Kullanıcı:Snowfal·l/Polonya Tarih Çizelgesi

10. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
966	14 Nisan	Mieszko I/Hristiyanlığın kabulu
980		Gdańsk kuruldu

13. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1227		Tötonlar Devleti Vistül'ün doğusunda kuruldu.

14. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1307		Tötonlar Gdańsk'ı işgal eder.
1343		Kalisz Antlaşması --
1348		Namysłów Antlaşması
1374		Kösice İmtiyazı
1385		Krewo Birliği

15. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1410	15 Temmuz	Polish and Lithuanian victory over the Teutonic Knights at the battle of Grunwald/Tannenberg
1422–1430		Neminem captivabimus neminem captivabimus nisi iure victum (Latin, "We shall not arrest anyone without a court verdict").
1454		On Üç Yıl Savaşı with the Teutonic Knights begins; the "Nieszawa İmtiyazları" (en) issued
1454	6 Mart	King Casimir IV decrees the annexation of the Prussian lands to the Polish Crown
1466	19 Ekim	On Üç Yıl Savaşı'nı sona erdiren Toruń Antlaşması ile Royal Prussia is incorporated into Poland.

16. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1505		Nihil novi İmtiyazı
1514		Lithuania loses Smolensk to Muscovy
1525	8 Nisan	Kraków Antlaşması Albrecht von Hohenzollern accepts rule of the duchy of Prussia as a Polish fief
1561		Livonya is incorporated into Poland; establishment of the Kurlandiya Dükalığı as a Polish fief
1569	4 Temmuz	Polish–Lithuanian Lublin Birliği
1572	7 Temmuz	II. Zygmunt'un ölümüyle Jagiellon Hanedanı sona erer.
1573	28 Ocak	Varşova Konfederasyonu
1578		Creation of the Tribunal of the Crown
1596		Brest Birliği

17. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1610–11		Rusya'daki Karışıklık Dönemi sırasında, Polonya Moskova'yı işgal eder.
1620–1		Osmanlı-Lehistan Savaşı
1626–29		Lehistan-İsveç Savaşı'nın sonucunda Polonya, Livonya'yı İsveç'e bıraktı.
1632–4		Polonya-Litvanya Birliği ve Rusya Çarlığı arasındaki Smolensk Muharebesi
1652		Władysław Siciński is the first individual envoy to disrupt a Sejm through the liberum veto
1654		Pereyaslav Antlaşması between the Ukraine and Muscovy
1655		Deluge'ün başlangıcı Muscovite and Swedish invasions of the Commonwealth: the "Deluge" begins
1657		Bromberg Antlaşması Poland abandons its sovereignty over the duchy of Prussia
1660	8 Mayıs	Oliva Antlaşması ends the Polish–Swedish war
1667	30 Ocak	Andrusovo Antlaşması, Leh-Rusya Savaşı'nı sona erdirir: Poland cedes eastern Ukraine to Muscovy.
1672	Ekim	Bucaş Antlaşması'yla Polonya, Podolya and Kamyanets-Podilski'ı Osmanlılar'a bıraktı.
1699	26 Ocak	Karlofça Antlaşması

18. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1700		Büyük Kuzey Savaşı başladı (1721'de sona erer)
1704	12 Temmuz	Election of Stanisław Leszczyński, as Swedish backed anti-king
1709	8 Temmuz	Büyük Petro defeats Charles XII at the battle of Poltava
1717	1 Şubat	Sessiz Sejm
1733		Divided royal election between Stanisław Leszczyński ve II. Frederick Augustus, elector of Saxony
1733–6		Lehistan Veraset Savaşı: Russian intervention secures the Polish throne for Frederick Augustus II as Augustus III
1740		Collegium Nobilium, Varşova'da Stanisław Konarski tarafından kuruldu.
1756–63		Yedi Yıl Savaşı neutral Poland serves as a "wayside inn" for the armies of Prussia, Russia and Austria
1768	Şubat	Bar Konfederasyonu inaugurates civil conflict in Poland
1773	14 Ekim	Commission of National Education
1788–92		Büyük Sejm
1791	3 Mayıs	3 Mayıs 1791 Anayasası
1792	Mayıs	Russian invasion of Poland (en), supposedly at the invitation of the Targowicka Konfederasyonu
1793	23 Ocak	Treaty of St Petersburg: Russia and Prussia agree on the Second Partition of Poland (en)
1794	Mart-Ekim	Kościuszko"s Ayaklanması
1795	3 Ocak	Russia and Austria agree on the Third Partition of Poland (accepted by Prussia, 24 Ekim) (en)

