İçeriğe atla

Lütfi Kırdar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Lütfi Kırdar
Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
Görev süresi
26 Kasım 1957 - 27 Mayıs 1960
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiği Nafiz Körez
Yerine gelen Nusret Karasu
İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı
Görev süresi
8 Aralık 1938 - 16 Ekim 1949
Yerine geldiği Muhittin Üstündağ
Yerine gelen Fahrettin Kerim Gökay
Türkiye Büyük Millet Meclisi
5., 8., 10. ve 11. Dönem Milletvekili
Görev süresi
14 Mayıs 1954 - 25 Mayıs 1960
Seçim bölgesi 1954 – İstanbul
1957 – İstanbul
Görev süresi
5 Ağustos 1946 - 24 Mart 1950
Seçim bölgesi 1946 – Manisa
Görev süresi
1 Mart 1935 - 27 Aralık 1938
Seçim bölgesi 1935 – Kütahya
Kişisel bilgiler
Doğum Mehmed Lütfi
15 Mart 1889(1889-03-15)[1]
Kerkük, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 17 Şubat 1961 (71 yaşında)
Yassıada, Türkiye
Ölüm nedeni Kalp krizi
Defin yeri Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi (1935-1951)
Demokrat Parti (1951-1960)
Çocuk(lar) 2
Bitirdiği okul Tıp Fakültesi, İstanbul
Mesleği Hekim, siyasetçi
Ödülleri İstiklâl Madalyası
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Osmanlı
 Türkiye
Hizmet yılları 1912-1913, 1914-1923
Rütbesi Asteğmen
Çatışma/savaşları Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı

Mehmet Lütfi Kirdar[2] (15 Mart 1889,[1] Kerkük - 17 Şubat 1961, Yassıada), Türk hekim, devlet adamı, asker, Manisa ve İstanbul valisi, milletvekili ve sağlık bakanı.

Gençliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

1889 yılında Kerkük'te doğdu.[1] Abdüssamed Bey ve Ayşe Hanım'ın oğludur.[3] 1925'te Hayrunnisa (1904-1960) Hanım'la evlendi.[3] Erdem (1927) ve Üner'in (1933) babasıdır.[3] İlk ve orta öğrenimini Kerkük'te, lise öğrenimini Bağdat'ta tamamlayarak, 1908'de İstanbul'a geldi ve Tıp Fakültesine girdi. Balkan Savaşı çıkınca gönüllü olarak savaşa katılan Kırdar, savaştan sonra Darülfünun Tıp Fakültesinden (1917) mezun oldu. Meslek hayatına Necef Belediyesi Tabibi olarak başlayan Lütfi Kırdar, I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla orduya katıldı.

Savaştan sonra Aşiretler ve Muhacirler Genel Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü yaparak, Erzurum Kongresinin toplandığı günlerde Kızılay Sağlık Heyeti Reisi olarak Atatürk'ün emrinde Erzurum'da görev aldı. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Kızılay Sağlık ve Sıhhi İmdat Ekibi Başkanı olarak görev yaptı. Millî Mücadelenin her safhasına katıldı ve İstiklal Madalyası aldı.[4]

Cumhuriyet dönemindeki hizmetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türk Kurtuluş Savaşından sonra 1923'te Viyana ve Münih'te göz hastalıkları ihtisası yaptı. 1924'te Türkiye'ye döndü ve İzmir Sıhhat Müdürlüğüne tayin edildi. Kendi isteğiyle 1933'te İzmir Memleket Hastanesi göz kliniğine atandı. 1935'te Kütahya'dan milletvekili oldu. 1935-1936 CHP Balıkesir İl başkanlığı yaptı.1936'da atandığı Manisa valiliğindeki görevi bittikten sonra Manisa Şehir Meclisi kararıyla fahri hemşehrilik unvanı verilerek ismi Turgutlu'daki bir caddeye konuldu.[5] 1938'de İstanbul valiliğine ve belediye başkanlığına atandı. Bu son görevi 12 yıl sürdürdü. İstanbul Harbiye'deki Spor ve Sergi Sarayı, Açıkhava Tiyatrosu, Dolmabahçe'deki İnönü Stadyumu, Taksim Meydanı, Taksim Gezisi ve Atatürk Bulvarı onun döneminde yapıldı. 1940 yılında ise Taksim Kışlası yıktırıldı.

Lütfi Kırdar'ın Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri.

1949'da İstanbul valiliği ve belediye başkanlığından alındı. Aynı yılın Aralık ayında yapılan ara seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi'nden Manisa Milletvekili olarak Meclise girdi (1949-1950). 14 Mayıs 1950'deki milletvekili seçiminde kaybetti. 1954 seçimlerinde Demokrat Parti'den İstanbul bağımsız milletvekili oldu. 1957'de yeniden milletvekili oldu. Son Adnan Menderes hükûmetinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı (1957-1960) olarak görev yaptı. 27 Mayıs Darbesine kadar bu görevde kaldı.

27 Mayıs'ta tutuklandı. Yargılandığı Yassıada'da 17 Şubat 1961’de geçirdiği bir kalp krizi sonucu öldü. 19 Şubat 1961'deki olaylı bir cenaze töreninden sonra Zincirlikuyu Mezarlığı'na gömüldü. Erdem Kırdar ve Üner Kırdar isimli iki oğlu vardır.

Adının yaşatıldığı yerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c Lütfi Kırdar'ın Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki kabri.
  2. ^ "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Kasım 2021. 
  3. ^ a b c "TÜRK PARLAMENTO TARİHİ TBMM - V. DÖNEM 1935-1939 II. CİLT" (PDF). 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Lütfi Kırdar Kimdir". 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Turgutluların Bir Cemilesi" (PDF). Tan (gazete). 11 Aralık 1938. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 

Siyasi görevi
Önce gelen:
Nafiz Körez 		Türkiye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı
26 Kasım 1957 - 27 Mayıs 1960 		Sonra gelen:
Nusret Karasu
Önce gelen:
Muhittin Üstündağ 		İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı
8 Aralık 1938 - 16 Ekim 1949 		Sonra gelen:
Fahrettin Kerim Gökay
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Lütfi_Kırdar&oldid=33334536" sayfasından alınmıştır