Kevala Cnana
Kevala Cnana (Sanskritçe: केवल ज्ञान, IAST: kevala jñāna), Kevala Gyana veya Kaivalya olarak da bilinir ve Caynizm'de her şeyi bilme anlamına gelir. Kabaca "tam kavrayış"[1] veya "yüce bilgelik"[2] olarak tercüme edilir.
Kevala Cnana'nın tüm ruhların içsel bir niteliği olduğuna inanılır. Bu nitelik, ruhu çevreleyen karmik parçacıklar tarafından maskelenir. Her ruh, bu karmik parçacıkları sıyırarak her şeyi bilme potansiyeline sahiptir. Cayn yazıtları, ruhun bu hedefe ulaştığı on iki aşamadan bahseder. Kevala cnana'ya erişmiş bir ruha kevalin (केवलिन्) denir.[3] Caynlara göre, yalnızca kevalinler nesneleri tüm yönleriyle ve tezahürleriyle kavrayabilir; diğerleri ise sadece kısmi bilgiye sahiptir.[4]
Caynizm'in iki mezhebi olan Digambara ve Şvetambara Caynlarının görüşleri kevalinler konusunda farklılık göstermektedir. Digambara'lara göre bir kevalin açlık veya susuzluk hissetmezken, Şvetambara'lara göre bir kevalin normal insan ihtiyaçlarına sahiptir ve o da seyahat eder ve vaaz verir. Digambara Caynları, onların kelimenin normal anlamıyla hareket etmediklerine, padmasana'da (nilüfer pozisyonunda) hareketsiz oturduklarına ve bedenlerinin takipçileri tarafından temel gerçek olarak yorumlanan kutsal bir ses olan Divyadvani'yi yaydığına inanırlar.[5] Her iki geleneğe göre de son kevalin, son tirtankara Mahavira'nın on bir baş müridinden birinin müridiydi ve adı Jambusvami olarak kaydedilmiştir.[6] Ayrıca Jambusvami'den sonra hiç kimsenin önümüzdeki on binlerce yıl boyunca kevala cnana'yı elde etme yeteneğine sahip olmayacağına inanılmaktadır.
Ruhani gelişimin aşamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Caynizm'e göre kevala cnana'ya giden yolun 14 aşaması şu şekildedir:
| No. | Gunasthana | Description |
|---|---|---|
| 1. | mitya-drişti | Yanlış inananın aşaması |
| 2. | sasvadana-samyagdrişti | Doğru inancın hafiften tadına varan birinin aşaması |
| 3. | misradrişti | Doğru ve yanlış inancın birbiriyle karıştığı aşama |
| 4. | avirata-samyagdrişti | Gerçek inanca sahip olup da henüz nefsini terbiye edememiş olanın aşaması |
| 5. | desavirata | Kısmi özdenetim yapabilen kişinin aşaması |
| 6. | pramatta-samyata | Bazen ihmalkarlık nedeniyle sarsılsa da, tam bir öz disipline sahip kişinin aşaması |
| 7. | apramatta samyata | İhmalkarlık olmaksızın özdenetim aşaması |
| 8. | nivrtti badra samparaya | Tutkuların hala kaba bir biçimde ortaya çıktığı kişinin aşaması |
| 9. | annivrtti badara samparaya | Anivratti karana uygulayan kişinin aşaması; ancak tutkular hala meydana gelmeye devam eder |
| 10. | suksama samparaya | Tutkuların kendisinde sadece çok ince bir biçimde ortaya çıktığı kişinin aşaması |
| 11. | upasana kasaya vitaraga çadmasta | Her türlü tutkuyu baskılamış ama hâlâ her şeyi bilme yeteneğine sahip olmayan birinin aşaması |
| 12. | ksina kasay vitaraga çadmasta | Her türlü tutkuyu yok etmiş ama henüz her şeyi bilme yeteneğine sahip olmayanların aşaması |
| 13. | sayogi kevalin | Hala etkinliğin olduğu her şeyi bilme aşaması |
| 14. | ayogi kevalin | Hiçbir faaliyetin olmadığı her şeyi bilme aşaması |
Dipnotlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sharma, Chandradhar (2009). A critical survey of Indian philosophy. Reprint. Delhi: Motilal Banarsidass. s. 49. ISBN 978-81-208-0365-7.
- ^ Kumar, Sehdev (2001). A thousand petalled lotus: Jain temples of Rajasthan: architecture & iconography (engsan). New Delhi: Indira Gandhi National Centre for the Art : Abhinav Publications. s. 3. ISBN 978-81-7017-348-9.
- ^ Jaini, Padmanabh S., (Ed.) (2000). Collected papers on Jaina studies. 1. ed. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers. s. 51. ISBN 978-81-208-1691-6.
- ^ Jaini, Padmanabh S., (Ed.) (2000). Collected papers on Jaina studies. 1. ed. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers. s. 91. ISBN 978-81-208-1691-6.
- ^ Dundas, Paul (2002). The Jains. 2nd ed. London New York: Routledge. s. 45. ISBN 978-0-415-26605-5.
- ^ Shah, Natubhai; Shah, Natubhai (1998). Jainism. 1. Portland: Sussex Academic Press. s. 39. ISBN 978-1-898723-30-1.