Koma Amed
| Koma Amed | |
|---|---|
| Tarzlar | Rock müzik Özgün müzik Kürt müziği |
| Etkin yıllar | 1988 - 2000'lerin başı |
| Eski üyeler | Evdılmelik Şexbekir Gülşen Çetin Savaş Çakmak Rohat Kutlay Fikri Kutlay Mustafa Kart Ahmet Kaya Serhat Karakaş Merdan Zırav Memo Gül Mehmet Kaya Birkan Çelik Serap Sönmez Süleyman Gültekin Leyla |
Koma Amed, 1988 yılında Ankara'da Tıp Fakültesi öğrencileri tarafından kurulan Kürt folk müzik grubu.[1][2][3][4]
Kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye'den Hacettepe Tıp Fakültesini kazanan Melek lakaplı Evdılmelik Şexbekir'in Hacettepe Tıp Fakültesi'nde öğrenci olan Gülşen Çetin, Savaş Çakmak, Rohat Kutlay, Fikri Kutlay, Mustafa Kart ve Ahmet Kaya ile tanışmasıyla birlikte grubun temelleri atıldı.[5]
Grup, 1990'lı yıllarda Koma Dengê Azadî ile birlikte ortaya çıkan ilk "Kom" (Kürtçe: grup) kategorisinde topluluk idi.[6] Bu yeni stil geleneksel Kürt müziğinin modern sesler ve caz-folk müzik karşımı bir türden oluşmaktaydı.[7]
İlk albümleri olan Kulîlka Azadî de Evdılmelik Şexbekir (Melek), Gülşen Çetin, Savaş Çakmak, Rohat Kutlay, Fikri Kutlay, Mustafa Kart ve Ahmet Kaya yer aldı. Şarkılarını kayıt edecek stüdyo bulmakta zorluk çektiler.[8] Kürtçe müzik yapan Koma Mezrabotan, Koma Çiya, Vengê Sodirî, Koma Rojhilat, Koma Dengê Azadî, Koma Rewşen, Koma Gulen Xerzan, Mizgîna Sor, Koma Azad, Agire Jîyan gibi aynı dönemde öne çıkan gruplar çoğu zaman aynı kayıt stüdyosu, tonmayster, aranjör ve kayıt müzisyenleri ile çalışıyorlardı.[9] Bu albümde ilk defa Bella Ciao (Çav Bella) Kürtçe diline Şexbekir tarafından çevrildi. Aynı şekilde bir Grek ezgisi olan Teli Teli,[kaynak belirtilmeli] Murathan Mungan tarafından sözleri yazılarak bu albümde uyarlandı. Şexbekir 1991'de PKK saflarına katıldı ve 1992'de öldü. Onun ölümünden sonra grup grup İstanbul'a gelip Mezopotamya Kültür Merkezi ile çalışmalarına devam etmiştir.[10] Gruba Serhat Karakaş,[11] Merdan Zırav, Memo Gül, Mehmet Kaya, Birkan Çelik ve daha sonra Serap Sönmez, Süleyman Gültekin ve Leyla katıldı. Grubun bazı üyeleri şu anda hekimliğe devam etmektedir.[12]
Agir û Mirov albümünden sonra aynı yılın Şubat ayında İtalya'daki bir grup belediye tarafından turneye çağrıldılar. Serhildan adlı turne ile birlikte Roma, Palermo, Katanya, Trieste gibi şehirlerde konser verdiler.[12][13]
Asıl başarılarını Dergûş albümüyle sağladılar.[kaynak belirtilmeli] Dergûş siyasetten uzak bir albümdü ve Kürt Halk ezgilerini yansıtıyordu. 1999 yılında dönemin Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Dergûş albümünü Avrupa Birliği bakanlarına hediye etmiştir.[14]
Ses Müzik The Best of Kurdish Pop-Folk adını verdiği karma bir albümde Ciwan Haco, Koma Denge Azadi, Nilüfer Akbal gibi isimlerle birlikte Koma Amed'e de yer vermiştir.[15] Grup Kürt müziğindeki geleneksel tarzın dışına çıkarak deneysel bir müzik yapmıştır.[16] Müzik yazarı Naim Dilmener de grup için şunları söyler: "Kulilka Azadi", "Agir u Mirov" ve "Derguş" adlı bu albümler ile Koma Amed epeyce geniş kitlelerce sevilmiş, epeyce hayran edinmişti. 1988 yılında kurulan ve ilk albümlerini 1990 yılında yayımlayan grup, ilk günlerinden itibaren mevcut olanla yetinmemiş ve "deneysel" olanın peşinden gitmişti. Kürtçe müziğin hazır tetikte bekleyen alıcısı ve dinleyicisine yaslanarak da yapabilirdi albümlerini Koma Amed ama öyle yapmadı. Elindekiler-önündekilerle yetinmedi, çalıştı, eğdi-büktü, geleneksel malzemeden son derece çağdaş ve her kesimden müzik tutkununu mest edecek bir sonuca ulaştı.[15]