19. yüzyıl

(en)

Yıl	Tarih	Olay
1807		Creation of the Napoleonic duchy of Varşova (Temmuz); abolition of serfdom in the duchy of Varşova
1827–28		Trial of the Polish "Decembrists"
1830	29 Kasım	Rus yönetimine karşı Kasım Ayaklanması
1831	25 Ocak	Deposition of Nicholas I by the Polish Sejm
	Eylül	Russo-Polish war; fall of Varşova; beginning of the "Great Emigration"
1834		Adam Mickiewicz'in romanı Pan Tadeusz, Paris'te basıldı.
1872		Compulsory German-language schooling introduced in Prussian Poland
1873		Bismarck'ın Katolik Kilisesi'ne karşı yürüttüğü Kulturkampf extends to Prusya Polonyası
1886		Bismarck creates a special fund to buy out Polish-owned estates in Prussia
1892		Polonya Sosyalist Partisi (PPS) Paris'te kuruldu. (Kasım)
1895		Polish Peasant Party founded in Rzeszów (Ağustos)
1897		National Democratic Party (en) ("Endecja") founded by Roman Dmowski

20. yüzyıl

Yıl	Tarih	Olay
1918	8 Ocak	Woodrow Wilson'ın "İlkeleri" include an independent Poland with access to the sea
	3 Mart	Brest-Litovsk Antlaşması
	25 Mart	Belarusian National Council in Minsk proclaims the independence of Belarus
	31 Ekim	start of Polish–Ukrainian fighting for control of Lwów and Doğu Galiçya
	11 Kasım	Varşova'da Polonya'nın bağımsızlık ilanı
	16 Aralık	Piłsudski assumes power in Varşova; creation of the Polonya Komünist Partisi
	27 Aralık	start of successful anti-German uprising in Poznania
1919	26 Ocak	Elections to the first Sejm of reborn Poland
	24–27 Şubat	National Democrats the largest party; Fransa, Birleşik Krallık ve İtalya, Polonya'nın bağımsızlığını tanırlar
	19 Nisan	Polish forces occupy Wilno
	28 Haziran	Versay Antlaşması transfers Poznania and West Prussia (the so-called "Danzig Koridoru") to Poland
	Haziran–Temmuz	Poles establish complete control over Doğu Galiçya
	8 Ağustos	Polish forces occupy Minsk
	8 Aralık	"Curzon Hattı" proposed by the Great Powers as Poland"s provisional eastern demarcation line
1920	21 Nisan	Polish–Ukrainian alliance
	8 Mayıs	Polish forces enter Kiev
	11 Temmuz	plebiscite in southern East Prussia
	24 Temmuz	coalition Government of National Defence formed under Witos
	16–18 Ağustos	Bolshevik counter-offensive turned back at the battle of Varşova
	9 Ekim	"mutinous" Polish forces seize Wilno
1921	9 Şubat	Fransa-Polonya İttifakı (en)
	3 Mart	Polonya-Romanya savunma antlaşması ile Polonya-Romanya İttifakı (en)
	17 Mart	Mart Anayasası
	18 Mart	Riga Antlaşması with Bolshevik Russia
	20 Mart	Upper Silesia'da halkoylaması (en)
	Haziran	Witos'un merkez-sol hükümeti toppled
	20 Ekim	German–Polish partition of Upper Silesia
1923	15 Mart	Conference of Ambassadors in Paris recognizes Poland"s eastern border
	May-Aralık	centreright coalition government under Witos
	19 Aralık	non-party government under Władysław Grabski hükümeti kuruldu.
1924	Nisan	Władysław Grabski'nin mali reformu: Polish złoty introduced
1925	10 Şubat	Gdynia'daki yeni limanın inşasına başlandı; Katolik Kilisesi'yle 1925 Konkordadosu (en)
	15 Haziran	Alman–Polonya Gümrük Savaşı başlar (en)
