian), October 13 2014". 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021. 
  6. ^ Skendi 1967, s. 361.
  7. ^ Gawrych 2006, ss. 157, 181.
  8. ^ a b Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening. Princeton: Princeton University Press. ss. 362-363. ISBN 9781400847761. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021. 
  9. ^ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. s. 158. ISBN 9781845112875. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021. 
  10. ^ Hanioğlu, M. Șükrü (2001). Preparation for a Revolution: The Young Turks, 1902-1908. Oxford University Press. ss. 314-315. ISBN 9780199771110. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021. 
  11. ^ Sejfi Vllamasi (1995), "VI", Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike [Political confrontations in Albania (1897-1942): memories and political evaluations], Shtëpia Botuese "Marin Barleti", OCLC 37228559, 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, Për ta vënë në jetë projektin e tyre, ata e ftojnë Abdyl Ypin në mbrëmjen e 16 janarit 1920, në shkollë, në Durrës, për një bisedim. Abdyl Ypi, pa të keq, shkon në shkollë në orën e caktuar. Salih Xhuka bën manevra të ndërlikuara në hapjen e derës së shkollës dhe po në atë çast Ypi vritet prej Sul Mërlikës, kushëririt të parë të Mustafa Krujës...
    Fejzi Alizoti, në telegramin që i bëri Rexhep Shalës, prefekt i Shkodrës në Lezhë, i shkruante që të merrte masat e nevojëshme për moskalimin e delegatëve të Veriut për Lushnjë, dhe shtonte duke thënë se edhe Abdyl Ypi u vra…
    Mustafa Kruja në Durrës e bindi Hysni Currin, i cili ka patur një karakter të lëkundshëm, që të shkojë në Krujë në vend që të shkonte në Lushnjë, ku ish deleguar...
    Mustafa Kruja shkon në Krujë dhe urdhëron H. Berberin të mos shkojë ne Lushnjë mbasi Italia, simbas mendimit të tij, qenka e vetmja fuqi që e ndihmon Shqipërinë. Hysni Berberi e kundërshton dhe niset për Lushnjë, por Mustafa Kruja ia pret rrugën dhe me forcën e armëve e ndalon të shkojë...
    Myfit Libohova shkoi në Vlorë dhe, në bazë të marrëveshjes së fshehtë të Qeverisë së Durrësit me Komandën e Përgjithëshme Italiane në Shqipëri, mundohet ta bindë gjeneral Piaçentinin të merrte masa ushtarake kundër Kongresit të Lushnjës..     
  12. ^ Robert Clegg Austin (2012), Founding a Balkan State: Albania's Experiment with Democracy, 1920-1925, University of Toronto Press, Scholarly Publishing Division, s. 147, ISBN 978-1442644359, 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 17 Ekim 2021, Myfid Libohova launched an offensive from Greece toward the frontier of Kakavia 
  13. ^ National Bank of Albania: History of Central Bank in Albania, 2003 (you can find it online here 1 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. only in Albanian)
  14. ^ "World Statesman". 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021. 
  15. ^ [1] 17 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Albanian embassy in Rome official site
  16. ^ "Mufid Libohova, nga Ali pashë Tepelena te Enver Hoxha (in Albanian)". 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021. 
  17. ^ Fischer, Bernd Jürgen (1984). King Zog and the Struggle for Stability in Albania. Boulder, Colorado: East European Monographs. s. 89. ISBN 978-0-88033-051-0. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Libhovalı_Müfid_Bey&oldid=32917681" sayfasından alınmıştır