Bu üç albümden sonra grubun bazı üyeleri siyasi nedenlerden dolayı Almanya'ya iltica etmek zorunda kalmış ve grup bu nedenle dağılmıştır. Daha sonraki süreçte grup üyelerinin bir kısmı "Çar Newa" adıyla bir grup kurmuştur.[17][18]
2024 yılının başlarında grup üyeleri yeniden bir araya gelip, Koma Amed ismini devam ettirme kararı aldı.[19]
Albümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kulîlka Azadî (Özgürlük Çiçeği), 1992
- Agir û Mirov (Ateş ve İnsan), Kom Müzik, 1995
- Dergûş (Beşik), Ses Plak (1997)[20] ve Kom Müzik (1998)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Göktürk, D. (2002). Anyone at Home? Itinerant Identities in European Cinema of the 1990s. Framework: The Journal of Cinema and Media, 43(2), 201-212.
- ^ Hough, C. (2010). Obscured Hybridity: The Kurdishness of Turkish Folk Music. Pacific review of ethnomusicology, 15.
- ^ Gunes, C. The Construction of ‘Exemplarity’and the Contemporary Myth of Resistance in the Kurdish Nationalist Discourse 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.
- ^ Alexander, E. Framework 43.2 Middle Eastern Media Arts, 2002, Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.
- ^ Yurdatapan, A. (2004). Turkey: censorship past and present. Shoot the singer!: music censorship today, s. 189, Erişim tarihi: 16 Ağustos 2016.
- ^ Bates, Eliot. Digital Tradition: Arrangement and Labor in Istanbul's Recording Studio Culture 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Oxford Üniversitesi Yayınları, s. 92, Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.
- ^ Raykoff, I., Tobin, R. D. A Song for Europe: Popular Music and Politics in the Eurovision Song Contest 27 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ashgate Publishing, Ltd., s. 151, Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.
- ^ "Biz bu dili bilmiyoruz". www.radikal.com.tr. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ Renas, Serhad. "Kürt Müziğinde Gelişim ve Tıkanma". www.haberdiyarbakir.net. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ "Koma Amed". mezopotamyakulturmerkezi.wordpress.com. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ "SERHAT KARAKAŞ (çar newa) BİYOGRAFİSİ". www.dogubayazitgazetesi.com. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ a b "Diyarbakır Gecesi'nden Roma'ya". Bianet. 5 Nisan 2014. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016.
- ^ "İlk Grup, İleriye Atılmış İlk Adım:; Koma Amed, "Dergus" Albümü ve Şarkıları". www.cafrande.org. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2016.
- ^ "Cem'den Avrupa'ya kardeş Türküler". milliyet.com.tr. 10 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2016.
- ^ a b "Hayat denilen kavga". www.radikal.com.tr. 22 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ Gündoğar, Sinan. Arşivlenmiş kopya. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2016.
- ^ "Koma Çar Newa | Değişime açık üretken bir grup ve sevilen şarkıları". www.cafrande.org. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ serüvencileri|radikal.com.tr
- ^ "Koma Amed yeniden bir araya geldi". bianet.org. 2 Şubat 2023. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "The Kurdish Music Industry: History and Politics | Alev Kuruoğlu". www.ottomanhistorypodcast.com. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.