	20 Kasım	a grand coalition government under Aleksander Skrzyński replaces Grabski'nin administration
1926	5 Nisan	Aleksander Skrzyński istifa etti.
	10 Mayıs	Witos, merkez-sağ hükümetini kurdu.
	12 Mayıs	Piłsudski darbesi; "Sanacja" rejiminin başlangıcı
1928	3 Mart	Creation of the Non-Party Bloc of Co-operation with the Government (en) (BBWR); 1928 Polonya genel seçimleri (en) (3 Mart): eclipse of the National Democrats
1929	Eylül	Parties of the centre and the left form alliance against the "Sanacja" (Eylül); the Great Depression hits Poland
1930	Ağustos-Aralık	Piłsudski başbakan olur.
	10 Eylül–29 Aralık	incarceration in Brześć of political opponents of Piłsudski"s regime
	Eylül–Kasım	BBWR largest party in the November elections (en); pacification of Doğu Galiçya
1931		Formation of a single Polish Peasant Party (PSL)
1932	25 Temmuz	Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı
	2 Kasım	Colonel Józef Beck becomes foreign minister.
1933	Şubat-Mart	Polish–German tension over the Danzig Serbest Şehri
1934	26 Ocak	Alman-Polonya Saldırmazlık Paktı: Alman–Polonya Gümrük Savaşı'nın sonu
	12 Şubat	Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı on yıl uzatıldı
1935	23 Nisan	Yeni Anayasa (en) strengthens presidential powers
	12 Mayıs	Mareşal Piłsudski'nin ölümü
1936	Şubat	Centrist opposition politicians form the "Morges Front"
	10 Kasım	General Edward Rydz-Śmigły becomes Polonya Maraşeli
1937	Şubat	Launching of the four-year state investment plan and of the Central Industrial Region (COP)
1938	17 Mart	Polish ultimatum to Lithuania (en)
	31 Mart	leads to the establishment of diplomatic relations (31 Mart);
	Mart	Stalin dissolves the Polonya Komünist Partisi (Mart);
	30 Eylül	Polish ultimatum
	1 Ekim	leads to the surrender of Teschen by Czechoslovakia (1 Ekim)
1939	26 Mart	Polish government declines Hitler's offer of alliance (26 Mart);
	31 Mart	British guarantee of Polish independence
	28 Nisan	Hitler repudiates the Polish-German treaty of 1934
	19 Mayıs	Franco-Polish military agreement
	19 Ağustos	Poland declines consent for the transit of Soviet forces through its territory
	23–24 Ağustos	Alman–Sovyet Paktı
	25 Ağustos	Britanya-Polonya İttifakı (en)
	1 Eylül	Almanlar'ın Polonya Seferi
	17 Eylül	Sovyetler Polonya'yı işgal etti
	17–18 Eylül	Polish government and High Command cross into Romania
	27 Eylül	Varşova surrenders to the Germans
	28 Eylül	Nazi–Soviet demarcation line established across partitioned Poland
	30 Eylül	Sürgündeki Polonya Hükûmeti formed in Paris under General Sikorski
1940	Şubat	Deportations of Poles to the Soviet interior begin (Şubat); mass executions of Polish officers, policemen and officials by the Soviet NKVD in
1945	Şubat	Yalta Konferansı
	21 Nisan	communist-led Polish "provisional government" signs 20-year treaty of friendship with USSR
	5 Temmuz	UK and USA withdraw their recognition of the Polish government in London
	Temmuz–Ağustos	Potsdam Conference establishes the Oder–Neisse line as the western limit of Polish administration
	16 Ağustos	Polish–Soviet frontier agreement

XX. yüzyıl tarihi

Polonya ve Birinci Dünya savaşı.

