Lomaşenisi

Lomaşenisi (Gürcüce: ლომაშენისი) tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, bugün Artvin ilinin merkez ilçesi sınırları içinde kalan Lomaşeni köyünden alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır.^[1] Lomaşeni günümüzde Bahçeciler adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.

Gürcü araştırmacı M. Ğlonti'nin 1960 yılında yayımlanan kitabında saydığı Gürcü zeytin cinslerinden biri Lomaşenisi'dir.^[1] Artvin vilayeti üzerine çalışmasıyla tanınan Muvaddid Zeki 1927 yılında Artvin bölgesinde yetişen zeytin çeşitleri olarak Gorvala, Butko ("Putko"), Oturi ("Otur") ve Tbilisuri'yi ("Tiflis") saymış, ancak Lomaşenisi'den söz etmemiştir.^[2]

Lomaşenisi ağacı fazlaca büyüyen bir cins olup ortalama bir genişliğe ulaşır. Bu zeytinin iki türü vardır. Bunlardan biri erken, diğeri de geç olgunlaşır. Erken olgunlaşan zeytinin tanesi oval bir forma sahiptir. Orta irilikte olup uzunluğu 2,3 santimetre, çapı ise 1,7 santimetredir. Ortalama 4 gram ağırlığındadır. Çekirdeği yumurta biçimine benzer. Çekirdeğinin uzunluğu 1 santimetre, ağırlığı 0,5 gram kadardır. Olgunlaşınca derisi koyu renge sahip olur. Yaş zeytinin etli kısmı yüzde 62 oranında yağ içerir.^[1]

Geç olgunlaşan Lomaşenisi ağacı genişleme özelliğine sahiptir. Hastalıklara ve dona karşı dayanıklıdır. Erken olgunlaşanın aksine küçük meyveler verir ve meyveleri farklı biçimler alır. Uzunluğu 2 santimetre, çapı 1,4 santimetre ve ağırlığı 2,8 gramdır. Çekirdeği orta büyüklükte ve eğri forma sahiptir. Uzunluğu 1,2 santimetre, ağırlığı ise 0,2 gramdır. Olgunlaşan meyvesi koyu bir renk alır. Bu türün meyveleri değişik zaman aralıkları içinde olgunlaşır ve bu açıdan makbul bir zeytin türü değildir. Yaş meyvesinin etli kısmı yüzde 24,2 oranında yağ içerir.^[1]