Kraków'da toplanan davcıların başına geçen Józef Piłsudski, Rus sınırını aştı; orada toplanan Yüce Milli meclis (N. K. N.) Polonya lejyonlarını kurdu (6 Ağustos 1914); bu lejyonları Józef Piłsudski'nin yanı sıra Władysław Sikorski gibi nizami ordu subayları yönetiyordu. Ama genelkurmayın bu milli orduyu desteklemesine karşılık Avusturya hükümeti siyaset alanda herhangi bir vaadde bulunmadı. II. Nikolay'ın muhtariyet vaat ettiği Kongre Polonyalıları, Milli meclise katılmadı: Lublin'i lejyonların almasından sonra Avusturyalılar, Varşova (Ağustos 1915) ve Wilno'nun alınmasından sonra da Almanlar, krallığı iki bölgeye ayırdılar (Lublin çevresinde Avusturya bölgesi, Varşova'yı da içine alan Alman bölgesi); sonra bu iki bölgeyi meşruti, bağımsız ve soydan geçen bir Polonya Krallığı haline getirmeyi vaat ederek birleştirdiler (S Kasım 1916). Aslında söz konusu olan şey Verdun'deki kayıpları dolduracak bir Polonya ordusu kurmaktı. Bu ordunun en seçme birlikleri olması gereken lejyonlar, Avusturya ordusuna katıldı. Bir Almanın başkumandanlığa getirilmesine karşı çıkan Józef Piłsudski, Magdeburg'a sürüldü (27 Temmuz 1917). Kısa süre sonra geçici Devlet konseyi istifa etti. Merkez imparatorluklarının 12 Eylül 1917'deki kararlarıyla bir naiplik konseyi, bir bakanlık kabinesi, bir devlet konseyi kuruldu; ama Brest-Litovsk Antlaşması'ndan önce imparatorluklar Naiplik meclisine danışmadan Chełm bölgesini Yeni Ukrayna'ya verdiler (9 Şubat 1918). Albay Józef Haller'in lejyonerleri firar ettiyse de çoğu yakalandı (Şubat). Rusya'da Dowbor Musnicki'nin kumanda ettiği Polonya birlikleri, Bolşevikleri tanımadılar ve Polonya'ya dönmeğe çalıştılar; ama çoğu Alman kuvvetleri tarafından silahsızlandırıldı (Mart).

Bununla birlikte 15 Ağustos 1917'de Lozan'da kurulan ve Paris'e yerleşen Milli komiteyi Batılılar "resmi Polonya teşkilatı" olarak tanımışlardı; başkanlığını Roman Dmowski'nin, başkan yardımcılığının Paderewski'nin yaptığı bu komite, bir gönüllüler ordusu toplayarak başkumandanlığına Józef Haller'i getirdi (4 ekim). Wilson'un edeniz sınırı olan bağımsız ve birleşmiş bir Polonya devleti kurulmasıyla ilgili on üçüncü maddesini (Ignacy Jan Paderewski'nin telkiniyle hazırlanmıştı), barış isteyen es Ekim 1918) merkez imparatorlukları kabul etti.

Bağımsız Polonya (1918-1939)

Polonya demokrasisinin kuruluşu.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun parçası ve Alman devrimi, Naiplik meclisinin Polonya devletinin kurulduğunun ilan etmesine (8 Ekim 1918) ve Józef Piłsudski Varşova ya geri dönmesine imkan verdi; Naiplik meclisinin başkumandan tayin ettiği Pılsudski, Alman birliklerinin Almanya'ya dönmesini müzakereye koyulu; sonra Lublin sosyalistleri (11 Kasım) ve naipler tarafından hükumeti kurmakla görevlendirildi. Ama milliyetçi demokrat Paris komitesi ve sosyalist Varşova hükümeti, başkanlığını Ignacy Jan Paderewski'nin yaptığı bir birlik kabinesi kurmak için anlaştılar (16 Ocak 1919). Roman Dmowski Barış konferansına delege gönderildi. Genel oy sistemiyle yapılan Ocak 1919 seçimlerinde Kongre Krallığı'nda ve Batı Galiçya'da seçilen Kurucu meclisin üçte biri milliyetçi demokratlar, onda biri sosyalistlerden meydana geliyordu; merkezdeki halkçılar ikiye bölündü, bir kısmı nasyonal demokratları, bir kısmı da sosyalistleri destekledi. Meclis Józef Piłsudski'yi devlet başkanlığına seçti. Józef Piłsudski, bakanlar gibi meclise karşı sorumluydu (20 Şubat 1919 anayasası); ama aynı zamanda da başkumandan olduğundan bu sıfatla denetimsiz hareket ediyordu. Versailles Antlaşması'yla batı sınırı hemen hemen 1772 paylaşmasından önceki şekline sokuldu. Ama Danzig (Gdańsk) hür şehir ilan edildi. Doğu Prusya'da (Temmuz 1920) ve Yukarı Silezya'da (Mart 1921) yapılan plebisitlerde halk Almanya'yı tuttu; Teschen (Cieszyn) Silezyası Çekoslovakya'ya verildi: böylece 400.000 a Polonyalı'dan olan Polonya'ya, buna karşılık olarak 230.000 Alman'ın bulunduğu Katowice bölgesi düştü. Doğuda Ukraynalılar Lwów'dan çıkarıldı (Kasım 1918); Józef Piłsudski Kızıl Orduyu kuzeye doğru püskürttü ve Wilno'ya girdi (Nisan 1919); Józef Haller, Romanya sınırına dayandı. Ama Müttefiklerarası Yüce Meclis Polonya-SSCB sınırı olarak Bug'u kararlaştırması (Curzon Hattı, Aralık 1919) zaten iç meseleler arasında bunalan Padrewski'nin istifasına yol açtı. Beyaz ve kızıl Rusların tehdidi altındaki Ukrayna cumhurbaşkanı Symon Petlyura Polonya'ya kısa süre önce Ukrayna ile birleştirilen Doğu Galiçya'yı geri verdi ve Volhinya'nın yarısını bıraktı; mareşalliğe yükseltilen Józef Piłsudski ile ittifak yaptı (22 Nisan 1920) ve onunla birlikte Kiev'e girdi (7 Mayıs).

Mihail Tuhaçevski'in karşı hücumuyla Polonya birlikleri Varşova, Toruń ve Lwów'a kadar püskürtüldü (Ağustos). Milliyetçi tepki ve general Maxime Weygand'ın yardımı, Józef Piłsudski'ye Kızıl Orduyu Varşova önünde durdurmak (14 Ağustos) Władysław Sikorski'ye de bu orduyu Aşağı Vistül'e püskürtmek imkanı verdi. Ruslar önce Riga mütarekesini (12 Ekim 1920), sonra barışı (18 Mart 1921) imzaladılar: Polonya Curzon Hattı'nın 200 km ötesine kadar uzanan bir toprak şeridini geri aldı. İçte, Kurucu Meclis bir ordu topladıktan ve toprakların yönetimini birleştirdikten sonra, bir toprak reformuna girişti. 1919'da kurulan ve 15 Temmuz 1920 toprak kanunuyla büyük arazileri kamulaştırma yetkisini alan Toprak ofisi 1920-1925. arasında 936.000 hektar toprağı köylülere dağıttı. 17 Mart 1921 anayasasıyla genel oy sistemiyle seçilen iki meclis kuruldu: diyet ve senato. Cumhurbaşkanı bu meclisler tarafından seçiliyor ve senatörlerin dörtte üçü müspet oyu ile diyeti dağıtabiliyordu. Sal kanat çoğunlukta olduğu bu meclisler yardımıyla Józef Piłsudski'nin güçlü kişiliğini dengeleyebildi. Seçimlerde çoğunluk değişmedi (5 Kasım 1922), fakat ortak liste çıkaran milli azınlıkların önemi ortaya çıktı. Józef Piłsudski cumhurbaşkanlığını kabul etmeyince, sosyalistlerin yardımıyla Gabriel Narutowicz seçildi (9 Aralık 1922); Gabriel Narutowicz'in öldürülmesinden (16 Aralık) sonra da sosyalist Stanisław Wojciechowski cumhurbaşkanı oldu. Sağ kanat Polonya markının devalüasyonu ve Kraków'daki sosyal karışıklıklar (Mayıs-Aralık 1923) sonucu devrilen Wincenty Witos kabinesini ve parayı yeniden değerlendiren (złoty'nin tedavüle çıkarılması) Władysław Grabski kabinesini destekledi. Cumhurbaşkanlığı dönemi sonunda genelkurmay başkanlığına getirilen Józef Piłsudski, Wincenty Witos kabinesi kurulunca istifa etmişti.

Józef Piłsudski'nin diktatörlüğü (1926-1935).

Józef Piłsudski ile milliyetçi demokratlar arasındaki uzlaşma denemelerinin başarısızlığından sonra, bir rakibinin savaş bakanlığına getirilmesi (11 Mayıs 1926) üzerine Józef Piłsudski bir hükumet darbesi yaptı (12-14 Mayıs 1926): başkanlığa Kazimierz Bartel'in, savaş bakanlığına Józef Piłsudski'nin getirildiği yeni bir hükumet kuruldu; Józef Piłsudski dostu Ignacy Mościcki lehine cumhurbaşkanlığını kabul etmedi ve yürütme gücünü kuvvetlendirdi. Tam yetki alarak idare ve orduda temizlik yaptı ve kendisini her desteklemeyişinde diyetin toplantılarını erteledi. Kömür ihracatı ve amerikan yardımı sayesinde mali durum düzeldi. İkinci diyette (7 Mart 1928'de seçildi), sağ ezildi ve parlamenter rejim taraftarlarıyla diktatörlük taraftarlarının çatıştığı hükümet bloku ağır bastı. Józef Piłsudski parlamenter rejim taraftan Kazimierz Bartel'e işten el çektirdi ve albay Walery Sławek askerlerin çoğunlukta olduğu bir kabine kurdu. Ama iktisadi buhran siyasi durumda büyük bir değişiklik yarattı; muhalifler artık sağda değil, merkezde ve soldaydı. Kraków kongresinde Józef Piłsudski'nin diktatörlüğü aleyhine gösteri yapan ve istifa etmesini isteyen (29 Haziran 1930) sol muhalifler, hükümet blokunun seçimleri kazanmasından sonra (16 Kasım) tutuklandılar veya yurt dışına kaçtılar.

Albaylar diktatörlüğü ve savaşa gidiş (1935-1939)

1938 Polish ultimatum to Lithuania

Diktatörün ölümünden sonra (12 Mayıs 1935), yardımcıları yeni anayasa (23 Nisan) ve seçim reformu sayesinde iktidarı muhafaza ettiler; o tarihten sonra muhalefet seçimlere katılmama şeklinde işledi. Yetkileri artırılan cumhurbaşkanı Ignacy Mościcki, askerlerle anlaşmazlık halindeydi; komünistlere maledilen karışıklıklardan (Mart-Nisan 1936) sonra askerler, mücadeleyi kazandılar; general Skladkowski-Slawoj kabineyi kurdu; önce genel ordu müfettişliğine, sonra mareşalliğe tayin edilen Edward Rydz-Śmigły hükumette çok önemli rol oynadı ve bir sertlik siyaseti uyguladı (köylü grevlerinin bastırılması, Ağustos 1937). Çekoslovakya'nın SIDJflarını Almanya lehine değiştiren Münih konferansı (30 Eylül 1938) üzerine dışişleri bakanı (1932-1939) ve SSCB (1932) ve Almanya ile (26 Ocak 1934) saldırmazlık paktlarının imzalayıcısı albay Józef Beck, Teschen'i (Cieszyn) 2 ekim işgal etti. Danzig'i ve Polonya koridorunda bir geçit isteyen Adolf Hitler'in baskısı karşısında, Neville Chamberlain bağımsızlığı tehdit edildiği takdirde, İngiltere'nin Polonya'yı destekleyeceğini açıkladı (31 Mart 1939). Bunun üzerine Almanya ve SSCB Polonya'ya karşı ittifak yaparak (2 Ağustos) bir saldırmazlık antlaşması imzaladılar (23 Ağustos).

Polonya'nın istilası ve işgal dönemi (1939-1945)

Alman birlikleri savaş ilan etmeksizin Polonya'yı istila ettiler (1 Eylül). Sovyetler'in doğu illerine girdiği sırada sivil ve askeri yetkililer Romanya'ya geçtiler (17 Eylül). Çarpışmalar Varşova'nın teslim olmasıyla (27 Eylül) sona erdi. Ruslar ve Almanlar Polonya'yı paylaştılar: SSCB Batı Ukrayna'yı ve Bug hattına kadar Beyaz Rusya'yı işgal etti; Almanya Varşova'ya kadar Batı Polonya'yı Reich'a kattı ve toprakların geri kalan kısmını bir genel valilik haline getirdi; her iki devlet ülke halkını çeşitli bölgelere sürmeye başladı. Polonyalılar Fransa'da general Władysław Sikorski başkanlığında bir hükumet kurdular. Yeni kurulan bir ordu Fransa harekatı sırasında (Mayıs-Haziran 1940) ve mütarekeden sonra Büyük Britanya saflarında çarpıştı. Adolf Hitler'in SSCB'ye hücumundan sonra, Władysław Sikorski, Rusya'da general Anders'in kumanda ettiği (1942 yazı) bir ordu kurulmasıyla sonuçlanan askeri bir antlaşma imzaladı; bu ordu kısa süre sonra Uzakdoğu yoluyla Kuzey Afrika'daki müttefik cephesine katıldı. Władysław Sikorski'nin ölümünden sonra, Polonya gizli Antant komitesinin onayıyla yerine geçen Stanisław Mikołajczyk, direnmeyi teşkilatlandırdı; ve Londra'dan verdiği direktiflerle bir yurt içi milli ordu kurdu (Şubat 1942); bu arada Moskova Tadeusz Kościuszko tümenini meydana getirerek (Mayıs 1943); bir milli halk meclisi kurulmasını destekledi (31 Aralık 1943); başkanı Edward Osóbka-Morawski olan bu meclis Polonya Milli Kurtuluş komitesini meydana getirdi ve Kosciuszko tümeninin Curzon Hattı'nı aşmasından sonra Lublin'e yerleşti. Bu arada Alman işgal kuvvetleri toplama kampları kurmuş (Auschwitz Oswiecim, Majdanek v. b.), milliyetçilere karşı misilleme hareketlerine girişmiş, sürgün ve idamlarını artırmış, Polonya milletini yok etmek için var gücüyle çalışmağa koyulmuştu. 1943 Nisan-Mayısında Varşova gettosunun isyanı burada toplanan Yahudilerin hepsinin öldürülmesiyle sonuçlandı. Direnmeciler Almanlara karşı mücadeleye devam ettiler: sabotajlar, suikastler (msl. general Kutschera'ya karşı), partizan çarpışmaları birbirini takip ediyordu. İç ordunun başkumandanı general Tadeusz Bór-Komorowski yönetiminde ayaklanan Varşova (1 Ağustos 1944), kahramanca bir direnişten sonra Vistül'ün sağ kıyısındaki Rus birliklerinin müdahale etmemesi üzerine teslim olmak zorunda kaldı; şehir yıkıldı, halkı sürgün edildi. Varşova'nın Sovyet ve Polonya birlikleri tarafından kurtarılmasından (17 Ocak 1945) sonra, Lublin hükumeti "Geçici hükümet" adıyla şehre yerleşti.